Mưa trái mùa giữa tháng Giêng

Vừa bước vào mùa khô, các tỉnh miền Tây, trong đó có Vĩnh Long xuất hiện mưa trái mùa (MTM). Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện tượng La Nina có thể tồn tại trong vài tháng đầu năm 2025, sau đó chuyển sang trạng thái trung tính. Điều này đồng nghĩa với việc khu vực Nam Bộ có thể tiếp tục đón nhận các đợt MTM trong những tháng mùa khô.

Vĩnh Long xuất hiện nhiều đợt mưa trái mùa đầu năm 2025.

Vào chiều 12/2, người đi xe máy lưu thông qua QL53 (đoạn thuộc huyện Long Hồ) bất ngờ gặp mưa lớn. Cơn mưa kéo dài khoảng 30 phút khá bất ngờ, bởi thường mọi năm dịp rằm tháng Giêng trăng tròn “ra đường ít khi gặp mưa”. Thế nên, nhiều người chủ quan “bỏ áo mưa ở nhà”, đành phải nhanh chóng tìm chỗ trú mưa dọc đường chờ hết mưa mới tiếp tục hành trình.

Những ngày tiếp sau, cụ thể như ngày 15/2 hay 19/2 khu vực tỉnh Vĩnh Long và một số tỉnh miền Tây cũng xảy ra mưa rào, cục bộ một số nơi có mưa khá lớn kèm gió mạnh. Trong sáng sớm ngày 21/2, TP Vĩnh Long cũng xuất hiện mưa làm nước mưa đọng vũng ở một số tuyến đường.

“Tháng Giêng mà tưởng chừng như tháng 7 mưa ngâu”- nhiều người dân nói về hiện tượng thời tiết những ngày qua, khi chứng kiến nhiều đợt MTM kèm mây giông, ngày nắng- chiều mưa rào hay chiều tối có mưa vừa đến mưa to và rất ít ngày nắng trong xanh thường thấy sau Tết như mọi năm.

MTM làm người trồng rau màu, cây ăn trái, nuôi cá… lo ngại ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất. Trong khi các loại cây ăn trái như xoài, sầu riêng, cam, quýt, bưởi… đang trong giai đoạn ra hoa nếu gặp MTM sẽ rụng hoa hàng loạt, làm giảm sản lượng trái cây; còn như lúa Đông Xuân đang thu hoạch thì nông dân lo lúa đổ ngã ảnh hưởng năng suất, chất lượng.

MTM kéo dài khiến độ ẩm đất tăng, dễ phát sinh sâu bệnh như sâu đục thân, sâu vẽ bùa, rệp sáp… Ngành nông nghiệp cũng khuyến cáo nông dân cần có giải pháp thích ứng kịp thời để giảm thiểu thiệt hại. Việc cập nhật thông tin dự báo thời tiết và ứng dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến sẽ giúp bà con nông dân giảm bớt rủi ro do thời tiết bất thường gây ra.

MTM xuất hiện với lượng mưa lớn trong mùa khô ngay đầu năm 2025, được xem là hiện tượng hiếm gặp trong nhiều năm qua. Nguyên nhân của hiện tượng này được xác định do sự xuất hiện của rãnh áp thấp có trục đi qua khu vực phía Nam Tây Nguyên và phía Đông Nam Bộ, kết nối với áp thấp nhiệt đới ở giữa Biển Đông, đã tạo điều kiện thuận lợi cho mưa lớn xảy ra. Gió Đông Nam ở tầng thấp mang theo lượng ẩm từ biển vào đất liền, kết hợp với các yếu tố khí tượng khác, dẫn đến những trận MTM. Hiện tượng La Nina cũng góp phần gia tăng tần suất và cường độ của các trận MTM ở Nam Bộ.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện tượng La Nina đang diễn ra với nhiệt độ mặt nước biển khu vực xích đạo trung tâm Thái Bình Dương thấp hơn trung bình nhiều năm khoảng 0,7OC. Điều này dẫn đến gió tín phong mạnh hơn, hoạt động đối lưu gia tăng ở phía Tây Thái Bình Dương, gây mưa nhiều hơn ở khu vực Đông Nam Á, bao gồm Nam Bộ Việt Nam. Do đó, trong những tháng đầu năm 2025, Nam Bộ có thể xuất hiện MTM cục bộ trong mùa khô.

Các địa phương cần tranh thủ tích trữ nước ngọt khi triều thấp phục vụ nông nghiệp và dân sinh.

Nhận định của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, còn cho rằng MTM với lượng trên 100mm là hiện tượng hiếm gặp, chưa từng xảy ra ở TP Hồ Chí Minh và Nam Bộ trong 20 năm qua. Nguyên nhân chính là do ảnh hưởng của rãnh áp thấp nối với áp thấp nhiệt đới ở Nam Biển Đông, tạo ra nhiễu động không khí gây mưa lớn.

Các chuyên gia khí tượng thủy văn cũng cho rằng hiện tượng MTM đầu năm 2025 tại Nam Bộ, còn là một trong những dấu hiệu rõ ràng của biến đổi khí hậu, cảnh báo nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến thời tiết cực đoan, hệ sinh thái và đời sống con người. Bởi MTM là biểu hiện của sự xáo trộn quy luật khí hậu từ trước tới nay. Trước đây, Nam Bộ có mùa mưa rõ rệt từ tháng 5-11, nhưng hiện nay mưa có thể xuất hiện bất ngờ vào mùa khô (tháng 12-4).

Diễn biến thời tiết bất thường cho thấy hệ thống khí hậu đang trở nên khó dự đoán hơn, gây khó khăn cho công tác dự báo thời tiết và phòng chống thiên tai.

Xâm nhập mặn tập trung từ tháng 2-4
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, mùa khô năm 2024-2025, xâm nhập mặn (XNM) tại ĐBSCL ở mức cao hơn trung bình nhiều năm, nhưng không gay gắt như mùa khô năm 2015-2016 và năm 2019-2020. Tập trung từ tháng 2-4.
Trong bản tin dự báo XNM trên khu vực Nam Bộ của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia phát hành ngày 20/2, cho thấy: xu thế XNM từ 21-28/2 là tiếp tục giảm trong 2-3 ngày đầu tuần sau đó tăng lại đến ngày cuối tuần. Độ mặn cao nhất tại các trạm ở mức xấp xỉ và thấp hơn độ mặn cao nhất tháng 2/2024. Các đợt XNM tăng cao ở cửa sông Cửu Long khả năng tập trung trong tháng 2-3.
Chiều sâu ranh mặn 4‰ tại các cửa sông chính: sông Cửa Tiểu, Cửa Đại XNM 35-42km; sông Hàm Luông XNM 40-50km; sông Cổ Chiên XNM 35-42km; sông Hậu XNM 35-42km; sông Cái Lớn 30-37km. Các địa phương cần tranh thủ tích trữ nước ngọt khi triều thấp phục vụ nông nghiệp và dân sinh.
Tình hình XNM ở ĐBSCL phụ thuộc vào nguồn nước từ thượng nguồn sông Mekong, triều cường và còn biến động trong thời gian tới.

Bài, ảnh: LÝ AN

Nguồn: https://baovinhlong.vn/tin-moi/202502/mua-trai-mua-giua-thang-gieng-6eb09c3/