Trang chủNewsThời sựLò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên...

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học

(Dân trí) – 40 năm qua, Việt Nam chỉ có một loại thuốc phóng xạ dùng trong điều trị lâm sàng được sản xuất, và cũng chỉ đáp ứng một phần nhu cầu của người bệnh tại các khoa Y học hạt nhân trên cả nước.

Mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, Việt Nam – Nga đang hợp tác triển khai dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân, với mục tiêu xây dựng lò phản ứng hạt nhân hỗ trợ nghiên cứu.

Theo đó, lò phản ứng hạt nhân mới dự kiến có công suất 10 MW, sử dụng nhiên liệu độ giàu thấp do Nga chế tạo. Sau quá trình khảo sát địa điểm và thiết kế sơ bộ, lò phản ứng sẽ được đặt tại TP Long Khánh, tỉnh Đồng Nai. Nhiệm vụ trọng tâm của lò phản ứng là sản xuất dược chất phóng xạ, sử dụng trong điều trị và chẩn đoán ung thư.

Đây được xem là tin rất vui, bởi mỗi năm Việt Nam phát hiện 180.000 người mắc ung thư mới, nhưng hiệu suất chữa trị chỉ đạt khoảng 40%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 70% ghi nhận trên thế giới.

Phóng viên Dân trí đã liên hệ với tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Xuân Cảnh, Trưởng khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) để tìm hiểu thực trạng ứng dụng công nghệ hạt nhân trong y học, cũng như việc xây dựng lò phản ứng hạt nhân mới cần thiết ra sao.

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học - 1

Có thông tin cho biết, sắp tới Việt Nam sẽ xây dựng lò phản ứng hạt nhân mới tại tỉnh Đồng Nai, địa phương giáp ranh với TPHCM, giúp sản lượng thuốc phóng xạ có thể sẽ tăng 5-7 lần so với hiện tại. Ông nhận định gì về điều này?

– Đồng vị phóng xạ có nhiều ứng dụng trong cuộc sống, như điện hạt nhân, nông nghiệp, công nghiệp… Với y khoa, đồng vị phóng xạ ứng dụng trong hàng loạt lĩnh vực, bao gồm Y học hạt nhân, Ung bướu, Ngoại thần kinh và Truyền máu…

Nhiều năm qua, Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt đã sản xuất được đồng vị phóng xạ I-131 (iod-131), cung cấp cho nhiều bệnh viện để điều trị cho người bệnh ung thư tuyến giáp và Basedow. Nhưng do sản lượng không đủ, một số bệnh viện phải nhập thêm đồng vị phóng xạ từ nước ngoài để phục vụ người bệnh. 

Việc xây dựng lò phản ứng hạt nhân mới có ý nghĩa rất lớn, không những đảm bảo nhu cầu I-131 sử dụng trong nước mà còn sản xuất nhiều loại đồng vị phóng xạ khác, để ứng dụng cả trong điều trị lẫn chẩn đoán.

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học - 3

Xin ông phân tích rõ hơn về cơ chế dùng đồng vị phóng xạ trong chẩn đoán và điều trị bệnh để người dân được biết.

– Cụ thể về chẩn đoán, chúng ta dùng một đồng vị phóng xạ chẩn đoán (phát tia gamma) để đánh dấu vào một chất sinh học, hóa học (còn gọi là chất gắn kết, chất dẫn mà cơ thể bình thường hoặc tổ chức bệnh lý sử dụng) để tạo ra thuốc phóng xạ. 

Sau đó, người bệnh được sử dụng thuốc phóng xạ này bằng đường tiêm, đường uống và các bác sĩ có thể ghi nhận lại các vị trí tập trung thuốc phóng xạ, thông qua các hệ thống thiết bị ghi đo hình ảnh như: máy đo độ tập trung iot ở tuyến giáp, máy SPECT, SPECT/CT (để chẩn đoán, theo dõi bệnh lý xương, thận, tuyến giáp, tim); máy PET/CT (chẩn đoán, theo dõi các bệnh lý ung thư vú, phổi, đại trực tràng, vòm hầu, thực quản, tuyến tiền liệt, nội tiết và gan.

Ngoài ra còn dùng trong chẩn đoán một số bệnh lý tim mạch và thần kinh). Đây là một phương pháp ghi hình phân tử, chuyển hóa và chức năng ở mức độ tế bào.

Nếu chúng ta sử dụng một đồng vị phóng xạ điều trị (phát tia beta hoặc alpha) hoặc một đồng vị phóng xạ có cả hai chức năng chẩn đoán và điều trị, ví dụ như I-131 để đánh dấu vào một chất sinh học, hóa học thì sẽ tạo ra thuốc phóng xạ ứng dụng trong điều trị một số loại bệnh ung thư.

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học - 5

Theo chia sẻ của ông, đồng vị phóng xạ mang lại rất nhiều lợi ích trong y học. Nhưng thực tế sản xuất đồng vị phóng xạ để ứng dụng ở nước ta hiện nay như thế nào?

– Như đã nói ở trên, Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt (nơi duy nhất tại Việt Nam nghiên cứu và tạo ra các sản phẩm từ phóng xạ) chỉ cung cấp đồng vị phóng xạ I-131, đủ đáp ứng một phần nhu cầu điều trị bệnh. 

Ngoài ra, còn một đồng vị phóng xạ khác phục vụ chẩn đoán là F-18, được sản xuất ở một số cơ sở trong nước có máy gia tốc vòng (Cyclotron), dùng để tổng hợp thành thuốc phóng xạ F-18 FDG (một chất tương tự glucose) sử dụng cho người bệnh trong ghi hình chẩn đoán PET/CT. Thuốc phóng xạ này có thời gian bán rã (T1/2) 2 giờ và thời gian sử dụng dưới 8 giờ. 

Hiện tại, các khoa Y học hạt nhân đều có khả năng pha chế các thuốc phóng xạ dùng cho người bệnh để ghi hình chẩn đoán trên máy SPECT và SPECT/CT. Tuy nhiên, họ phải mua nguyên liệu là máy phát đồng vị phóng xạ Tc-99m từ nước ngoài (như châu Âu, Hàn Quốc) và các chất gắn kết, chất dẫn.

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học - 7

Mỗi máy phát đồng vị phóng xạ Tc-99m có giá 50-60 triệu đồng, để dùng cho 100-200 người bệnh với thời gian sử dụng khoảng 2 tuần và không thể gia hạn thêm, vì đồng vị phóng xạ khi ấy đã hết hoạt độ. Việc nhập khẩu cũng rất khó khăn, bởi phải đảm bảo điều kiện gắt gao về an toàn bức xạ.

Ở Việt Nam, ngoài Bệnh viện Chợ Rẫy đã trang bị máy gia tốc vòng Cyclotron từ năm 2009, một số cơ sở trên cả nước như Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Đa khoa Đà Nẵng… cũng đã có Cyclotron. Kinh phí để trang bị hệ thống này rơi vào khoảng 200 tỷ đồng, với thời gian xây dựng trung bình là 6 tháng.

Gần đây, Bệnh viện Chợ Rẫy còn trang bị hệ thống tổng hợp thuốc gắn đồng vị phóng xạ Ga-68. Chúng tôi phải mua nguyên liệu là máy phát đồng vị Ga-68 (thời gian sử dụng 9 tháng) và các chất sinh học để pha chế, sử dụng thành công thuốc phóng xạ Ga-68 PSMA (dùng trong chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt) và thuốc Ga-68 Dotatate (chẩn đoán u thần kinh nội tiết). 

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học - 9

Nguyên nhân vì sao Việt Nam phải lệ thuộc hầu hết nguồn đồng vị phóng xạ từ nước ngoài, thưa ông?

– Câu hỏi này chúng tôi đã đặt ra từ lâu. Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt có công suất nhỏ và sử dụng đã lâu năm, nên không thể nào đáp ứng được việc sản xuất đồng vị phóng xạ dùng cho chẩn đoán, điều trị của hàng chục khoa Y học hạt nhân trên cả nước.

Thứ hai, chúng ta cần nghiên cứu sản xuất những thuốc phóng xạ trong điều trị mà thế giới đã đang sử dụng rộng rãi, như Sm-153 EDTMP (điều trị giảm đau ung thư di căn xương), Lu-177 Dotatate dùng điều trị u thần kinh nội tiết, hay Lu-177 PSMA trong điều trị ung thư tiền liệt tuyến… Thực tế ngoài I-131, Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt còn pha chế nhiều loại thuốc phóng xạ khác, nhưng chưa ứng dụng được cho người bệnh.

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học - 11

Như vậy, việc đầu tư sản xuất thuốc phóng xạ ở nước ta có khả thi không, thưa ông?

– Nhu cầu dùng thuốc phóng xạ của bệnh nhân rất lớn. Chỉ tính riêng tại khoa Y học hạt nhân của Bệnh viện Chợ Rẫy, mỗi tháng có trung bình 200 người bệnh cần điều trị cho bệnh lý tuyến giáp (chủ yếu ung thư tuyến giáp) bằng I-131. Chi phí điều trị hoàn toàn khả thi, nếu tự chủ động được nguồn thuốc.

Do đó, Việt Nam rất cần đầu tư xây dựng được trung tâm sản xuất thuốc phóng xạ dùng để điều trị, chẩn đoán trên quy mô toàn quốc. Về mặt công nghệ, tôi tin tưởng chúng ta đủ khả năng đáp ứng được.

Tôi chỉ mong mỗi năm, nước ta sản xuất thêm được một loại thuốc phóng xạ mới để sử dụng cho người bệnh, không cần phải nghiên cứu dàn trải. Làm được như vậy mới mang lại hiệu quả thiết thực trong việc cứu chữa người bệnh. 

Xin cảm ơn những chia sẻ của ông.

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học - 13

Trao đổi với phóng viên Dân trí, tiến sĩ Phạm Thành Minh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Điều chế đồng vị phóng xạ, Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt cho biết, 40 năm qua (tính từ thời điểm khôi phục, vận hành vào năm 1984), Viện chỉ sản xuất một sản phẩm thuốc phóng xạ dùng trong điều trị, đó là I-131. Lý do vì công suất lò phản ứng hạt nhân của Viện quá nhỏ (công suất nhiệt 500 kWt), nên không thể làm các sản phẩm điều trị khác.

Do đó, khi Việt Nam xây dựng lò phản ứng hạt nhân công suất lớn sẽ tập trung sản xuất rất nhiều đồng vị phóng xạ mới, ứng dụng cả trong chẩn đoán lẫn điều trị.

Tiến sĩ Minh khẳng định, nước ta hoàn toàn có khả năng tự chủ được công nghệ sản xuất đồng vị phóng xạ. Tuy nhiên, dự án ở Đồng Nai mới chỉ được lên chương trình bước đầu, chưa có thông tin về thời gian triển khai xây dựng.

Lò phản ứng hạt nhân Việt Nam và mong mỏi của chuyên gia y học - 15

Nội dung: Hoàng Lê

Thiết kế: Thủy Tiên

Ảnh: Hoàng Lê, Bệnh viện Chợ Rẫy, Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt

Nội dung: Hoàng Lê

Nguồn:https://dantri.com.vn/suc-khoe/lo-phan-ung-hat-nhan-viet-nam-va-mong-moi-cua-chuyen-gia-y-hoc-20240801161602355.htm

Cùng chủ đề

Xét nghiệm ung thư nhanh và rẻ chỉ từ một giọt máu

Theo SciTechDaily, phương pháp xét nghiệm ung thư này sử dụng màng siêu mỏng để thu giữ các túi ngoại bào. Các tế bào giải phóng hàng tỉ túi ngoại bào vào máu, nước bọt và các chất dịch cơ thể khác. Những túi...

Tín hiệu cảnh báo cơ thể đang có khối u, cần đi kiểm tra ngay kẻo bệnh trở nặng

Khối u ác tính có sức tàn phá cơ thể rất mạnh, không chỉ xâm lấn cơ quan ban đầu nó xuất hiện mà còn có khả năng di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể, đe dọa đến tính mạng. Phát hiện sớm có khả năng điều trị khỏi sớm. ...

Người dân cẩn trọng, không để bị rơi vào bẫy tẩy chay i-ốt

Lập luận thiếu cơ sở khoa học, bằng chứng đó đã gây hoang mang dư luận, dẫn đến hậu quả, nhiều người dân từ chối sử dụng muối i-ốt, gây lo ngại rất lớn về các bệnh rối loạn do thiếu i-ốt gây ra. Liên quan đến vấn đề này, ngành y tế khẳng định, chưa có bất kỳ bằng chứng khoa học nào liên quan đến sử dụng muối tăng cường i-ốt ảnh hưởng sức khỏe. Trái lại,...

Nữ diễn viên ‘Cơn lốc tình yêu’ bị ung thư tuyến giáp

Ngày 6/11, tờ ChinaTimes đưa tin Từ Nhược Tuyên được chẩn đoán mắc ung thư tuyến giáp. Nữ diễn viên tiết lộ phát hiện ra bệnh trong một lần khám sức khỏe định kỳ vào đầu năm nay. Thông tin này khiến cô cảm thấy sốc và bàng hoàng.Nữ diễn viên chia sẻ: "Tôi ly hôn cuối năm 2023, sau đó tới đầu năm 2024 thì bị chẩn đoán mắc ung thư. Đó là hai cú sốc lớn với tôi...

Cách phòng ngừa nitrat trong thực phẩm vào cơ thể, tránh bệnh tật

Nitrat, nitrit không chỉ có trong nước uống, trong rau củ mà cả trong các thực phẩm chế biến sẵn. Nitrat không chỉ làm tăng nguy cơ ngộ độc, huyết áp cao, phá hủy vitamin, nguy cơ gây ung thư… Vậy phòng ngừa nitrat vào cơ thể như thế nào? ...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Cầu Long Biên, hồ Gươm đẹp lung linh trong MV mới của Nhật Huyền

(Dân trí) - Nữ ca sĩ vừa ra mắt MV mang tên "Hà Nội, Ngày... tháng... năm...", một bản tình ca sâu lắng đầy hoài niệm được "đo ni đóng giày" cho chất giọng trữ tình của chị. Tối 6/11, nữ ca sĩ Nhật Huyền phát hành MV Hà Nội, Ngày... tháng... năm... - bài hát do nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn sáng tác và sản xuất. Ca khúc từng vinh dự đạt giải A trong cuộc thi sáng tác ca khúc...

Kỳ Duyên chuộng đồ ôm sát, khoe dáng gợi cảm tại Hoa hậu Hoàn vũ 2024

(Dân trí) - Trong hơn một tuần dự thi Miss Universe 2024 (Hoa hậu Hoàn vũ), Hoa hậu Kỳ Duyên gây chú ý với phong cách thời trang đa dạng từ gợi cảm đến thanh lịch. Ảnh: Facebook nhân vật  Nguồn: https://dantri.com.vn/giai-tri/ky-duyen-chuong-do-om-sat-khoe-dang-goi-cam-tai-hoa-hau-hoan-vu-2024-20241108085655783.htm

Tìm thấy máy bay quân sự Yak-130

(Dân trí) - Cơ quan chức năng đã tìm thấy máy bay quân sự Yak-130 rơi tại lâm phần Vườn quốc gia Yok Đôn (tỉnh Đắk Lắk). Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Đắk Lắk chờ chỉ đạo của Bộ Quốc phòng để đưa xác máy bay ra ngoài. Chiều 8/11, một nguồn tin xác nhận với phóng viên báo Dân trí, lực lượng chức năng đã tìm thấy máy bay quân sự Yak-130 rơi gần trạm kiểm lâm tại Vườn quốc...

Công khai bí mật đời sống riêng tư, đời sống cá nhân khi nào?

(Dân trí) - Đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ khái niệm bí mật đời sống riêng tư và cân nhắc quy định liên quan đến vấn đề này khi cho ý kiến về dự án Luật Dữ liệu. Thảo luận về dự án Luật Dữ liệu sáng 8/11, đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cho biết, về công khai dữ liệu, dự Luật quy định dữ liệu được công khai có điều kiện gồm dữ liệu liên...

Ý nghĩa chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường

(Dân trí) - Chuyến công tác sắp tới của Chủ tịch nước Lương Cường khẳng định tâm thế mới, vai trò, vị thế ngày càng gia tăng của Việt Nam ở châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới. Nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Chile Gabriel Boric Font và Tổng thống Cộng hòa Peru Dina Ercilia Boluarte Zegarra, Chủ tịch nước Lương Cường sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính...

Bài đọc nhiều

Cùng chuyên mục

Cần quy định chế tài mạnh hơn đối với các hành vi vi phạm về quảng cáo

(ĐCSVN) - Thảo luận ở tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, đại biểu Quốc hội cho rằng, thực tế hiện nay có nhiều hành vi vi phạm về quảng cáo, đặc biệt là quảng cáo không đúng chất lượng của sản phẩm, dẫn đến hiểu lầm cho người tiêu dùng, khiến quyền lợi của người tiêu dùng chưa được đảm bảo. Do đó, các đại biểu đề nghị quy...

Việt Nam đóng góp rất thiết thực cho các cơ chế hợp tác đa phương khu vực

(ĐCSVN) - Với lịch hoạt động dày đặc, liên tục trong 3 ngày rưỡi, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các thành viên Đoàn đã khẳng định sự chủ động, tích cực và trách nhiệm của Việt Nam đóng góp xây dựng tiểu vùng Mekong, đồng thời góp phần củng cố quan hệ hợp tác hữu nghị với chủ nhà Trung Quốc và các đối tác. Tối 8/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và đoàn đại...

Gỡ nút thắt vận tải, mở hành lang thương mại mới tới Trung Á và châu Âu

Trong chương trình tham dự Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8 và công tác tại Trung Quốc, ngày 8/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm Trung tâm Logistics quốc tế Trùng Khánh, Trung Quốc và đón chuyến tàu nhanh ASEAN xuất phát từ Hà Nội tới đây. ...

Chuyến công tác của Thủ tướng khẳng định sự chủ động, tích cực, trách nhiệm của Việt Nam trong xây dựng tiểu vùng Mekong

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa kết thúc thành công chuyến công tác tham dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) lần thứ 8; Hội nghị Cấp cao chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady-Chao Phraya-Mekong (ACMECS) lần thứ 10, Hội nghị Cấp cao hợp tác Campuchia-Lào-Myanmar-Việt Nam (CLMV) lần thứ 11 và làm việc tại Trung Quốc từ ngày 5 đến ngày 8/11. Nhân dịp này, Thứ trưởng Ngoại giao...

Khẩn trương hoàn thành nghiên cứu tiền khả thi tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng

Chiều 8/11, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đồng chủ trì cuộc họp để nghe báo cáo đầu kỳ dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng. ...

Mới nhất

Móng chân mọc ngược nên xử trí thế nào?

Móng chân mọc ngược không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng nhiều đến hoạt động thường ngày. Đặc biệt, khi không được xử lý đúng cách, người bệnh còn có nguy cơ...

Trung Quốc vẫn sẽ là thị trường du lịch lớn nhất của Việt Nam

Nhấn mạnh Trung Quốc vẫn sẽ là thị trường du lịch lớn nhất của Việt Nam, Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp đẩy mạnh hợp tác. ...

Tàu siêu tốc Hyperloop thu nhỏ hoàn thành thử nghiệm dài nhất

Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ Lausanne (EPFL), Trường Kinh doanh và Kỹ thuật Vaud (HEIG-VD), công ty Swisspod Technologies, thực hiện trong dự án LIMITLESS. Nhóm dự án đã hoàn thành 82 thử nghiệm nhằm mô phỏng hành trình của tàu siêu tốc Hyperloop trong môi trường áp suất...

Bộ Trưởng Bộ Công Thương: Điện phải đi trước một bước

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên giải trình tại Quốc hội Giải trình tại Quốc hội về một số ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết: Quán triệt tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước hiện nay là: “Xây dựng pháp luật theo hướng kiến tạo...

Hỗ trợ phụ nữ Hà Nội và các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Hồng khởi nghiệp

(ĐCSVN) - Hội thảo là hoạt động thiết thực nhằm thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng an ninh vùng Đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và các chương trình hành động của các tỉnh ủy, thành...

Mới nhất