Ký ức về Ngày Giải phóng Thủ đô và các bước phát triển của Hà Nội

Chiều 20/9, Báo Hànộimới tổ chức gặp mặt, giao lưu trực tuyến “Hà Nội, 70 năm dựng xây và phát triển”, nhằm khẳng định tầm quan trọng, ý nghĩa lịch sử của Ngày Giải phóng Thủ đô; truyền thống đấu tranh cách mạng vẻ vang và những đóng góp to lớn của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Hà Nội trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tham dự cuộc giao lưu, gặp mặt trực tuyến là các nhân chứng lịch sử, nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử, chuyên gia, đại diện thế hệ trẻ Thủ đô…

Nhiệm vụ đặc biệt ngày trở về

Chia sẻ tại cuộc gặp mặt, giao lưu, Đại tá Bùi Gia Tuệ – nguyên Trưởng phòng Pháp chế – Tổng cục Công nghiệp quốc phòng cho biết, trên đường tiến về tiếp quản Thủ đô, Sư đoàn 308 của ông vinh dự được gặp Bác Hồ trên Đền Hùng, được Bác giao nhiệm vụ trở về tiếp quản Thủ đô.

Đại tá Bùi Gia Tuệ chia sẻ: “Vì sao Bác Hồ dùng chữ “trở về”, bởi vì Bác biết rằng chúng tôi từ Hà Nội ra đi. Trước khi rời Thủ đô lên đường kháng chiến chống Pháp, chúng tôi đã viết khẩu hiệu ngắn lên tường: “Sẽ có ngày trở về Hà Nội”. Ngày tiếp quản Thủ đô, xe của tôi là xe tiến vào thứ 3, đi sau hai xe của Chủ tịch Ủy ban Quân quản Vương Thừa Vũ và Phó Chủ tịch Ủy ban quân chính TP Hà Nội Trần Duy Hưng; đi từ Hà Đông, vào Cửa Nam, qua Hàng Đậu, hàng Ngang, Hàng Đào, Bờ Hồ…”.

“Ngồi ngay đầu xe bên phải, tôi chứng kiến sự hân hoan, mừng vui chào đón của hàng vạn bà con mà xúc động vô cùng. Các nữ sinh Trưng Vương ùa ra đón, ôm lấy, khiến chúng tôi càng thêm xúc động… Đó là phút giây thực sự hạnh phúc mà tôi không thể nào quên”- Đại tá Bùi Gia Tuệ cho biết.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Khang – Trưởng ban liên lạc của đội thanh niên công tác tiếp quản Thủ đô cho biết: “Lúc đó, chúng tôi được tuyển chọn vào Đội Thanh niên xung phong tiếp quản Hà Nội, gần 400 người, về Hà Nội trước, từ khoảng ngày 3 đến 6/10/1954. Nhiệm vụ là tiền trạm, tiếp xúc với nhân dân Hà Nội trước khi Đoàn quân tiến về tiếp quản. Lúc bấy giờ, do thông tin xuyên tạc, lôi kéo của địch, người dân vùng tạm chiếm và quân kháng chiến có những điều không hiểu nhau nên nhiệm vụ của chúng tôi là làm công tác vận động, tuyên truyền, tiếp xúc với người dân để mọi người hiểu rõ các chính sách của Chỉnh phủ ta”. 

Theo ông Nguyễn Văn Khang, ngoài việc giải thích chính sách của Chính phủ, đội của ông còn có nhiệm vụ dạy thanh niên, thiếu nhi hát, cùng đồng bào chuẩn bị khẩu hiệu, cổng chào để đón bộ đội trở về vào ngày 10/10/1954.

Tự hào tham gia Lễ duyệt binh ngày 2/9/1955

Đối với Đại tá Nguyễn Thụ – nguyên Trung đội trưởng Bộ binh thuộc Đại đội 269 – Tiểu đoàn 54 – Trung đoàn Thủ đô, Đại đoàn 308 về tiếp quản Thủ đô: “Lúc đó, tôi có quá nhiều cảm xúc. Từ chiến tranh chuyển sang hòa bình, không khí khác hoàn toàn. Trong kháng chiến, quân đội hành quân ban đêm, ở sâu trong rừng, giữ bí mật… Nay bước sang hòa bình, cảm xúc đầu tiên là chúng tôi vui mừng khôn xiết khi cả miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, Thủ đô được tiếp quản nguyên vẹn. Cảm nhận thứ hai là chúng tôi nhớ đến các chiến sĩ Trung đoàn Thủ đô năm xưa đã chiến đấu dũng cảm 60 ngày đêm để bảo vệ Thành Hà Nội và cuộc rút lui đầy mưu trí qua sông Hồng về chiến khu Việt Bắc”.

“Chúng tôi đều rất muốn nhanh chóng về Hà Nội. Gần như tất cả chúng tôi là thanh niên nông thôn, nhiều người chưa ra khỏi lũy tre làng nên không biết thành phố trông như thế nào. Khi đó, chúng tôi háo hức về để xem thành phố. Đi qua đường phố, tất cả chúng tôi ngắm nhìn mọi thứ với tâm trạng háo hức, lạ lẫm. Bên cạnh đó là cảm xúc mong mỏi được về thăm quê hương. Suốt những năm kháng chiến, chúng tôi đã không có một lá thư về cho gia đình”- Đại tá Nguyễn Thụ cho biết.

Nhớ về về những tháng ngày tập luyện cho Lễ duyệt binh hùng tráng ngày 2/9/1955, ông Nguyễn Văn Trác (tham gia Lễ duyệt binh ngày 2/9/1955 và tham gia 12 ngày đêm “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không) chia sẻ: “Cuộc duyệt binh năm 1955 là cuộc duyệt binh rất lớn, lớn hơn lễ chào cờ do Ủy ban Quân chính Hà Nội tổ chức tại sân vận động Cột Cờ chiều ngày 10/10/1954”.

Năm 1955, ở tuổi 23, ông Nguyễn Văn Trác công tác ở Tiểu đoàn thông tin của Đại đoàn 312. Được đi duyệt binh, ai cũng như ai đều cảm thấy phấn khởi, vinh dự nên dù còn khó khăn, gian khổ cũng không nản lòng. Nên đơn vị ông dù đóng quân ở Bắc Ninh vẫn hành quân bộ về Hà Nội tập luyện, duyệt binh xong lại hành quân về địa điểm đóng quân.

“Luyện tập ở sân bay Bạch Mai, nắng như thế nhưng chúng tôi ai cũng khỏe, cao to; tôi cao 1m70 cũng chỉ đứng thứ 7 trong khối duyệt binh của đơn vị. Kỷ niệm đặc biệt nhất đối với chúng tôi khi đó là được gặp Bác Hồ thăm trong khi luyện tập tại sân bay Bạch Mai. Bác đi chậm dọc hàng quân, động viên cán bộ, chiến sĩ…. Chúng tôi khi đó, qua 9 năm kháng chiến đều gọi Bác là “cụ Hồ”” – ông Nguyễn Văn Trác chia sẻ.

Hà Nội ngày càng phát triển với những thành tựu to lớn vượt bậc

Tham gia cuộc gặp mặt, giao lưu trực tuyến, các nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử, các chuyên gia: TS Nguyễn Viết Chức (Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Văn hóa – Xã hội (Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam); TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm (Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam); ông Trương Minh Tiến (Chủ tịch Hiệp hội UNESCO Hà Nội) đã trao đổi về những thành tựu của Hà Nội trong 70 năm qua trên các lĩnh vực, đặc biệt là phát huy nguồn lực về văn hóa, con người Thủ đô.

Trong đó, TS. Nguyễn Viết Chức nhận định, Hà Nội ngày nay đạt được những thành tựu, mang tầm vóc vô cùng to lớn, không chỉ về diện tích, mà còn bởi Hà Nội có gia tài vô cùng to lớn, đó là văn hóa, con người. Chính bề dày văn hóa và việc phát triển con người trong hơn 1.000 năm lịch sử là cốt lõi để Hà Nội được vinh danh là “Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người”.

“Con người Hà Nội qua các thời kỳ chính là nguồn văn hóa vô tận để xây dựng Thủ đô, chứng minh rằng văn hóa Hà Nội không bao giờ đứt đoạn. Hiện nay, Hà Nội phát triển đến ngỡ ngàng. Thành phố mở rộng hơn, xuất hiện nhiều đường phố mới, khu đô thị mới… Sự phát triển ấy có sự đóng góp từ tiếp biến văn hóa, con người qua các thời kỳ. Cá nhân tôi luôn đặt niềm tin và hy vọng vào sự phát triển của Hà Nội – Thành phố vì hòa bình, Hà Nội – Thủ đô Anh hùng, Hà Nội – Thành phố sáng tạo”-TS. Nguyễn Viết Chức nói.