Sau khi ngâm nước chanh, gừng cần được qua công đoạn luộc, xả nhiều lần 

Chúng tôi đến thăm gia đình chị Nguyễn Thị Hồng Hà – người có hơn 16 năm gắn bó với nghề làm mứt gừng ở làng Hà Cảng (Quảng Phú, Quảng Điền) vào những ngày đầu xuân mới thấy, để có mẻ mứt gừng thơm ngon, phải qua rất nhiều công đoạn và quan trọng nhất là tùy cái tài, cái tâm của người làm.

Chị Hà chia sẻ: “Gia đình tôi làm mứt gừng bán quanh năm, nhưng cứ tầm tháng 10 trở đi là lại bận rộn hơn cả để kịp bán Tết. Mọi công đoạn làm mứt luôn phải được chuẩn bị kỹ càng".

Sau khi thu mua củ gừng non loại cầm vừa tay, cạo sạch vỏ, xắt lát, ngâm xả nước lạnh, vắt chanh vào gừng, phơi nắng khoảng hai tiếng đồng hồ, sau đó rửa cho hết vị chua của chanh, luộc hai, ba lần cho giảm độ cay, xả sạch rồi rim với đường. Công đoạn này rất quan trọng, phải canh lửa, để lửa riu riu cho đường cát nóng chảy, quyện vào với từng lát gừng, đạt đến độ "già" đúng chuẩn thì mới đổ ra nia, dùng đũa đảo thật nhanh để đường khô lại, tạo thành lớp áo mỏng, tơi, bao đều quanh lát gừng”.

Với người Huế, nhất là những người xa quê, ai cũng thích món mứt gừng như để gợi nhớ vị Tết quê, tết nhà nên họ thường đặt mua, không chỉ để dùng trong 3 ngày Tết mà để làm quà quanh năm.

Ông Trần Quang Nguyên – người có thâm niên hơn 20 năm làm mứt gừng ở làng Hà Cảng chia sẻ: Bà con nơi đây ai cũng nghĩ, làm mứt gừng để giữ nghề. Dù có lúc thăng trầm nhưng nghề làm mứt gừng cho thu nhập và tạo công ăn việc làm ổn định cho không ít lao động nhàn rỗi tại địa phương. Mỗi khi lên lò, đỏ lửa, mùi mứt gừng thơm nồng xen lẫn tiếng nói cười của các o, các chị, các mệ, ai cũng vui, cũng trân quý vì đó là cách người làng giữ được nghề truyền thống. 

Làng Hà Cảng có gần chục gia đình vẫn duy trì được thói quen làm mứt gừng, nhất là vào dịp Tết. Mứt gừng làng Hà Cảng được đóng gói gửi đi khắp mọi nơi.

Ông Phan Xuân, Trưởng thôn Hà Cảng cười vui: “Từ tháng 9, tháng 10 âm lịch, bà con làng Hà Cảng bắt đầu sản xuất mứt gừng Tết. Đến đầu tháng 12 âm lịch, mứt gừng được sản xuất với số lượng lớn, mỗi ngày vài ba trăm kg vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường".

“Tiếp tục đẩy mạnh phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và làng nghề là mục tiêu hướng đến của Quảng Điền trong năm 2025 và những năm tới. Muốn vậy, huyện tập trung nâng cao giá trị các sản phẩm truyền thống hiện có theo hướng ưu tiên đầu tư sử dụng máy móc, thiết bị, công nghệ hiện đại vào sản xuất để đa dạng hóa sản phẩm về mẫu mã, kiểu dáng. Bên cạnh đó, không ngừng nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh gắn với phát triển du lịch, quảng bá thương hiệu sản phẩm các làng nghề, làng nghề truyền thống của huyện. Làng mứt gừng Hà Cảng là làng nghề truyền thống từ bao đời nay. Đây cũng là điểm để quảng diễn, quảng bá du lịch cộng đồng với du khách gần xa mỗi khi về với Quảng Điền”, Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Điền Nguyễn Ngọc Tiến thông tin.

Bài, ảnh: PHONG QUYÊN