Ai được mua nhà ở xã hội?
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, luật Nhà ở 2014 đã quy định rất rõ về đối tượng, điều kiện mua nhà ở xã hội: người có công với cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng; người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị; người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp.
Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân và Quân đội nhân dân; cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức; các đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ; hộ gia đình, cá nhân thuộc diện bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.
Về điều kiện để được mua nhà ở xã hội: các đối tượng nêu trên phải đáp ứng đủ các điều kiện về nhà ở (chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng diện tích bình quân nhỏ hơn 10 m2/người); cư trú (phải có đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc xác nhận đăng ký tạm trú và giấy xác nhận đóng bảo hiểm xã hội từ 1 năm trở lên tại tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư nơi có dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội); thu nhập (không thuộc diện nộp thuế thu nhập cá nhân, tức là thu nhập nhỏ hơn hoặc bằng 11 triệu đồng, sau khi giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu đồng/người). Mỗi hộ gia đình, cá nhân chỉ được giải quyết hỗ trợ mua nhà ở xã hội một lần.
Cũng theo ông Sinh, tùy theo từng đối tượng, pháp luật nhà ở đã quy định cụ thể việc xác nhận về đối tượng, điều kiện thực trạng nhà ở, điều kiện cư trú, điều kiện thu nhập cho UBND cấp huyện, cấp xã, cơ quan quản lý nhà ở công vụ, cơ sở đào tạo và các cơ quan có liên quan. Chủ đầu tư có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ, lập danh sách người dự kiến mua nhà ở xã hội gửi sở xây dựng.
Tiếp đó, sở xây dựng có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan liên quan (UBND huyện, thuế, tài nguyên) kiểm tra danh sách các đối tượng dự kiến được giải quyết mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.
Đồng thời, sở xây dựng có trách nhiệm cập nhật danh sách các đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội lên cổng thông tin điện tử của sở xây dựng và Bộ Xây dựng, để các cơ quan có liên quan có thể kiểm tra, giám sát về đối tượng, điều kiện cũng như đảm bảo mỗi đối tượng chỉ được hỗ trợ nhà ở xã hội một lần.
Sai đối tượng mua nhà ở xã hội thì phải thu hồi
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cũng cho hay, thời gian qua, phương tiện thông tin đại chúng có phản ánh hiện tượng một số đối tượng trung gian, “cò mồi” lợi dụng chính sách nhà ở xã hội để mua bán trục lợi.
Để chấn chỉnh tình trạng nêu trên, đảm bảo việc mua bán nhà ở xã hội theo đúng quy định của pháp luật, Bộ Xây dựng đã có văn bản gửi một số địa phương (như Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang…), yêu cầu UBND cấp tỉnh cần chỉ đạo các cơ quan chức năng tổ chức kiểm tra, làm rõ các thông tin tiêu cực mà các cơ quan báo chí, truyền thông phản ánh; xử lý nghiêm các vi phạm theo thẩm quyền và gửi báo cáo kết quả giải quyết về Bộ Xây dựng.
Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương tăng cường việc thanh tra, kiểm tra, từng bước chấn chỉnh việc thực hiện các quy định pháp luật về nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội.
Bộ Xây dựng cũng đề nghị chính quyền địa phương cần quy định cụ thể và công bố công khai các tiêu chuẩn, đối tượng và điều kiện được mua nhà ở xã hội; tổ chức quản lý và theo dõi chặt chẽ việc mua bán; tổ chức thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm liên quan đến việc mua bán nhà ở xã hội trên địa bàn; xử phạt đối với hành vi vi phạm về bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội không đúng đối tượng, không đảm bảo các điều kiện theo quy định (phạt tiền từ 40 – 60 triệu đồng).
Kịp thời có biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thu hồi nhà ở xã hội và buộc hoàn trả bên mua, bên thuê mua số tiền mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội theo quy định của Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 28.1.2022 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng đề nghị doanh nghiệp thực hiện đúng quy định của pháp luật trong việc mua bán nhà ở xã hội, bán đúng giá được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Trường hợp nắm bắt thông tin về việc mua bán nhà ở xã hội của dự án mình không đúng, chủ đầu tư cần có thông báo chính thức tại dự án, trang thông tin của đơn vị hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Đối với người dân, ông Sinh khuyến cáo, pháp luật nhà ở hiện hành quy định việc ký hợp đồng mua bán nhà ở xã hội thực hiện trực tiếp với chủ đầu tư. Do vậy, để có thông tin chính thức, xác thực, đề nghị người dân liên hệ trực tiếp với chủ đầu tư hoặc truy cập vào cổng thông tin của sở xây dựng để nắm bắt thông tin chính thống, được hướng dẫn để làm các thủ tục mua bán nhà ở xã hội.