Trang chủNewsThế giớiHành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel

Hành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel


Hành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel - 1

Tổng thống Mỹ Joe Biden được Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chào đón khi đến thăm Israel tại Tel Aviv vào ngày 18/10 (Ảnh: Reuters).

Ông Biden, người từng chỉ trích chính phủ cánh hữu của Thủ tướng Benjamin Netanyahu, khẳng định: “Chúng tôi sát cánh cùng Israel… Và chúng tôi sẽ đảm bảo rằng Israel có những gì họ cần để chăm sóc công dân của mình, tự bảo vệ mình và đáp trả cuộc tấn công này.”

Trong khi xuất hiện cùng ông Netanyahu, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng đã nói: “Các bạn có thể đủ mạnh mẽ để tự bảo vệ mình, nhưng miễn là nước Mỹ còn tồn tại, các bạn sẽ không bao giờ phải làm vậy. Chúng tôi sẽ luôn ở bên cạnh bạn”.

Bất chấp một số bất đồng chính sách trong quá khứ, Mỹ đến nay vẫn tiếp tục viện trợ vô điều kiện cho Israel, với tổng giá trị 158 tỷ USD (chưa điều chỉnh theo lạm phát) kể từ Thế chiến thứ 2 – lớn hơn các khoản viện trợ Mỹ từng dành cho các nước khác.

Lược sử quan hệ Mỹ – Israel

Mỹ có lập trường ủng hộ thành lập nhà nước Do Thái sau Thế chiến thứ 2 nhưng quan hệ song phương không có gì đáng chú ý trong những thập niên đầu. Mối quan hệ này chỉ thực sự bắt đầu phát triển sau năm 1967, thời điểm Israel một mình đánh bại liên minh các nước Ả-rập mà chỉ chịu thương vong tương đối thấp.

Trước cuộc chiến ấy, Mỹ luôn lo ngại về ảnh hưởng của Liên Xô trong khu vực, cũng như về việc xung đột leo thang và biến thành cuộc chiến ủy nhiệm. Nhưng Israel đã sớm chấm dứt giao tranh, từ đó trở thành đồng minh hấp dẫn trong mắt Mỹ, trong bối cảnh Washington đang bận tâm đến các vấn đề khác và không đủ khả năng can dự quân sự tại Trung Đông.

“Điều quan trọng của cuộc chiến năm 1967 là việc Israel đã đánh bại quân Ả-rập trong 6 ngày mà hoàn toàn không có sự trợ giúp quân sự từ Mỹ”, Giáo sư lịch sử Joel Beinin tại Đại học Stanford, cho biết. “Điều đó cho Mỹ thấy “những người này rất giỏi. Hãy kết nối với họ. Và rồi mọi việc phát triển dần dần theo thời gian”.

Hành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel - 2

Thanh niên Gaza tập trung quanh cục ắc-quy lớn để sạc điện thoại trong bối cảnh Israel đã cắt điện, nước và nhiên liệu vào khu vực này (Ảnh: New York Times).

Lúc đầu, Mỹ chủ yếu tặng nhưng cũng bán vũ khí cho Israel, cũng như cho phép nước này vay hỗ trợ phát triển từ các ngân hàng Mỹ với lãi suất thấp hơn thị trường. Trong những năm 1980 và 1990, Mỹ và Israel bắt đầu hợp tác nghiên cứu, phát triển và sản xuất vũ khí.

Tới năm 1999, khi cựu Tổng thống Bill Clinton bắt đầu thúc đẩy hòa bình lâu dài giữa Israel và các nước láng giềng Ả-rập, Mỹ đã ký bản ghi nhớ đầu tiên trong số 3 bản ghi nhớ có thời hạn 10 năm cam kết cung cấp hàng tỷ USD viện trợ quân sự hàng năm.

Theo tiến sĩ Olivia Sohns, từng là phó giáo sư Lịch sử thuộc Đại học Trung Florida, sau vụ khủng bố 11/9/2001 và sự gia tăng bất ổn tại Trung Đông sau đó, chuyên môn của Israel trong lĩnh vực chống khủng bố và an ninh nội địa đã làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác chiến lược quân sự Mỹ – Israel.

Hiện tại, Israel nhận được 3,8 tỷ USD viện trợ quân sự hàng năm từ Mỹ theo bản ghi nhớ được ký vào năm 2019. Con số này chiếm khoảng 16% tổng ngân sách quân sự của Israel vào năm 2022 – một tỷ lệ đáng kể nhưng không lớn như trong quá khứ.

Giáo sư Beinin cho biết năng lực sản xuất của Israel hiện phát triển đến mức có rất ít vũ khí nước này không thể tự sản xuất mà không cần trợ giúp từ Mỹ. Ngoại lệ có thể là tiêm kích F-16 và F-35, nhưng ngay cả các bộ phận của các loại máy bay này hiện cũng được sản xuất tại Israel.

Điều này khiến Israel trở thành nước xuất khẩu quân sự lớn thứ 10 trên thế giới và cũng khiến Mỹ phải phụ thuộc ngược vào Israel.

Vì sao Mỹ tin rằng Israel gắn chặt với lợi ích của mình?

Các quan chức Mỹ từ lâu đã khẳng định rằng quan hệ Mỹ – Israel sẽ là lực lượng ổn định tình hình ở Trung Đông, giúp ngăn chặn tình trạng bất ổn có thể đe dọa khả năng tiếp cận nguồn cung dầu mỏ của mình trong khu vực.

Ban đầu, Israel đóng vai trò là lực lượng đối trọng với ảnh hưởng của Liên Xô, nhưng lối suy nghĩ này vẫn tồn tại sau Chiến tranh Lạnh. Nó càng trở nên phổ biến hơn sau vụ 11/9, khi người ta phát hiện ra rằng một số thủ phạm của vụ tấn công là công dân Ả-rập Xê-út, quốc gia mà Mỹ cũng coi là đồng minh quan trọng tại Trung Đông.

Hành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel - 3

Xe tăng và quân đội Israel di chuyển gần biên giới với Gaza vào ngày 28/10 (Ảnh: Getty).

Từ đó, Mỹ đã nghiêng nhiều hơn vào Israel vì cho rằng giữa 2 bên chia sẻ nhiều giá trị và lợi ích chung hơn, như cam kết chung về dân chủ. Dù vậy, kế hoạch cải tổ cơ quan tư pháp gần đây của Thủ tướng Netanyahu – được cho là sẽ siết quyền lực của tòa án – đã làm dấy lên hoài nghi về cam kết dân chủ.

“Đó không chỉ là cam kết đạo đức lâu dài mà là cam kết chiến lược”, ông Biden – khi ấy là Phó Tổng thống – nói vào năm 2013. “Một nước Israel độc lập, an toàn trong biên giới của mình và được thế giới công nhận sẽ phù hợp với lợi ích chiến lược thực tế của Mỹ. Tôi từng nói là… nếu không có Israel, chúng ta sẽ phải xây dựng nên một nước như vậy”.

Gần đây, Israel đã trở thành trụ cột chính trong mục tiêu của Mỹ nhằm tạo ra một “Trung Đông hội nhập, thịnh vượng và an toàn”, trong bối cảnh nước này muốn chuyển trọng tâm sang các khu vực khác trên thế giới.

Chính quyền ông Trump đã góp phần thúc đẩy các thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số nước láng giềng có đa số người Hồi giáo như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Bahrain và Morocco.

Giới chuyên gia cho rằng cuộc tấn công của Hamas nhằm làm đổ bể các cuộc đàm phán do chính quyền ông Biden làm trung gian nhằm bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả-rập Xê-út để 2 nước này có thể thành lập mặt trận thống nhất chống lại Iran, nước hậu thuẫn Hamas.

Tuy nhiên, cuộc chiến ở Gaza có thể đe dọa vị thế của Israel trong việc đóng vai trò là phương tiện giúp Mỹ kiến tạo hòa bình trong khu vực.



Nguồn

Cùng chủ đề

Cựu Tổng thống Trump và Thủ tướng Israel tươi cười tìm cách hàn gắn liên minh chính trị

Ngày 26/7, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tươi cười chào đón Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai bên sau gần 4 năm "lạnh nhạt".

Liên tiếp nhận viện trợ quân sự “khủng” từ Washington, Israel đang sử dụng vũ khí Mỹ như thế nào tại Dải Gaza?

Với cường độ tấn công như hiện nay, kho dự trữ đạn dược và tên lửa cho hệ thống phòng không của Israel sẽ cần liên tục được bổ sung. Và điều này phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ lâu dài của Mỹ.

Tổng thống Joe Biden lý giải nguyên nhân khiến Hamas tấn công Israel

Phát biểu tại một buổi gây quỹ tranh cử tại Washington hôm 20/10, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng cuộc tấn công hôm 7/10 của phong trào Hồi giáo Hamas vào lãnh thổ Israel khiến trên 1.400 người thiệt mạng là nhằm cản trở bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Saudi Arabia.

Israel mở rộng tấn công sang Syria, Nga nêu giải pháp chấm dứt xung đột ở Ukraine, Ngoại trưởng Mỹ tới Israel

Czech triệu Đại sứ Nga về vụ tấn công vào Kharkov, Công dân Trung Quốc thiệt mạng ở Israel, Nga-Ấn Độ chuẩn bị gặp thượng đỉnh… là một số tin quốc tế đáng chú ý 24 giờ qua.

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Danh ca Ý Lan tự lo tiền vé máy bay khi về hát nhạc tình cùng Ngọc Châm

(Dân trí) - Khi biết ca sĩ Ngọc Châm tổ chức liveshow "Giai nhân", danh ca Ý Lan chủ động muốn tham gia làm khách mời trong chương trình. Chiều 3/11, buổi gặp gỡ báo chí, giới thiệu liveshow Giai nhân 2 của Ngọc Châm đã được diễn ra tại Hà Nội với sự góp mặt của đông đảo nghệ sĩ, khán giả.Năm 2019, bên cạnh ra mắt album Giai nhân gồm 8 ca khúc của nhạc sĩ Vũ Thành An, Ngọc...

Metfone nhận 8 giải thưởng quốc tế về chuyển đổi số và viễn thông

Không chỉ khẳng định vị thế hàng đầu về viễn thông, Metfone - thương hiệu của Viettel tại Campuchia - tiếp tục thể hiện vai trò tiên phong, dẫn dắt trong chuyển đổi số tại đất nước chùa tháp với 8 giải thưởng quốc tế trong năm 2024. 8 giải thưởng dành cho sản phẩm số của Viettel tại Campuchia Công ty Metfone vừa giành được 4 giải thưởng tại Stevie Awards 2024, bao gồm 1 giải Vàng hạng mục Kênh...

Techcombank Visa Eco: thẻ xanh theo dõi dấu chân carbon cho khách hàng sống xanh mỗi ngày

Ngân hàng Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank) vừa ra mắt thẻ thanh toán Techcombank Visa Eco (thẻ Eco), ứng dụng công nghệ hàng đầu của Visa để giúp khách hàng theo dõi lượng khí thải nhà kính (CO₂e/Carbon) khi chi tiêu. Khách hàng của thẻ Eco còn có thể thực hiện các dự án bảo vệ môi trường nhằm giảm thiểu lượng carbon và tận hưởng đặc quyền gói hội viên Xanh SM lên đến 12 triệu đồng/năm. Thẻ Eco theo...

The King: Thiên nhiên giao hòa, tối đa trải nghiệm

(Dân trí) - The King (Vinhomes Ocean Park 1) mang đến cho cộng đồng cư dân trải nghiệm sống giữa thiên nhiên xanh mát, kiến trúc hoàng gia cùng tiện ích nội ngoại khu. Không gian xanh nâng tầm trải nghiệmKiến trúc sư nổi tiếng Daniel Libeskind từng cho rằng, kiến trúc không dựa trên bê tông, thép hay các yếu tố của đất mà dựa trên sự kỳ diệu.Với The King - 1 trong 3 mảnh ghép của phân...

Đấu giá đất huyện Hoài Đức: Giá trúng cao nhất 15 tỷ đồng/lô

(Dân trí) - Sau hơn 9 tiếng với 12 vòng đấu, phiên đấu giá 20 lô đất tại huyện Hoài Đức có mức giá trúng cao nhất 103 triệu đồng/m2, tương đương khoảng 15 tỷ đồng/lô. Phiên đấu giá 20 lô đất tại huyện Hoài Đức (TP Hà Nội) vừa kết thúc vào hơn 17h với 12 vòng đấu. Ông Nguyễn Huy Hoàng - Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Hoài Đức - từ chối trả lời...

Bài đọc nhiều

Houthi tiếp tục nhắm vào tàu thuyền có liên kết với Israel

Nhóm Houthi ở Yemen thông báo rằng họ sẽ duy trì lệnh phong tỏa tàu thuyền liên quan Israel để phản ứng trước 'thông tin tình báo' về việc các công ty vận tải biển của Tel Aviv bán tài sản cho các...

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.

Nhà ngoại cảm dự đoán năm 2024 của ông Trump và Biden

MỹLá bài tarot của ông Trump cho thấy một năm bầu cử đáng ngại, còn lá bài của ông Biden thể hiện ông "có rất nhiều tiền". Jesse Watters, người dẫn chương trình kênh truyền hình cánh hữu Fox News của Mỹ, tuần trước hỏi Paula Roberts, nhà ngoại cảm người Anh, về năm 2024 của cựu tổng thống Mỹ Donald Trump."Trước đây, khi tôi hỏi bà ấy về ông Trump, bà chỉ nói mùa thu năm nay sẽ...

Hằng số và biến số

Khẳng định những “hằng số” giữa vô vàn “biến số” là trọng tâm của Hội nghị thượng đỉnh Bộ tứ vào ngày 21/9 tại Wilmington, Delaware (Mỹ). Bình luận của Báo Thế giới và Việt Nam.

Cùng chuyên mục

Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Ít nhất 10 người đã thiệt mạng sau khi núi lửa Lewotobi Laki-laki ở miền Đông Indonesia phun trào vào gần nửa đêm hôm 3/11, tạo ra những luồng dung nham dữ dội và buộc chính quyền phải sơ tán một số ngôi làng gần đó, các quan chức nước này cho biết.

Nga tuyên bố giúp Iran một việc, Israel “đoạn tuyệt” với một cơ quan LHQ, các ứng viên “trắng đêm” trước ngày bầu cử...

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số sự kiện quốc tế nổi bật trong ngày.

Nga vừa thể hiện thành ý vun đắp cho quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, Ankara báo tin không vui

Ngày 3/11, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan tuyên bố, Tổng thống Syria Bashar Assad chưa sẵn sàng bình thường hóa quan hệ với phe đối lập ở nước này và theo nghĩa rộng hơn là với Ankara.

Tổng thống Ukraine trách móc việc “khoanh tay đứng nhìn”, Tổng thư ký LHQ lên tiếng, Hàn Quốc tính sẵn kịch bản

Mới đây, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã lên tiếng phàn nàn về thông tin quân đội Triều Tiên được triển khai đến Nga, trong khi Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) kêu gọi tránh "quốc tế hóa" cuộc xung đột ở quốc gia Đông Âu.

Cuộc bầu cử Mỹ năm 2024 không chỉ bầu tổng thống

Trong năm nay, cử tri Mỹ ngoài việc chọn ai trong 2 ứng viên Donald Trump và Kamala Harris trở thành tổng thống Mỹ tiếp theo, họ còn bầu ra các ghế nghị sĩ quốc hội. ...

Mới nhất

4 loại trái cây có thể hạ cholesterol và huyết áp cùng lúc

Cholesterol cao và huyết áp cao là 2 trong số những nguy cơ lớn nhất với sức khỏe tim mạch. Một số loại...

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Lễ công bố sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam năm 2024

Tại Lễ công bố sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam lần 9 năm 2024 có sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Tối 4/11, tại Trung tâm hội nghị quốc gia, Cục xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương đã tổ chức Lễ công bố sản phẩm đạt thương...

Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường 2.000 đồng/lít xăng trong năm 2025

Bộ Tài chính vừa có công văn xin ý kiến các bộ, ngành liên quan về đề xuất tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu trong năm 2025. Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường 2.000 đồng/lít xăng và 600-1.000 đồng/lít, kg đối...

Tín hiệu thuận để đầu tư sớm đường cất hạ cánh số 3, Sân bay Long Thành

Việc đầu tư đường cất hạ cánh số 3 trị giá khoảng 3.455 tỷ đồng ngay trong giai đoạn I sẽ góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư, tạo thuận lợi cho quá trình vận hành khai thác “siêu công trình” Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Tín hiệu thuận để đầu tư sớm đường cất hạ cánh...

Xu thế TOD đang lên ngôi

TOD (Transit Oriented Development) là mô hình phát triển đô thị dựa trên hệ thống giao thông công cộng, đã trở thành xu hướng trên thế giới. Tại Việt Nam, nhiều nhà đầu tư đang chú trọng phát triển theo mô hình này, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM. TOD (Transit Oriented Development) là...

Mới nhất