Trang chủNewsThế giớiHành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel

Hành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel


Hành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel - 1

Tổng thống Mỹ Joe Biden được Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chào đón khi đến thăm Israel tại Tel Aviv vào ngày 18/10 (Ảnh: Reuters).

Ông Biden, người từng chỉ trích chính phủ cánh hữu của Thủ tướng Benjamin Netanyahu, khẳng định: “Chúng tôi sát cánh cùng Israel… Và chúng tôi sẽ đảm bảo rằng Israel có những gì họ cần để chăm sóc công dân của mình, tự bảo vệ mình và đáp trả cuộc tấn công này.”

Trong khi xuất hiện cùng ông Netanyahu, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng đã nói: “Các bạn có thể đủ mạnh mẽ để tự bảo vệ mình, nhưng miễn là nước Mỹ còn tồn tại, các bạn sẽ không bao giờ phải làm vậy. Chúng tôi sẽ luôn ở bên cạnh bạn”.

Bất chấp một số bất đồng chính sách trong quá khứ, Mỹ đến nay vẫn tiếp tục viện trợ vô điều kiện cho Israel, với tổng giá trị 158 tỷ USD (chưa điều chỉnh theo lạm phát) kể từ Thế chiến thứ 2 – lớn hơn các khoản viện trợ Mỹ từng dành cho các nước khác.

Lược sử quan hệ Mỹ – Israel

Mỹ có lập trường ủng hộ thành lập nhà nước Do Thái sau Thế chiến thứ 2 nhưng quan hệ song phương không có gì đáng chú ý trong những thập niên đầu. Mối quan hệ này chỉ thực sự bắt đầu phát triển sau năm 1967, thời điểm Israel một mình đánh bại liên minh các nước Ả-rập mà chỉ chịu thương vong tương đối thấp.

Trước cuộc chiến ấy, Mỹ luôn lo ngại về ảnh hưởng của Liên Xô trong khu vực, cũng như về việc xung đột leo thang và biến thành cuộc chiến ủy nhiệm. Nhưng Israel đã sớm chấm dứt giao tranh, từ đó trở thành đồng minh hấp dẫn trong mắt Mỹ, trong bối cảnh Washington đang bận tâm đến các vấn đề khác và không đủ khả năng can dự quân sự tại Trung Đông.

“Điều quan trọng của cuộc chiến năm 1967 là việc Israel đã đánh bại quân Ả-rập trong 6 ngày mà hoàn toàn không có sự trợ giúp quân sự từ Mỹ”, Giáo sư lịch sử Joel Beinin tại Đại học Stanford, cho biết. “Điều đó cho Mỹ thấy “những người này rất giỏi. Hãy kết nối với họ. Và rồi mọi việc phát triển dần dần theo thời gian”.

Hành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel - 2

Thanh niên Gaza tập trung quanh cục ắc-quy lớn để sạc điện thoại trong bối cảnh Israel đã cắt điện, nước và nhiên liệu vào khu vực này (Ảnh: New York Times).

Lúc đầu, Mỹ chủ yếu tặng nhưng cũng bán vũ khí cho Israel, cũng như cho phép nước này vay hỗ trợ phát triển từ các ngân hàng Mỹ với lãi suất thấp hơn thị trường. Trong những năm 1980 và 1990, Mỹ và Israel bắt đầu hợp tác nghiên cứu, phát triển và sản xuất vũ khí.

Tới năm 1999, khi cựu Tổng thống Bill Clinton bắt đầu thúc đẩy hòa bình lâu dài giữa Israel và các nước láng giềng Ả-rập, Mỹ đã ký bản ghi nhớ đầu tiên trong số 3 bản ghi nhớ có thời hạn 10 năm cam kết cung cấp hàng tỷ USD viện trợ quân sự hàng năm.

Theo tiến sĩ Olivia Sohns, từng là phó giáo sư Lịch sử thuộc Đại học Trung Florida, sau vụ khủng bố 11/9/2001 và sự gia tăng bất ổn tại Trung Đông sau đó, chuyên môn của Israel trong lĩnh vực chống khủng bố và an ninh nội địa đã làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác chiến lược quân sự Mỹ – Israel.

Hiện tại, Israel nhận được 3,8 tỷ USD viện trợ quân sự hàng năm từ Mỹ theo bản ghi nhớ được ký vào năm 2019. Con số này chiếm khoảng 16% tổng ngân sách quân sự của Israel vào năm 2022 – một tỷ lệ đáng kể nhưng không lớn như trong quá khứ.

Giáo sư Beinin cho biết năng lực sản xuất của Israel hiện phát triển đến mức có rất ít vũ khí nước này không thể tự sản xuất mà không cần trợ giúp từ Mỹ. Ngoại lệ có thể là tiêm kích F-16 và F-35, nhưng ngay cả các bộ phận của các loại máy bay này hiện cũng được sản xuất tại Israel.

Điều này khiến Israel trở thành nước xuất khẩu quân sự lớn thứ 10 trên thế giới và cũng khiến Mỹ phải phụ thuộc ngược vào Israel.

Vì sao Mỹ tin rằng Israel gắn chặt với lợi ích của mình?

Các quan chức Mỹ từ lâu đã khẳng định rằng quan hệ Mỹ – Israel sẽ là lực lượng ổn định tình hình ở Trung Đông, giúp ngăn chặn tình trạng bất ổn có thể đe dọa khả năng tiếp cận nguồn cung dầu mỏ của mình trong khu vực.

Ban đầu, Israel đóng vai trò là lực lượng đối trọng với ảnh hưởng của Liên Xô, nhưng lối suy nghĩ này vẫn tồn tại sau Chiến tranh Lạnh. Nó càng trở nên phổ biến hơn sau vụ 11/9, khi người ta phát hiện ra rằng một số thủ phạm của vụ tấn công là công dân Ả-rập Xê-út, quốc gia mà Mỹ cũng coi là đồng minh quan trọng tại Trung Đông.

Hành trình Mỹ trở thành đồng minh thân thiết nhất của Israel - 3

Xe tăng và quân đội Israel di chuyển gần biên giới với Gaza vào ngày 28/10 (Ảnh: Getty).

Từ đó, Mỹ đã nghiêng nhiều hơn vào Israel vì cho rằng giữa 2 bên chia sẻ nhiều giá trị và lợi ích chung hơn, như cam kết chung về dân chủ. Dù vậy, kế hoạch cải tổ cơ quan tư pháp gần đây của Thủ tướng Netanyahu – được cho là sẽ siết quyền lực của tòa án – đã làm dấy lên hoài nghi về cam kết dân chủ.

“Đó không chỉ là cam kết đạo đức lâu dài mà là cam kết chiến lược”, ông Biden – khi ấy là Phó Tổng thống – nói vào năm 2013. “Một nước Israel độc lập, an toàn trong biên giới của mình và được thế giới công nhận sẽ phù hợp với lợi ích chiến lược thực tế của Mỹ. Tôi từng nói là… nếu không có Israel, chúng ta sẽ phải xây dựng nên một nước như vậy”.

Gần đây, Israel đã trở thành trụ cột chính trong mục tiêu của Mỹ nhằm tạo ra một “Trung Đông hội nhập, thịnh vượng và an toàn”, trong bối cảnh nước này muốn chuyển trọng tâm sang các khu vực khác trên thế giới.

Chính quyền ông Trump đã góp phần thúc đẩy các thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số nước láng giềng có đa số người Hồi giáo như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Bahrain và Morocco.

Giới chuyên gia cho rằng cuộc tấn công của Hamas nhằm làm đổ bể các cuộc đàm phán do chính quyền ông Biden làm trung gian nhằm bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả-rập Xê-út để 2 nước này có thể thành lập mặt trận thống nhất chống lại Iran, nước hậu thuẫn Hamas.

Tuy nhiên, cuộc chiến ở Gaza có thể đe dọa vị thế của Israel trong việc đóng vai trò là phương tiện giúp Mỹ kiến tạo hòa bình trong khu vực.



Nguồn

Cùng chủ đề

Cựu Tổng thống Trump và Thủ tướng Israel tươi cười tìm cách hàn gắn liên minh chính trị

Ngày 26/7, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tươi cười chào đón Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai bên sau gần 4 năm "lạnh nhạt".

Liên tiếp nhận viện trợ quân sự “khủng” từ Washington, Israel đang sử dụng vũ khí Mỹ như thế nào tại Dải Gaza?

Với cường độ tấn công như hiện nay, kho dự trữ đạn dược và tên lửa cho hệ thống phòng không của Israel sẽ cần liên tục được bổ sung. Và điều này phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ lâu dài của Mỹ.

Tổng thống Joe Biden lý giải nguyên nhân khiến Hamas tấn công Israel

Phát biểu tại một buổi gây quỹ tranh cử tại Washington hôm 20/10, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng cuộc tấn công hôm 7/10 của phong trào Hồi giáo Hamas vào lãnh thổ Israel khiến trên 1.400 người thiệt mạng là nhằm cản trở bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Saudi Arabia.

Israel mở rộng tấn công sang Syria, Nga nêu giải pháp chấm dứt xung đột ở Ukraine, Ngoại trưởng Mỹ tới Israel

Czech triệu Đại sứ Nga về vụ tấn công vào Kharkov, Công dân Trung Quốc thiệt mạng ở Israel, Nga-Ấn Độ chuẩn bị gặp thượng đỉnh… là một số tin quốc tế đáng chú ý 24 giờ qua.

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Gia đình Cẩm Vân, Khắc Triệu và con gái Cece Trương hát về chủ đề “Mẹ”

(Dân trí) - Ca sĩ Cẩm Vân, Khắc Triệu và con gái Cece Trương sẽ cùng tham gia chương trình "Quê hương biển gọi" số 6 với chủ đề "Mẹ". Quê hương biển gọi là dự án nghệ thuật có sự tham gia của các nghệ sĩ, hoa hậu, người mẫu... sinh ra, lớn lên hoặc từng học tập và công tác tại Khánh Hòa, yêu mến Khánh Hòa. Chương trình nhằm chung tay xây dựng nguồn ngân sách hỗ...

Hãng điện thoại Trung Quốc ra mắt S25 và S25 Ultra trước cả Samsung

(Dân trí) - Itel, hãng điện thoại có trụ sở tại thành phố Thâm Quyến, Trung Quốc, vừa cho ra mắt bộ đôi smartphone S25 và S25 Ultra, có thiết kế giống những hình ảnh bị rò rỉ về Galaxy S25 Ultra của Samsung. Trong khi Samsung dự kiến sẽ ra mắt dòng smartphone Galaxy S25 vào đầu năm sau, những thông tin và hình ảnh về sản phẩm này đã bị rò rỉ trên mạng. Có thể dựa vào...

Vì sao Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam hút hàng vạn khách?

(Dân trí) - Theo ông Phạm Trung Lương, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu du lịch, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam hút hàng vạn khách là tín hiệu rất đáng mừng vì người Việt đặc biệt quan tâm tới lịch sử. Những ngày qua, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam trở thành một trong những điểm đến hút khách bậc nhất tại Hà Nội. Chỉ tính riêng ngày 10/11, điểm đến này đón lượng khách...

Nga yêu cầu Israel tránh không kích gần căn cứ tại Syria

(Dân trí) - Nga ngày 13/11 đã yêu cầu Israel tránh tiến hành các cuộc không kích, như một phần của cuộc chiến chống lại Hezbollah tại Li Băng, gần một trong những căn cứ của Moscow tại Syria. "Israel thực sự đã tiến hành một cuộc không kích ngay tại vùng lân cận Hmeimim", ông Alexander Lavrentiev, đặc phái viên của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Cận Đông, nói với hãng thông tấn RIA Novosti.Và ông nhấn mạnh...

Nga lên tiếng về việc Mỹ đặt căn cứ tên lửa mới ở Ba Lan

(Dân trí) - Nga ngày 13/11 cho rằng, việc Mỹ mở một căn cứ tên lửa mới tại Ba Lan là một phần trong nỗ lực kiềm chế Moscow bằng cách di chuyển cơ sở hạ tầng quân sự đến gần biên giới của nước này hơn. Mỹ ngày 13/11 chính thức khai trương căn cứ tên lửa mới tại Redzikowo, phía Bắc Ba Lan. Căn cứ này bắt đầu được xây dựng từ những năm 2000, tại thị trấn...

Bài đọc nhiều

Anh, Pháp và Ba Lan tìm cách ngáng đường ông Trump, Tổng thống Zelensky dõng dạc tuyên bố

Việc ông Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ không chỉ làm Ukraine lo lắng, mà nhiều nước châu Âu cũng đang tìm cách ứng phó tác động của điều này tới viện trợ quân sự cho Kiev.

Iran quyết tâm truy quét khủng bố, hàng chục phần tử bị tiêu diệt và bắt giữ

Ngày 10/11, lực lượng Quds thuộc Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tiếp tục chiến dịch chống khủng bố tại tỉnh Sistan-Baluchestan ở khu vực Đông Nam nước này, tiêu diệt ít nhất 3 phần tử và bắt giữ 9 tên khác.

Đô đốc NATO nói về loại vũ khí khiến Nga ngăn NATO đưa bộ binh đến Ukraine

Đô đốc Rob Bauer mới đây nói rằng binh sĩ NATO sẽ có mặt ở Ukraine để chiến đấu chống lực lượng Nga nếu Moscow không có vũ khí hạt nhân. ...

Ông Donald Trump muốn ‘lách’ Thượng viện Mỹ để bổ nhiệm nội các

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump hôm 10.11 cho rằng tân thủ lĩnh đa số kế tiếp của thượng viện nên đồng ý để ông bổ nhiệm các vị trí then chốt của nội các mới mà không cần thượng viện phê...

Cùng chuyên mục

Ai Cập kêu gọi tăng cường viện trợ cho Dải Gaza trước mùa Đông

Ngoại trưởng Ai Cập Badr Abdelatty ngày 12/11 khẳng định phải tăng cường viện trợ nhân đạo tại Dải Gaza, đặc biệt khi mùa Đông đang đến gần, đặc biệt trong bối cảnh nạn đói và bệnh tật ngày càng trầm trọng do cuộc xung đột kéo dài 13 tháng tại dải đất này.

Công tố viên đặc biệt cân nhắc từ chức trước khi bị ông Trump đuổi?

Công tố viên đặc biệt Jack Smith là người điều tra và truy tố ông Donald Trump trong 2 vụ án hình sự cấp liên bang. ...

Nhân viên Mật vụ Mỹ lén đưa tình nhân đến nhà cựu Tổng thống Obama

Một nhân viên Mật vụ Mỹ bị cáo buộc đã đưa tình nhân đến nhà cựu Tổng thống Barack Obama ở bang Hawaii khi vị cựu lãnh đạo đi vắng. ...

Nga “nóng mặt” vì động thái ở Ba Lan? Một nước NATO được mời làm đối tác BRICS, Mỹ nhắc nhẹ Israel

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số sự kiện quốc tế nổi bật trong 24h.

Mỹ mở căn cứ tên lửa mới ở Ba Lan, khẳng định quyết tâm chiến lược

Ngày 13/11, Mỹ chính thức khai trương căn cứ phòng không mới tại bờ biển Baltic của Ba Lan, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc củng cố hệ thống phòng thủ tên lửa của NATO tại Đông Âu.

Mới nhất

Đắk Lắk: Khai mạc Hội thi tìm hiểu pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc

Sáng 13/11, tại Trung tâm Văn hóa tỉnh, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức khai mạc Hội thi tìm hiểu pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc năm 2024. Dự Hội thi có Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Đắk Lắk, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tổ chức Hội thi Nguyễn Kính; các Phó Ban Dân tộc,...

Tường minh Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc

Các nội dung liên quan đến Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam vừa được Bộ Giao thông - Vận tải làm rõ theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cũng như ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội. Các nội dung liên quan đến Dự án...

Hoàng Thùy gợi cảm, MC Hoàng Oanh cao 1,68m tự tin diễn thời trang

Show thời trang SR Celebrating Local Pride mùa thứ 8 quy tụ dàn sao gồm người mẫu Hoàng Thùy, Miss Cosmo 2024 Ketut Permata Juliastrid, á hậu Karnruethai Tassabut... Chi Pu sắc sảo, thanh lịch khi làm 'giám đốc'Tại buổi diễn thời trang "SR Celebrating Local Pride" lần thứ 7, ca sĩ Chi Pu gây ấn tượng với vẻ đẹp...

Nên đi khám trầm cảm ở đâu để được chẩn đoán đúng?

Trầm cảm là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng ảnh hưởng đến cảm xúc, hành vi và sức khỏe. Để được chẩn đoán đúng từ đó có quy trình điều trị tích cực,...

Bộ ủng hộ tỉnh Bình Định đầu tư đường băng thứ hai của sân bay Phù Cát

Báo cáo Thủ tướng và Phó thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ Giao thông vận tải bày tỏ ủng hộ việc giao UBND tỉnh Bình Định tổ chức thực hiện đầu tư đường băng thứ hai của sân bay Phù Cát. ...

Mới nhất