Trang chủVăn hóa - Xã hộiGiáo dụcĐổi mới giáo dục không phải chỉ là đổi mới sách giáo...

Đổi mới giáo dục không phải chỉ là đổi mới sách giáo khoa…

Chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam, TS. Nguyễn Thị Ngọc Minh, Giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng, chủ trương một chương trình, nhiều sách giáo khoa và “xã hội hóa” sách giáo khoa đã không còn trói buộc sức sáng tạo của giáo viên và học sinh.

GD
TS. Nguyễn Thị Ngọc Minh cho rằng, chủ tương một chương trình, nhiều sách giáo khoa đã tạo điều kiện cho giáo viên được sáng tạo trong việc giảng dạy. (Ảnh: NVCC)

Chị đánh giá như thế nào về chủ trương một chương trình, nhiều sách giáo khoa những năm vừa qua?

Tôi nhớ, khoảng thời gian khi con trai lớn chuẩn bị thi vào cấp 3, kỳ thi có thể nói là cam go bậc nhất. Con kêu: “Mẹ biết không, con không thể học nổi môn Văn của mẹ. Con phải học đi học lại 5 lần bài thơ Bếp lửa. Con chán lắm”. Con thuộc thế hệ học sinh vẫn phải học theo chương trình và sách giáo khoa cũ.

Môn Văn – môn học mà lẽ ra phải trang bị cho học sinh khả năng cảm thụ văn học tinh tế, năng lực tưởng tượng và sáng tạo, khả năng diễn đạt một cách chân thực những suy nghĩ của mình. Thế nhưng, trong suốt năm học lớp 9, con chỉ học đi học lại khoảng hơn chục tác phẩm trong sách giáo khoa để đi thi. Mà học ở đây chính là học thuộc lòng đề cương, học thuộc văn mẫu để làm bài sao cho không sót ý nào.

Cách đây vài năm, khi đi tập huấn chuyên môn cho một địa phương, tôi nghe giáo viên than phiền rằng, thầy cô nào có được sáng tạo, phải dạy đúng như phân phối chương trình, bất kể năng lực học sinh tiếp thu nhanh hay chậm, nếu không sẽ bị nhắc nhở khiển trách. Bởi lẽ, đề thi cũng chỉ kiểm tra mấy tác phẩm trong sách giáo khoa, để đảm bảo các em có điểm cao và đồng đều, cách an toàn nhất vẫn là học thuộc lòng đề cương, văn mẫu.

Hệ quả của lối học hành thi cử này là sau khi tốt nghiệp phổ thông, học sinh không biết gì hơn ngoài Chí Phèo, Vợ nhặt… những tác phẩm quen thuộc trong sách giáo khoa. Các em không có kỹ năng tự đọc hiểu, dù là một văn bản đơn giản, không có kỹ năng tự viết những gì mình thực sự nghĩ, mà chỉ biết cắm đầu sao chép. Văn, Sử, Địa được coi là các môn học thuộc lòng nhưng khi thi xong dường như các em… quên luôn. Khi dạy đại học, chúng tôi là người cảm nhận rõ hơn ai hết những bất cập của giáo dục phổ thông.

Chủ trương một chương trình, nhiều sách giáo khoa và “xã hội hóa” sách giáo khoa khiến cho sách giáo khoa không còn trói buộc giáo viên và học sinh. Bởi lẽ, giáo viên đã có thể tự quyết định nhịp điệu học tập, mục tiêu bài học, tài liệu học tập phù hợp nhất với học sinh của mình…

Nói như vậy tức là chủ trương đổi mới giáo dục phổ thông là một bước ngoặt quan trọng để giải phóng sức sáng tạo của giáo dục phổ thông? Vậy thực tế chủ trương này đã tác động như thế nào đến các thầy cô?

Có thể nói, chủ trương đổi mới giáo dục phổ thông cũng khuyến khích các nhà trường tự xây dựng kế hoạch giáo dục trường học phù hợp với mục tiêu của nhà trường. Việc được tham khảo cùng lúc nhiều bộ sách giáo khoa buộc giáo viên phải nâng cao năng lực chuyên môn, rèn luyện óc phân tích và phê phán.

Đây là một trong những năng lực vô cùng quan trọng, cần thiết của con người trong thời đại mà trí tuệ nhân tạo đang phát triển đáng kinh ngạc. Nếu thực hiện được một cách nhất quán, sâu sắc và có chất lượng chủ trương này, chắc chắn giáo dục sẽ có những bước đột phá.

Riêng với môn học Ngữ văn, công văn Số 3175 của Bộ GD&ĐT nhằm hướng dẫn đổi mới việc dạy học và kiểm tra đánh giá là một bước tiến rất quan trọng. Yêu cầu đề kiểm tra đánh giá không được rơi vào những tác phẩm đã xuất hiện trong sách giáo khoa (bất cứ bộ sách giáo khoa nào) nếu được thực hiện một cách thực sự nghiêm cẩn và khoa học, sẽ xóa được tình trạng học vẹt, học gạo, học thuộc lòng văn mẫu.

Từ đó, khuyến khích giáo viên sáng tạo, thay đổi cách dạy, sao cho người học có thể phát triển được khả năng vận dụng các kiến thức, kỹ năng đã học nhằm giải quyết những tình huống mới.

GD
Những giáo viên tâm huyết và thực sự giỏi đã lựa chọn làm những gì tốt nhất cho học sinh của mình. (Ảnh: NVCC)

Tức là giáo dục phổ thông từng bước gỡ “vòng kim cô” đã kìm hãm khả năng sáng tạo của giáo viên và học sinh bấy lâu nay?

Đúng vậy, giáo viên được lựa chọn dạy những gì phù hợp nhất với học sinh. Thi cử không bị trói buộc bởi sách giáo khoa. Theo tôi, hướng đi đó là rất đúng đắn.

Những giáo viên có phẩm chất sáng tạo, vững vàng về kiến thức và tâm huyết với công việc thực sự rất hào hứng với chủ trương này. Thực chất, ở các trường chuyên, từ hai ba chục năm về trước, khi chúng tôi còn học ở trường phổ thông, các thầy cô đã không bị trói buộc bởi sách giáo khoa. Đề thi trong các kỳ thi học sinh giỏi cũng không chỉ quanh quẩn ở những tác phẩm trong sách giáo khoa.

Chính vì vậy, chúng tôi được đọc rất rộng và được viết tự do những gì mình suy nghĩ. Những giáo viên tâm huyết và thực sự giỏi đã lựa chọn làm những gì tốt nhất cho học sinh của mình.

Nếu quay trở lại một chương trình và một sách giáo khoa sẽ để lại những hệ lụy gì trong công tác giảng dạy cũng như chất lượng giáo dục, theo chị?

Vướng mắc lớn nhất của đổi mới giáo dục nằm ở chỗ, làm sao để đào tạo và tái đào tạo đội ngũ giáo viên để có thể thích ứng với chương trình, sách giáo khoa, cơ chế kiểm tra đánh giá mới. Làm sao để thay đổi cách quản trị và vận hành hệ thống giáo dục sao cho có thể giải phóng sức sáng tạo của giáo viên.

Là một người đào tạo giáo viên, tôi rất thấu hiểu những thiệt thòi và khó khăn của các thầy cô khi phải thực hiện chương trình và sách giáo khoa mới. Do vậy, theo tôi, cần cân nhắc việc quay trở lại một chương trình, một sách giáo khoa và yêu cầu Bộ GD&ĐT xây dựng một bộ sách giáo khoa duy nhất. Bởi việc này sẽ “tiêu hủy” nỗ lực của cả ngành giáo dục trong nhiều năm vừa qua.

Vậy giải pháp ở đây là gì?

Theo tôi, việc của ngành giáo dục lúc này phải là hỗ trợ, tiếp sức cho giáo viên để họ có động lực và năng lực thích ứng với cái mới. Tạo ra cơ chế đãi ngộ xứng đáng, môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo. Đồng thời, trang bị cho giáo viên những kiến thức bị thiếu về tâm lý học, giáo dục học, kiến thức về chuyên môn. Bên cạnh đó, thử nghiệm và cải tiến không ngừng cách kiểm tra, đánh giá sao cho không những đo lường được một cách chính xác người học mà còn tạo động lực cho toàn bộ quá trình dạy và học.

Còn rất nhiều trách nhiệm nặng nề và quan trọng mà ngành giáo dục phải làm, để việc đổi mới giáo dục được thực hiện tới nơi tới chốn, bởi vì đổi mới bao giờ cũng khó khăn, cũng vấp phải rất nhiều lực cản của cái cũ, của những quan điểm lạc hậu.

Đổi mới giáo dục không phải chỉ là đổi mới sách giáo khoa, mà là thay đổi một cách hệ thống tất cả các yếu tố và các quá trình, các bên liên quan từ giáo viên, học sinh đến nhà quản lý, phụ huynh. Cái mới không thể thành hình ngay lập tức, mà cần có một quá trình tìm tòi, thử nghiệm, cải tiến, hoàn thiện, bởi vậy không thể có kết quả trong một sớm một chiều.

Xin cảm ơn chị!





Nguồn

Cùng chủ đề

Thủ tướng: Từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong đào tạo

Bảo đảm ngân sách Nhà nước chi cho giáo dục, đào tạo tối thiểu 20% tổng chi ngân sách, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai và đào tạo ngoại ngữ khác theo nhu cầu. Chiều 2-11, Thủ tướng Phạm...

Tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT liên tục tăng với con số gần tuyệt đối

Năm 2024 là năm có tỷ lệ thí sinh đỗ tốt nghiệp THPT cao nhất 10 năm qua, với tỷ lệ 99,4%.

Niềm tự hào của Học viện Báo chí và Tuyên truyền

Sau 30 năm không ngừng nỗ lực phấn đấu và phát triển, Khoa Xã hội học và Phát triển (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) đã có những đóng góp nổi bật, trở thành niềm tự hào của học viện. ...

Bộ Giáo dục sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát các kỳ thi đánh giá năng lực

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ ban hành trong quy chế tuyển sinh quy định cụ thể về mặt quản lý nhà nước để bảo đảm kiểm tra, giám sát được chất lượng các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy. ...

Bộ Giáo dục sẽ giám sát chặt các kỳ thi đánh giá năng lực

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ ban hành trong quy chế tuyển sinh quy định cụ thể về mặt quản lý nhà nước để bảo đảm kiểm tra, giám sát được chất lượng các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy. ...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Doanh nghiệp, người tiêu dùng ngần ngại “xuống tiền”, có lý do để tạm gác âu lo

Theo các khảo sát và bình luận từ các giám đốc điều hành doanh nghiệp, trong nhiều tháng qua, người tiêu dùng và doanh nghiệp đã trì hoãn việc mua sắm, đầu tư. Nguyên nhân một phần bởi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.

Sau iPhone 16, Indonesia tiếp tục cấm bán điện thoại Google Pixel

Không chỉ có iPhone 16, điện thoại Pixel của Google cũng đã bị cấm bán tại Indonesia vì không đáp ứng yêu cầu về hàm lượng nội địa hóa.

Cuộc bám đuổi nghẹt thở đến “giờ G”, ứng cử viên Kamala Harris đã bỏ phiếu?

Chưa đầy 48 giờ nữa, toàn thế giới sẽ biết ai trở thành tổng thống thứ 47 của nước Mỹ. Tuy nhiên, cho đến giờ phút ấy, không ai có thể nói chắc chắn được điều gì, ngay cả các kết quả thăm dò trước bầu cử.

Kể chuyện nghề cổ bằng tranh lưu giữ nét đẹp truyền thống

Nhà xuất bản Kim Đồng vừa ra mắt bộ sách "Vang danh nghề cổ' - series tranh truyện độc đáo giới thiệu về các làng nghề thủ công - truyền thống của Việt Nam dành cho bạn đọc nhỏ tuổi.

Apple ra mắt MacBook Pro M4, giá khởi điểm từ 39,99 triệu đồng

Sau khi trình làng iMac và Mac Mini M4, Apple tiếp tục ra mắt mẫu MacBook Pro thế hệ mới với ba tùy chọn chip M4, M4 Pro và M4 Max.

Bài đọc nhiều

Nữ thạc sĩ người Việt chia sẻ tại sự kiện toàn cầu về giáo dục khởi nghiệp

Trong khuôn khổ hội nghị UNESCO-APEID, thạc sĩ Lê An Na có bài phát biểu với chủ đề: “Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp: Tình hình và bối cảnh tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực...

Cộng điểm ưu tiên vào lớp 10 cho con cán bộ cách mạng trước năm 1945 – Liệu có khả thi?

Dự thảo Thông tư ban hành quy chế tuyển sinh THCS và THPT của Bộ GD&ĐT quy định 3 nhóm học sinh được cộng điểm ưu tiên (cộng vào tổng điểm xét tuyển tính theo thang điểm 10 đối với mỗi môn thi). Trong đó, đối với nhóm 1 (cộng 2 điểm) gồm: Con liệt sĩ; con thương binh...

Sinh viên tiếp cận nền giáo dục quốc tế chất lượng cao mà không cần du học

NDO - Diễn đàn Quốc tế hóa giáo dục đại học lần thứ 7 quy tụ các nhà giáo dục, nhà nghiên cứu và các nhà hoạch định chính sách từ nhiều nơi trên thế giới để chia sẻ ý tưởng, khám phá thách thức và xây dựng các mối quan hệ đối tác nhằm thúc đẩy giáo dục toàn cầu nói chung và đổi mới trong hợp tác quốc tế giáo dục đại học nói riêng. ...

Chuyên ngành ‘cô đơn’ nhất Trung Quốc, mỗi năm chỉ 1 sinh viên tốt nghiệp

Năm 2010, sau khi nữ sinh tên Tiết Dật Phàm đăng tải lên mạng xã hội bức ảnh chụp một mình trong lễ tốt nghiệp, ngành Cổ sinh vật học của Đại học Bắc Kinh mới được biết tên rộng rãi.Trước đó, ít ai biết có chuyên ngành như vậy tồn tại. Tên chuyên ngành khiến người ta liên tưởng đến những môn học khó. Tiết Dật Phàm cũng vì đó mà nổi tiếng bởi cô là người...

Đưa startup công nghệ giáo dục Việt tiếp cận thị trường quốc tế

NDO - Trong khuôn khổ Tọa đàm "Khởi đầu địa phương, tư duy toàn cầu", do Trường Đại học Văn Lang phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh ngày 3/11, các diễn giả đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tế về phương thức khởi nghiệp với hàng nghìn sinh viên. Khởi nghiệp là một hành trình đầy cam go, nhiều nghiên cứu cho thấy trong 5...

Cùng chuyên mục

Trường Lilama2 phấn đấu trở thành hình mẫu về chuyển đổi số giáo dục nghề nghiệp

(ĐCSVN) - Trường Cao đẳng Công nghệ quốc tế Lilama2 phải đặc biệt coi trọng thực hiện chuyển đổi số, tạo ra những giá trị mới, cách làm mới, đột phá về hiệu quả và chất lượng trong đào tạo, nghiên cứu khoa học và hoạt động quản trị của nhà trường. Đặc biệt, Trường cần phấn đấu đi đầu, trở thành hình mẫu về chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp. Ngày 4/11, Trường Cao đẳng...

Xét tuyển đại học bằng học bạ còn đáng tin cậy?

Năm 2025, nhiều trường đại học thông báo giảm chỉ tiêu xét tuyển bằng phương thức xét học bạ THPT hoặc bỏ hẳn phương thức xét tuyển này với lý do kết quả học bạ các trường có khoảng cách chênh lệch lớn, dẫn tới thiếu công bằng trong xét tuyển đầu vào. ...

4 ứng viên 9X đạt chuẩn chức danh Phó giáo sư năm 2024 là ai?

Theo danh sách ứng viên đạt tiêu chuẩn chức danh Giáo sư, Phó giáo sư năm 2024 mà Hội đồng Giáo sư nhà nước vừa công bố, có 4 ứng viên thuộc thế hệ 9X đạt tiêu chuẩn chức danh Phó giáo sư. ...

Trường Lilama 2 tập trung đào tạo nhân lực cho sân bay Long Thành

(NLĐO)-Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đề nghị Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế Lilama 2 cần tập trung đào tạo nhân lực phục vụ sân bay Long Thành. ...

Mới nhất

Hoa Sen lãi cả niên độ 510 tỷ đồng, gấp 16 lần năm trước

Khép lại niên độ 2023-2024, Hoa Sen lãi hơn 510 tỷ đồng, gấp 16 lần năm trước và vượt mục tiêu lợi nhuận với 2 kịch bản lần lượt 400 tỷ đồng và 500 tỷ đồng. Khép lại niên độ 2023-2024, Hoa Sen lãi hơn 510 tỷ đồng, gấp 16 lần năm trước và vượt mục tiêu lợi nhuận với...

Anh Ngô Minh Hải tái đắc cử chủ tịch Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam TP.HCM khóa IX

Chiều 4-11, anh Ngô Minh Hải đã được hiệp thương trực tiếp làm chủ tịch Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam TP.HCM nhiệm kỳ 2024 - 2029. ...

Lấy dị vật cho bé gái bị xiên que đâm từ mũi đến hốc mắt

Đây là một trường hợp hy hữu, các bác sĩ đã lấy dị vật là xiên que nguyên vẹn ra cho bé gái 5 tuổi này. ...

Chủ động ứng phó với Quy định của EU, ngành gỗ có nhiều cơ hội khai thác thị trường tiềm năng

EU chuyển dịch mạnh mẽ về một nền kinh tế xanhTheo thống kê của Tổng cục Hải quan, tháng 8/2024, kim ngạch xuất khẩu lâm sản của Việt Nam ước đạt trên 1,45 tỷ USD. Lũy kế 8 tháng năm 2024, xuất khẩu lâm sản thu về 10,97 tỷ USD, tăng 19,7% so với cùng kỳ năm ngoái....

Đâu là dấu hiệu mẹ cần lưu ý?

Càng về cuối thai kỳ, khi thai nhi phát triển lớn dần, mẹ bầu sẽ dễ gặp phải tình trạng đau dây chằng tròn vùng chậu. Những cơn đau bất ngờ có thể khiến...

Mới nhất