Làng bưởi Tân Triều thuộc xã Tân Bình, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai, cách trung tâm thành phố Biên Hòa khoảng 3km. Bưởi đường lá cam Tân Triều, có dạng quả lê thấp. Khi chín, vỏ quả có màu xanh ngả vàng, láng nhẵn. Múi bưởi cân đối, tép thon nhỏ bó chặt, màu vàng ngà, vị ngọt, thanh mát. Tép bưởi không the, khô ráo và róc. Loại bưởi này được du khách đặc biệt yêu thích.
Bà con tại đây chế biến một món ăn nổi tiếng gần xa từ bưởi, đó là gà hấp bưởi. Con gà khoảng 1-1,5kg được “giấu kín” trong vỏ bưởi. Khi mở nắp, mùi thơm của gà và tinh dầu bưởi tỏa ra, hơi nóng bốc lên nghi ngút, kích thích khứu giác thực khách.
Theo chị Huỳnh Anh Kim Hà (48 tuổi), phụ trách bếp tại Vườn bưởi Tân Triều Năm Huệ, nguyên liệu chính của món này là bưởi đường lá cam Tân Triều và gà thả đồi.
Những quả bưởi được chọn thường là những trái vừa chín tới để vỏ không bị đắng và không quá mềm, kích cỡ tương đối to. Bưởi được cắt ngang 1/3 phần đầu rồi khéo léo lấy hết phần ruột bên trong. “Công đoạn này rất khó, đòi hỏi kinh nghiệm và sự tỉ mỉ, khéo léo, sao cho vỏ không bị nứt vỏ. Tôi làm mười mấy năm rồi nên có khi chỉ mất một phút là tách ruột ra khỏi vỏ”, chị Kim Hà cho biết.
 |
 |
Vỏ bưởi rỗng ruột sẽ được tận dụng để nhồi thịt gà. Gà hấp bưởi phải là loại gà ri hoặc gà ta thả đồi, da vàng, thịt chắc, ngọt. “Món này không thể làm sẵn mà khách gọi tới đâu mới làm tới đó. Nếu gà hấp bưởi để lâu thì miếng gà sẽ bị đắng”, chị Hà chia sẻ.
Sau khi làm sạch, gà sẽ được ướp gia vị như đường, muối, hạt tiêu, ớt, mỳ chính, hành khô… cho thấm rồi nhồi vào trong vỏ bưởi. Đối với những con gà to, đầu bếp chặt nhỏ cho vừa miếng. Với gà nhỏ hơn, đầu bếp chặt làm bốn. Để món ăn thêm dậy vị, chị Hà thường cho thêm một chút rượu bưởi.
“Gà chui bưởi” được hấp cách thủy trong 30-35 phút. Theo chị Hà, thời gian này là vừa đủ để gà chín tới và vỏ bưởi tiết ra tinh dầu, thấm vào gà. “Nếu dùng gà công nghiệp, khi hấp quá lâu gà sẽ mềm, nhũn mà hấp chưa đủ thời gian thì vỏ bưởi chưa tiết tinh dầu đặc trưng”, chị Hà nói.
Từ khi khách gọi, chị Hà mất khoảng 45 phút để chế biến món gà hấp bưởi.
Những miếng thịt gà vàng ươm, đậm đà hòa lẫn với vị đắng the the, hương thơm đặc trưng của bưởi, tạo nên hương vị độc đáo, hấp dẫn thực khách. Món này thường phải thưởng thức ngay khi nóng.
Ngày 20/10/2023, tại Dinh Độc Lập (TP.HCM), Hiệp hội Du lịch TP.HCM đã phối hợp với các Hiệp hội du lịch trong cả nước tổ chức Lễ hội Rạng danh văn hóa ẩm thực Việt (Lễ hội rạng danh VHAT). Món gỏi bưởi và gà hấp bưởi do các đầu bếp của Hội đầu bếp tỉnh Đồng Nai thực hiện được vinh danh và góp tên vào bản đồ ẩm thực Việt Nam.
Năm 2022, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã xác nhận bưởi Tân Triều, món ăn gà hấp bưởi Tân Triều nằm trong tốp 100 quà tặng đặc sản và tốp 100 món ăn đặc sản Việt Nam.
