Trang chủMultimediaẢnhĐộc đáo lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô

Độc đáo lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô

Nghi lễ kết nối tâm linh giữa các thế hệ

Lễ cúng tổ tiên là nghi lễ cổ truyền từ lâu đời của dân tộc Lô Lô, thường được tổ chức hằng năm vào ngày 14-7 âm lịch. Trong mỗi ngôi nhà của đồng bào Lô Lô, bàn thờ tổ tiên được đặt ở gian giữa, là nơi trang trọng nhất trong nhà, thường ngang với xà nhà, phía trên bàn thờ là những hình nhân bằng gỗ được tượng trưng cho linh hồn tổ tiên. Theo lệ thường, mỗi gia đình người Lô Lô đều có bàn thờ tổ tiên, nhưng lễ cúng tổ tiên chung của dòng họ chỉ được tổ chức tại gia đình trưởng họ. Trưởng họ là người đứng ra sắm lễ, các gia đình trong dòng họ đóng góp theo khả năng.

Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô có ba nghi lễ chính là lễ hiến tế, lễ tưởng nhớ và lễ tiễn đưa.

Trước ngày lễ, người con trưởng trong dòng tộc cần chuẩn bị lễ vật gồm 1 con gà, 3 chén rượu, xôi, hoa tươi, trái cây, tiền vàng. Trước đây, lễ cúng tổ tiên bắt buộc phải có các lễ vật: 1 con bò, 1 con lợn, 1 con gà, xôi, rượu, tiền vàng, đèn dầu, đôi trống đồng. Họ quan niệm rằng, tổ tiên là những người thuộc các thế hệ trước, đã sinh ra mình và chia thành hai hệ: tổ tiên gần (dùy khế) gồm các ông tổ 3 đến 4 đời và tổ tiên xa (pờ xi) là những ông tổ từ đời thứ 5 hoặc thứ 6 trở đi.

Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô hướng tới những người đã khuất, nhắc nhở con cháu nhớ về cội nguồn và tạo nên sự gắn kết giữa các thế hệ. Người Lô Lô ở nhiều vùng cho tới nay vẫn giữ gìn phong tục đẹp này, và đây cũng là sự kiện văn hóa thu hút nhiều du khách, nhiếp ảnh gia đam mê khám phá bản sắc văn hóa vùng cao.

Lễ cúng tổ tiên của người   thường được tổ chức tại gia đình để dạy cho con cháu hướng về nguồn cội, biết ơn tổ tiên, tạo sự gắn  giữa gia đình, dòng họ, làng bản.

Ông Sỉnh Dỉ Trai, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, Hà Giang.

Trong thời gian đó, các chàng trai trong họ sẽ vào rừng kiếm cỏ su choeo tươi non, đẹp nhất mang về bện thành trang phục người rừng, hay còn gọi là “Ma cỏ” (Ghà Lu Ngang). Các cô gái cũng sửa soạn trang phục, váy áo để tham gia nhảy múa trong lễ, với những chiếc khuy được may thành hàng dọc trên mũ, áo thể hiện sự đoàn kết, gắn bó cộng đồng.

Trước khi vào lễ chính, trưởng họ mời thầy cúng tiến hành lễ trình tổ tiên với nghi lễ “chắp cánh” (cắt tiết gà). Trong nghi lễ cúng của người Lô Lô, không thể thiếu nghi thức này. Thầy cúng thực hiện lễ cắt tiết gà ngay trước bàn cúng rồi bày lên bàn để làm lễ vật trước mọi con mắt quan sát của các thành viên trong dòng tộc. Người trưởng họ sẽ rót rượu mời để cảm ơn thầy cúng đã không quản ngại đường sá xa xôi đến giúp gia đình.

Sau khi uống hết chén rượu mời của gia chủ, thầy cúng làm thủ tục cúng, mời tổ tiên gia chủ về dự lễ, hưởng lễ vật do con cháu dâng lên, cầu mong tổ tiên phù hộ cho con cháu được mạnh khỏe, hạnh phúc, học hành giỏi giang, thóc đầy bồ, trâu bò, lợn gà đầy chuồng, mọi việc thuận lợi… Trong khi đó, gà sẽ được đưa đi làm thịt để dâng lên tổ tiên, lợn được đưa ra sân để hiến tế.

Khi lời thầy cúng dứt, bài cúng kết thúc, thì nghi thức đánh trống đồng được tiến hành. Cặp trống đồng – bảo vật linh thiêng của cộng đồng người Lô Lô là vật không thể thiếu trong nghi lễ, gồm 1 chiếc trống đực và 1 chiếc trống cái. Chiếc trống đồng cái (giảnh đú) luôn là chiếc trống to, còn trống đực (giảnh kê) là chiếc trống nhỏ hơn. Đôi trống này chỉ được sử dụng khi trong cộng đồng có những nghi lễ, lễ hội quan trọng trong cộng đồng, dòng tộc như lễ làm ma khô, cúng tổ tiên, giải hạn, thờ thần đá… Nếu trong nhà không có, gia đình phải cử người trong dòng họ đi mượn, bởi đây là bảo vật linh thiêng của cộng đồng. Người được mời đánh trống phải là người có uy tín, thường là nghệ nhân đã có kinh nghiệm lâu năm. Trống cũng là loại nhạc cụ duy nhất được sử dụng trong nghi lễ này.

Tiếng trống đồng vang lên, những người phụ nữ trong trang phục truyền thống nhảy múa rộn ràng cùng đoàn “Ma cỏ”.

Ông Sỉnh Dỉ Trai, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn cho biết, lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô thường được tổ chức tại gia đình để dạy cho con cháu hướng về nguồn cội, biết ơn tổ tiên, tạo sự gắn bó giữa gia đình, dòng họ, làng bản.

Sau khi màn múa nghi lễ của các cô gái và đoàn “Ma cỏ” kết thúc, gia chủ liền chuẩn bị lễ vật cúng lần hai – lễ tưởng nhớ tổ tiên. Lễ vật là con lợn, xôi, rượu, vàng hương… Trước sự chứng kiến của dòng họ và cộng đồng, thầy cúng làm thủ tục cúng mong tổ tiên phù hộ cho con cháu luôn được mạnh khỏe, vui vẻ và hạnh phúc. Người trưởng họ tiếp tục rót rượu để cảm ơn thầy cúng.

Màn đêm buông xuống là lúc thầy cúng cử hành lễ tiễn tổ tiên. Một đống lửa lớn được nhóm lên giữa sân. Bên ánh lửa rực sáng, thầy cúng thay mặt dòng họ báo cáo tổ tiên về các lễ vật con cháu dâng cúng, xin tổ tiên nhận lòng thành và yên tâm ở thế giới bên kia, phù hộ cho con cháu gặp nhiều may mắn. Sau đó, các lễ vật tiền vàng được thầy cúng đốt để kết thúc nghi lễ vào rạng sáng hôm sau. Các lễ vật khác được chế biến thành nhiều món ăn, chia cho các thành viên tham gia nghi lễ và tổ chức thành bữa tiệc để cộng đồng chung vui.

Độc đáo “Ma cỏ”

“Ma cỏ” là nét độc đáo nhất trong nghi lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô.  Các bộ trang phục “Ma cỏ” thường được bện, kết ngay trước hôm diễn ra nghi lễ. Cỏ do người dân bản vào rừng tìm hái, là cỏ su choeo, một loại cỏ mềm, dai, dễ bện kết để hóa trang. Cỏ được chọn thường phải xanh non, cho nên bộ trang phục có màu xanh tươi rất đẹp.

“Ma cỏ” được hóa trang tại một địa điểm kín đáo bên ngoài làng. Những người được đóng “Ma cỏ” được quấn cỏ su choeo chung quanh che kín thân, đeo mặt nạ từ tre, chỉ hở hai mắt và miệng. Những người làm “Ma cỏ” là người trong bản, do một người chú hoặc rể của gia chủ đến mời.

Trên đường “Ma cỏ” đến dự lễ, không ai được phép nhìn hoặc đi ngược với ma cỏ, chỉ được nhìn từ xa. Khi đến nơi, “Ma cỏ” quỳ lạy ba lạy trước bàn thờ, quỳ lạy thầy cúng trước khi tiến hành nghi lễ nhảy múa. Sau khi hóa trang, “Ma cỏ” sẽ nhảy múa theo nhịp trống cả ngày.

Nghi thức “Ma cỏ” nhảy múa.

Nghi lễ nhảy múa với “Ma cỏ” thường kéo dài vài tiếng đồng hồ, theo thời gian thực hiện lễ cúng. Chính vì thế, người hóa trang làm “Ma cỏ” phải có sức khỏe tốt và lòng nhiệt tình, bởi vì họ phải nhảy múa cho đến khi kết thúc lễ tưởng nhớ, thường phải đến 5 giờ chiều, mà không được phép ăn, nói, khi đi đứng, nhảy múa, không được vấp ngã bởi vì quan niệm của người Lô Lô cho rằng, nếu “Ma cỏ” vấp ngã hoặc bị nhận dạng thì năm đó gia chủ sẽ gặp nhiều xui xẻo. Các “Ma cỏ” chỉ nghỉ ngơi, ăn cơm một lúc vào buổi trưa và được gia chủ mời nước trong thời gian nhảy múa.

Nghi lễ kết thúc, ma cỏ quỳ lạy bàn thờ, thầy cúng, trống đồng, ra cổng lẩn về sau làng, chọn nơi kín đáo không cho ai thấy, rồi cởi bỏ trang phục cỏ, về nhà tắm rửa và sau đó tiếp tục tham gia lễ tiễn đưa tổ tiên được tổ chức khi đêm xuống.

“Ma cỏ” “nhảy lễ” cũng là hoạt động quan trọng bậc nhất trong lễ cúng tổ tiên, vì người Lô Lô quan niệm rằng ma cỏ là nguồn cội của tổ tiên xưa kia khi ở trong rừng phải lấy cây cỏ làm quần áo. Ngày nay, muốn tổ tiên về để chứng kiến lòng thành kính của con cháu thì phải có “Ma cỏ” dẫn dường. “Ma cỏ” như là cầu nối giữa con cháu ở trần gian và ông bà tổ tiên ở thế giới bên kia. Có lẽ vì niềm tin tâm linh mãnh liệt ấy đã khiến đoàn “Ma cỏ” nhảy múa từ đầu buổi lễ đến khi kết thúc theo nhịp trống mà không hề mệt mỏi.

Không chỉ là một nghi thức tâm linh mang bản sắc văn hóa độc đáo, nghi lễ cúng tổ tiên còn thể hiện nhân sinh quan của người Lô Lô, mang tính nhân văn, hướng các thế hệ đi sau về với cội nguồn và tạo nên sự gắn kết nhiều thế hệ. Điệu nhảy “Ma cỏ” vừa mang ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên, nhưng cũng chứa đựng những tinh hoa văn hóa và triết lý sống của người Lô Lô, đồng thời là nghi lễ mang tính nghệ thuật độc đáo.

Lễ cúng tổ tiên của người lô lô ở xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang đã được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia thuộc loại hình tập quán xã hội và tín ngưỡng.

 

Nhandan.vn

Nguồn:https://special.nhandan.vn/Doc-dao-le-cung-to-tien-cua-nguoi-lolo/index.html

Cùng chủ đề

Người Lô Lô học cách làm du lịch cộng đồng tại Cao Bằng

Cách thành phố Cao Bằng khoảng 120km và cách trung tâm huyện Bảo Lạc khoảng hơn 10km, bản Khuổi Khon sắp bước vào vụ lúa chín. Những nếp nhà sàn đơn sơ xen giữa thửa ruộng bậc thang đang dần ngả vàng và những nương ngô xanh mướt, khiến cho bản Khuổi Khon rực lên như một bức tranh đa sắc. Mùa lúa chín là thời điểm thu hút du...

Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô

Cũng như nhiều tộc người sinh sống lâu đời trên cao nguyên đá Hà Giang, người Lô Lô ở xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, đến nay vẫn gìn giữ nhiều phong tục, nghi lễ truyền thống đặc sắc.    Trong đó, lễ dâng cúng tổ tiên tại gia đình trưởng họ vào khoảng giữa đến cuối tháng 7 âm lịch là một trong những nghi lễ độc đáo, thể hiện nhân sinh quan và tình cảm gia đình, lòng biết...

Sắc màu dân tộc Lô Lô Chải – Hà Giang

Cao nguyên đá Đồng Văn là nơi hội tụ của gió, của mây trời, nơi sình sống của nhiều dân tộc thiểu số với những dãy núi đá tai mèo. Người Lô Lô trên đỉnh cao nguyên đá với những nét nguyên sơ, bản địa đã làm nên bản sắc riêng có của mình về một sức sống trên vùng cao nguyên đá theo dòng chảy của thời gian... Người Lô Lô luôn tự hào vì là một trong...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Lượng khách Việt Nam du lịch Australia tăng vọt

NDO - Theo thông cáo báo chí từ Văn phòng Bộ trưởng Thương mại và Du lịch Australia, số lượng khách du lịch từ Việt Nam đến Australia đã tăng đáng kể từ sau dịch Covid-19. Tính đến tháng 8/2024, có gần 178.000 lượt khách Việt Nam đã đến thăm Australia trong 12 tháng vừa qua.   Nhà hát "con sò" Sydney Opera House là một trong những điểm đến thu hút nhiều khách quốc tế ghé thăm. (Ảnh: REUTERS) Du lịch...

Cứu sống người đàn ông bị nhồi máu cơ tim khi đang đi đường

NDO - Một người đang đi trên đường bị đột quỵ đã may mắn được đội ngũ y bác sĩ và điều dưỡng tại trung tâm chuyên về tiêm chủng nhanh chóng sơ cứu và chuyển đến bệnh viện để điều trị chuyên sâu. Ông P.V.T, 62 tuổi, đang đi trên đường gặp tình trạng nguy kịch và đột ngột té ngã đã được đưa vào Hệ thống nhà thuốc và tiêm chủng FPT Long Châu gần...

Lâm Đồng quán triệt, triển khai nội dung chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về kỷ nguyên mới

NDO - Ngày 2/11, Tỉnh ủy Lâm Đồng tổ chức quán triệt, triển khai nội dung chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đây là địa phương đầu tiên trong cả nước chủ động triển khai rộng rãi, sâu sắc nội dung bài giảng của đồng chí Tổng Bí thư. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại hội trường...

Thúc đẩy quản trị rủi ro định lượng trong ngành tài chính

NDO - Quản trị rủi ro định lượng có vai trò đặc biệt quan trọng trong ngành tài chính và bảo hiểm, để giảm thiểu các loại rủi ro, bao gồm rủi ro tín dụng, rủi ro thị trường, rủi ro thanh khoản và rủi ro hoạt động đồng thời cảnh báo sớm tác động trong các tình huống khủng hoảng có thể xảy ra trong tương lai. Ngày 2/11, tại Đại học Kinh tế Quốc dân,...

Bài đọc nhiều

HĐQT LPBank họp phân công nhiệm vụ cho các thành viên HĐQT và Ban điều hành

Tại cuộc họp đầu tháng 10/2024, Hội đồng Quản trị Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam (LPBank; mã chứng khoán: LPB) vừa có các quyết định quan trọng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự cấp cao, hướng tới mục tiêu tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ, toàn diện, phát triển bền vững và thận trọng. Phát biểu tại buổi họp, thay mặt HĐQT, ông Nguyễn Đức Thụy - Chủ tịch HĐQT LPBank bày tỏ lời...

Việt Nam lọt top điểm đến rẻ nhất thế giới năm 2024

Tạp chí du lịch nổi tiếng Condé Nast Traveler liệt kê 21 điểm đến rẻ nhất dành cho du khách năm 2024, trong đó có Việt Nam. Du khách bất ngờ nhận quà khi ghé thăm Đà Nẵng, Việt Nam vào đầu năm 2024. Ảnh: Thuỳ Trang Theo Condé Nast Traveler, nhiều yếu tố cần cân nhắc khi lên kế hoạch cho một kỳ nghỉ, từ việc tìm địa điểm du lịch giá rẻ, sự an toàn của điểm đến cho tới các...

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm lên đường thăm cấp Nhà nước tới nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình và Phu nhân, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Tô Lâm và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước ta hôm nay rời Hà Nội, lên đường...

Thủ tướng Việt Nam, Campuchia và Lào ăn sáng làm việc

Sáng 9-10, Thủ tướng Việt Nam, Campuchia và Lào có buổi ăn sáng làm việc ở Vientiane. Lãnh đạo ba nước nhất trí tìm giải pháp phát triển các cơ chế hợp tác song phương, ba nước theo hướng hiệu quả, thực chất hơn.   Thủ tướng Phạm Minh Chính có buổi ăn sáng làm việc với Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone và Thủ tướng Campuchia Hun Manet tại Vientiane sáng 9-10 - Ảnh: DƯƠNG GIANG Sáng 9-10, nhân dịp tham dự...

Một số hình ảnh các hoạt động tiêu biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

Chiều 18/7, Đảng, Nhà nước đã tổ chức Lễ trao tặng Huân chương Sao Vàng cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với nhân dân xã Tây An, huyện Tiền Hải, Thái Bình. Việc Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Sao Vàng cho Tổng Bí thư là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với những công lao, đóng góp to...

Cùng chuyên mục

Gần 64 tỷ đồng đầu tư xây dựng bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai

TPO - Bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai với diện tích 1,2ha, được triển khai tại xã Nhơn Lý và xã Nhơn Hội, TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. TPO - Bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai với diện tích 1,2ha, được triển khai tại xã Nhơn Lý và xã Nhơn Hội, TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. Tuyến đường giao thông kết nối...

Bạn trẻ vượt trăm cây số chở áo ấm, chăn, áo mưa, dép… tặng học sinh vùng cao

TPO - Cuối tuần, nhóm bạn trẻ đoàn viên thanh niên“phượt” lên núi, cõng nhiều phần quà ý nghĩa, nấu bữa ăn thiện nguyện cho bà con và các em nhỏ vùng cao huyện Nam Trà My (Quảng Nam) TPO - Cuối tuần, nhóm bạn trẻ đoàn viên thanh niên“phượt” lên núi, cõng nhiều phần quà ý nghĩa, nấu bữa ăn thiện nguyện cho bà con và các em nhỏ vùng cao huyện Nam Trà My (Quảng...

Mưa sao băng cực đại, siêu trăng cuối cùng 2024 chờ người Việt

Mưa sao băng, siêu trăng… xuất hiện trong tháng 11 này được nhiều người yêu thiên văn Việt Nam mong chờ. Hội Thiên văn Hà Nội (HAS) cũng như các chuyên gia đã dự báo về những hiện tượng thiên văn thú vị có thể quan sát được trên bầu trời Việt Nam tháng 11 này. Có gì thú vị? Mưa sao băng Taurids chờ người Việt Nam ngắm vào tháng 11 này ẢNH: LƯU HOÀI NAM 1. Trăng mới (ngày 1.11) Mặt trăng nằm ở cùng một...

Thúc đẩy hợp tác thông tin và truyền thông với các nước Trung Đông

Các buổi làm việc của Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng tại UAE, Saudi Arabia và Qatar góp phần đưa quan hệ hợp tác về thông tin và truyền thông của Việt Nam với Trung Đông ngày càng thiết thực, hiệu quả. Từ ngày 28-31/10, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Phạm Minh Chính đến 3 nước Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất (UAE), Saudi Arabia và Qatar, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền...

Thống nhất trình Quốc hội chính sách thí điểm ‘gỡ vướng’ cho nhà ở thương mại

Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ đánh giá chi tiết, toàn diện tình hình thực tiễn việc phát triển nhà ở thương mại, hiệu quả sử dụng quỹ đất dành cho phát triển nhà ở thương mại tại các tỉnh, thành phố. Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải - Ảnh: GIA HÂN Ngày 3-11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự thảo nghị quyết thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua...

Mới nhất

Google vượt trội trong "cuộc chiến đám mây"

Trong quý 3 vừa qua, doanh thu từ dịch vụ đám mây của Google, bao gồm cả cơ sở hạ tầng và đăng ký phần mềm, đã tăng 35% so với cùng kỳ năm trước, đạt 11,35 tỷ USD. Trong tuần này, Google đã vượt qua các đối thủ về tăng trưởng;...

Gần 64 tỷ đồng đầu tư xây dựng bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai

TPO - Bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai với diện tích 1,2ha, được triển khai tại xã Nhơn Lý và xã Nhơn Hội, TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. TPO - Bãi đỗ xe khu vực sườn núi Phương Mai với diện tích 1,2ha, được triển khai tại xã Nhơn Lý và xã Nhơn...

Hiện thực hóa ”giấc mơ” trung tâm logistics của Đà Nẵng

Hội tụ nhiều lợi thế về logistics, nhưng chỉ đến khi Trung ương đồng ý thành lập Khu thương mại tự do, thì mục tiêu trở thành trung tâm logistics của TP. Đà Nẵng mới trở nên rõ ràng. Xây dựng Khu thương mại tự do: Hiện thực hóa ”giấc mơ” trung tâm logistics của Đà NẵngHội tụ nhiều lợi...

Các doanh nhân chia sẻ chặng đường khởi nghiệp đầy cảm hứng tới sinh viên

Tại workshop "Khởi nghiệp - Khởi đầu địa phương - Tư duy toàn cầu" ngày 3/11, nhiều doanh nhân chia sẻ câu chuyện khởi nghiệp từ nhiều góc nhìn, giúp sinh viên có thể rút ra bài học nếu có ý định khởi nghiệp.

Chung cư gần đường sắt Cát Linh

So với năm 2021, các chung cư gần đường sắt Cát Linh - Hà Đông tăng giá 100 - 120%. Nhiều dự án khi xưa thuộc phân khúc trung cấp, nhưng nay đã có giá lên đến 55 - 70 triệu đồng/m2, đắt ngang chung cư cao cấp mới. Chung cư gần đường sắt Cát Linh - Hà Đông tăng...

Mới nhất