Trang chủKhoa học - Công nghệCông nghệ sốĐỉnh cao khoa học hướng về con người

Đỉnh cao khoa học hướng về con người


Điểm đáng chú ý của mùa giải Nobel năm 2023 là sự tôn vinh những nghiên cứu thiết thực phục vụ nhân loại và những đóng góp liên quan vấn đề nữ quyền.

Các nhà khoa học được trao giải Nobel Vật lý 2023. (Nguồn: phys.org)
Các nhà khoa học được trao giải Nobel Vật lý 2023. (Nguồn: phys.org)

Mùa giải Nobel 2023 bắt đầu từ ngày 2/10 với giải Nobel Y sinh, vinh danh hai nhà khoa học Katalin Karikó (Hungary) và Drew Weissman (Mỹ) với những khám phá đặt nền tảng cho công nghệ vaccine mRNA.

Ba nhà vật lý lượng tử Anne L’Huillier (Đại học Lund, Thụy Điển), Ferenc Krausz (Viện Quang học lượng tử Max-Planck, Đức) và Pierre Agostini (Đại học bang Ohio, Mỹ) cùng được xướng danh với giải Nobel Vật lý.

Giải Nobel Hóa học tôn vinh ba nhà khoa học đặt nền móng cho chấm lượng tử là Moungi G. Bawendi (Viện Công nghệ Massachusetts, Mỹ), Louis E. Brus (Đại học Columbia, Mỹ), Alexei I. Ekimov (cựu Giám đốc khoa học của công ty Nanocrystals Technology, Mỹ).

Giải Nobel Văn học được trao cho tác giả người Na Uy Jon Fosse vì những vở kịch và tác phẩm văn xuôi đầy sáng tạo, đã “lên tiếng cho những điều không thể nói thành lời”.

Giải Nobel Hòa bình thuộc về bà Narges Mohammadi do nỗ lực đấu tranh chống lại sự áp bức phụ nữ ở Iran và thúc đẩy nhân quyền nói chung.

Tân chủ nhân của giải Nobel kinh tế là nhà kinh tế học người Mỹ Claudia Goldin với công trình nghiên cứu về vai trò của nữ giới trong lực lượng lao động. Đây là giải cuối cùng, khép lại một mùa giải Nobel sôi động, thu hút sự chú ý của công chúng toàn cầu.

Phục vụ thiết thực

Với các giải Nobel năm nay, truyền thông quốc tế nhấn mạnh tới yếu tố “hướng về con người một cách thiết thực”. Minh chứng là các giải Nobel Y Sinh, Hóa học, Vật lý và Văn chương đều lấy việc phục vụ con người làm mục đích, bên cạnh việc theo đuổi giá trị đỉnh cao của khoa học.

Tạp chí khoa học Science et Vie nhận định: “Trực tiếp hay gián tiếp, các nghiên cứu khoa học cơ bản đã tác động tích cực tới y học, trên phương diện vaccine, thuốc, hay phương pháp điều trị các bệnh nan y”.

Đặc biệt phải kể đến giải Nobel Y sinh 2023 được trao cho hai nhà khoa học với những phát minh mang tính đột phá, thay đổi hiểu biết căn bản về cách mRNA (RNA thông tin) tương tác với hệ miễn dịch. Điều này giúp tốc độ phát triển vaccine nhanh chưa từng thấy, khi nhân loại phải đương đầu với mối đe dọa y tế cộng đồng lớn nhất thời hiện đại là đại dịch Covid-19.

Giải Nobel Hóa học 2023 trao cho ba nhà khoa học cũng được coi là mang lại đột phá cho y học. Họ đã phát hiện và phát triển chấm lượng tử, một dạng tinh thể nano đột phá, có thể chiếu sáng mô khối u cho bác sĩ phẫu thuật. Theo Chủ tịch Ủy ban Nobel Hóa học Johan Aqvist, chúng được ví như “ánh sáng dẫn đường” trong các ca phẫu thuật phức tạp, đặc biệt là trong phẫu trị ung thư nhằm loại bỏ chính xác, tận gốc các mô bệnh và hạn chế tổn thương mô lành để “gỡ án tử” cho bệnh nhân.

Theo trang Nobel Prize, đây là giải Nobel Hóa học thứ 115 được trao tặng kể từ năm 1901. Cũng như Nobel Vật lý, hầu hết các nhà khoa học đoạt giải Nobel Hóa học đều là nam giới.

Còn văn chương đương nhiên là lấy cảm hứng từ cuộc sống, số phận con người. Nhà văn, nhà viết kịch Na Uy Jon Fosse đã thắng giải này là một tên tuổi lớn của văn học Bắc Âu.

Khi công bố giải thưởng, Chủ tịch của Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, ông Mats Malm nhấn mạnh: “Giải được trao cho Jon Fosse vì những tác phẩm mang tính sáng tạo, lên tiếng cho những điều không thể nói thành lời. Tác giả khai thác góc khuất từ cuộc sống hằng ngày trong cuộc sống, khi con người đứng trước sự lưỡng lự”.

Tôn vinh nữ giới

Điểm nổi bật khác của mùa giải Nobel năm nay là sự tôn vinh phụ nữ – một nửa hoàn hảo của thế giới.

Nobel 2023 chứng kiến số lượng kỷ lục phụ nữ được trao giải thưởng, nâng tổng số phụ nữ nhận giải Nobel lên 64 người kể từ năm 1901.

Bốn nữ chủ nhân của giải thưởng Nobel 2023 bao gồm: Nhà khoa học Anne L’Huillier (Pháp) – một trong ba chủ nhân của giải Nobel Vật lý; nhà khoa học Katalin Karikó (Hungary) – đồng chủ nhân của giải Nobel Y học; nhà hoạt động nữ quyền Narges Mohammadi (Iran) – chủ nhân của giải Nobel Hòa bình; nhà kinh tế học Claudia Goldin (Mỹ) – chủ nhân của giải Nobel Kinh tế.

Theo hãng tin AFP, Nobel 2023 được xem là năm kỷ lục vì có tới hai phụ nữ nhận giải thưởng với tư cách cá nhân. Lần đầu tiên, gần một nửa (khoảng 47%) giải thưởng Nobel thuộc về phụ nữ, nhiều hơn so với tỷ lệ 42% vào năm 2009 (năm người).

Năm nay cũng là năm tôn vinh những người có đóng góp sâu sắc tới sự tiến bộ của nữ quyền.

Người thứ nhất là bà Narges Mohammadi (Iran) – chủ nhân của giải Nobel Hòa bình.

Người thứ hai là bà Claudia Goldin, nhà khoa học nữ đầu tiên “một mình” nhận giải Nobel Kinh tế. Bà Goldin được tôn vinh vì “góp phần nâng cao hiểu biết của chúng ta về vai trò của phụ nữ trong thị trường lao động”.

Lễ trao các giải Nobel Y sinh, Vật lý, Hóa học, Văn học, Kinh tế diễn ra tại thủ đô Stockholm của Thụy Điển. Riêng giải Nobel Hòa bình trao tại thủ đô Oslo của Na Uy. Khác với các giải Nobel khác trao cho cá nhân thì giải Nobel Hòa bình có thể được trao cho cá nhân hay một tổ chức.

Các giải thưởng Nobel 2023 sẽ được trao cùng Bằng chứng nhận và Huy chương vào ngày 10/12, là ngày mất của nhà phát minh Alfred Nobel. Chủ nhân giải Nobel năm nay sẽ được nhận khoản tiền thưởng 11 triệu Krona Thụy Điển (986.000 USD), tăng 1 triệu Krona Thụy Điển so với năm 2022.





Nguồn

Cùng chủ đề

Thần đồng 10 tuổi đỗ đại học, 12 tuổi nhận đề cử Nobel Hòa bình

Gregory Robert Smith sinh ra và lớn lên tại thành phố West Reading, bang Pennsylvania, Mỹ. Anh được biết đến là một trong những thiên tài nhỏ tuổi nhất thế giới.Ước mơ sở hữu 4 bằng tiến sĩKhi mới lên 2 tuổi, Gregory Smith đã thể hiện trí thông minh vượt trội so với những đứa trẻ đồng trang lứa. Với khả năng nhận biết ngôn ngữ và ghi nhớ nhanh chóng, Gregory dễ dàng thuộc lòng các...

Nobel kinh tế 2024 trao cho nghiên cứu lý giải vì sao có nước giàu, nước nghèo

Chiều 14-10, tuần lễ Nobel khép lại với giải Nobel kinh tế trao cho 3 nhà nghiên cứu kinh tế Mỹ Daron Acemoglu, Simon Johnson, James A. Robinson "cho các nghiên cứu về cách các thể chế được hình thành và ảnh hưởng đến sự thịnh vượng".Ông Daron Acemoglu và ông Simon Johnson làm việc tại Viện Công nghệ Massachusetts, Cambridge, trong...

Những “nhân chứng sống của thảm họa Hiroshima và Nagasaki” làm nên kỳ tích

Chiều 11/10 (giờ Hà Nội), tại thủ đô Stockholm, Hội đồng Nobel của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố chủ nhân giải Nobel Hòa bình năm 2024.

Nobel Hòa bình vinh danh tổ chức chống vũ khí hạt nhân

Chiều 11-10 , Ủy ban Nobel Na Uy đã công bố Giải Nobel Hòa bình 2024 thuộc về tổ chức Nihon Hidankyo (Nhật Bản) vì những nỗ lực hướng tới một thế giới không có vũ khí hạt nhân. Ông Jorgen Watne Frydnes, Chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy, nhấn mạnh, Nihon Hidankyo được trao Giải Nobel Hòa vì những nỗ lực hướng tới một thế giới không có vũ khí...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Thúc đẩy nguyên tắc đa phương

Không chỉ thúc đẩy hợp tác khu vực, Tuần lễ cấp cao Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) từ 10 đến 16/11 tại Peru còn là cơ hội để thúc đẩy các nguyên tắc đa phương.

Vai trò của tỷ phú Elon Musk trong cuộc điện đàm giữa ông Zelensky và Tổng thống đắc cử Donald Trump?

Mạng Axios ngày 8/11 đưa tin, doanh nhân tỷ phú người Mỹ Elon Musk đã tham gia cuộc điện đàm giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.

Châu Phi đã đạt được tiến bộ đáng kể trong cuộc chiến chống bệnh lao

Báo cáo Bệnh lao toàn cầu năm 2024 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa công bố cho thấy châu Phi đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong điều trị bệnh lao, tuy nhiên vẫn còn những thách thức to lớn. Nhân viên y tế lấy máu để xét nghiệm. (Nguồn: Getty Images) Theo...

Ukraine lạnh nhạt với Anh vì không gửi thêm tên lửa Storm Shadow, Lầu Năm Góc vội “gỡ rào” giúp Kiev

Tờ Guardian dẫn lời các quan chức Ukraine đánh giá mối quan hệ giữa Kiev và London đã xấu đi kể từ khi chính phủ của Thủ tướng Keir Starmer nắm quyền lãnh đạo nước Anh.

Cả tuần, giá dầu vẫn tăng hơn 1%

Giá xăng dầu hôm nay 9/11, kết thúc phiên giao dịch cuối cùng của tuần, giá dầu giảm hơn 2% khi các nhà giao dịch bớt lo ngại về tình trạng gián đoạn nguồn cung kéo dài do bão ở vùng duyên hải Vịnh Mexico của Mỹ, trong khi các gói kích thích kinh tế mới nhất của Trung Quốc không gây nhiều ấn tượng.

Bài đọc nhiều

Chủ sở hữu Facebook Meta phát triển công cụ tìm kiếm AI riêng

Công ty mẹ của Facebook, Meta đang phát triển một công cụ tìm kiếm dựa trên trí tuệ nhân tạo nhằm giảm sự phụ thuộc vào Google của Alphabet và Bing của Microsoft. ...

Cách tắt mã hóa đầu cuối trên Messenger cực đơn giản

Bạn đang tìm cách để tắt mã hóa đầu cuối trên Messenger để tránh các rắc rối do tính năng này gây ra trong quá trình sử dụng. Bài viết hôm nay sẽ hưỡng dẫn chi tiết đến bạn cách tắt mã hóa đầu cuối trên Messenger điện thoại iPhone và Android.

2 cách lấy lại mật khẩu WeChat trên điện thoại đơn giản nhất

Nếu bạn không thể truy cập vào WeChat vì đã quên mật khẩu, đừng quá lo lắng. Bài viết hôm nay sẽ hướng dẫn bạn 2 cách lấy lại mật khẩu WeChat trên điện thoại đơn giản nhất.

Cách scan tài liệu bằng điện thoại Samsung không thể dễ hơn

Bạn muốn scan tài liệu trên điện thoại Samsung nhưng không biết cách nào? Đừng lo bài viết sau đây sẽ hướng dẫn cách scan tài liệu chỉ với một vài bước cực đơn giản.

Hướng dẫn cách chèn file PDF vào Google Sheets đơn giản và hiệu quả

Biết cách chèn file PDF vào Google Sheets giúp bạn quản lý dữ liệu và chia sẻ thông tin dễ dàng hơn. Bài viết hôm nay sẽ hướng dẫn bạn cách chèn file PDF vào Google Sheets đơn giản và hiệu quả nhất.

Cùng chuyên mục

Ông chủ Facebook thở phào nhẹ nhõm trước 25 đơn kiện

Một thẩm phán liên bang cho biết, CEO Meta Mark Zuckerberg không phải chịu trách nhiệm cá nhân trong 25 đơn kiện cáo buộc doanh nghiệp này khiến trẻ em nghiện mạng xã hội, quyết định giúp ông chủ Facebook có thể thở phào nhẹ nhõm. ...

Tìm giải pháp bảo vệ an toàn thông tin trong chuyển đổi số

Ngày 8/11, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Vĩnh Long tổ chức Hội thảo an toàn thông tin năm 2024 với chủ đề “Hạn chế lộ lọt thông tin và phòng, chống lừa đảo trực tuyến”. ...

TSMC ngừng cung cấp chip AI tiên tiến cho Trung Quốc

Gã khổng lồ bán dẫn TSMC sẽ ngừng cung cấp chip AI tiên tiến cho các đối tác Trung Quốc từ thứ Hai tuần tới (11/11). ...

Việt Nam được vinh danh tại ASOCIO DX Award 2024

Theo thông tin từ Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam, Việt Nam có 9 đơn vị, tổ chức và cá nhân được vinh danh tại Giải thưởng ASOCIO DX Award 2024. Giải thưởng ASOCIO DX Award là giải thưởng uy tín, thường niên được trao cho các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân có đóng góp xuất sắc trong thúc đẩy chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ trong các lĩnh...

Đề xuất điều chỉnh phương án thu phí và lệ phí tên miền

Theo quy định hiện hành về mức thu nội, quản lý và sử dụng phí duy trì sử dụng tài nguyên Internet, lệ phí phân bổ, cấp tài nguyên Internet, để sử dụng tên miền quốc gia, các doanh nghiệp sẽ phải nộp lệ phí đăng ký sử dụng tên miền ".vn" (thu khi đăng ký lần đầu) và phí duy trì sử dụng tên miền cho từng năm tiếp theo. Theo đó, các doanh nghiệp sẽ phải trả...

Mới nhất

Khám phá chuỗi sản xuất kinh tế tuần hoàn của TH true MILK

Trong chương trình 'Khám phá nhà máy Xanh' lần này, khán giả sẽ được tìm hiểu những sáng kiến về kinh tế xanh, chuỗi sản xuất kinh tế tuần hoàn khép kín “từ đồng cỏ xanh tới ly sữa sạch” và phát triển bền vững tại trang trại, nhà máy TH. Trang trại TH hiện đang giữ kỷ lục thế...

Thuốc Fentanyl – Hiệu lực gấp nhiều lần Morphine nhưng cần thận trọng

Fentanyl là loại thuốc có tác dụng gần giống Morphine nhưng hiệu lực lại cao gấp nhiều lần. Loại thuốc này thường chỉ được chỉ định trong một số trường hợp nhất định. Vậy,...

Thủ tướng: Cần dự báo tác động kết quả bầu cử Mỹ, phản ứng chính sách kịp thời

Cần chủ động, tích cực, phản ứng chính sách kịp thời, có các kịch bản điều hành với mọi tình huống, Thủ tướng nhấn mạnh các nhiệm vụ, giải pháp để hoàn thành tất cả các mục tiêu của năm 2024. ...

Đề xuất người bị sa thải, kỷ luật không được nhận bảo hiểm thất nghiệp

Tại dự thảo luật Việc làm (sửa đổi), Chính phủ đề xuất người bị sa thải, kỷ luật thôi việc không được nhận bảo hiểm thất nghiệp, song cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị bỏ đề xuất này. Sáng 9.11, Bộ trưởng LĐ-TB-XH Đào Ngọc Dung trình Quốc hội luật Việc làm (sửa đổi) với nhiều đề xuất...

17 cơ sở đào tạo của Việt Nam nằm trong Bảng xếp hạng đại học châu Á

Tổ chức Quacquarelli Symonds vừa công bố kết quả Bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại...

Mới nhất