Dầm bùn, xuyên đêm hồi sinh sông Tô Lịch

Từ hơn một tháng nay, những công nhân thoát nước đang phải xuyên đêm dầm mình trong rét, lạnh để nạo vét bùn thải từ sông Tô Lịch, từng bước hồi sinh con sông này.

Ngâm mình trong dòng nước bẩn

Sau bữa cơm cùng gia đình, anh Đặng Minh Tiến, công nhân cống ngầm thuộc Xí nghiệp Thi công cơ giới - xây lắp (Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội) lại chuẩn bị bước vào ca làm việc kéo dài từ 20h tối hôm trước tới 4h sáng hôm sau tại thượng lưu sông Tô Lịch (đoạn gần đường Hoàng Quốc Việt).

Hàng chục công nhân cùng nhiều máy móc hoạt động hết công suất nạo vét bùn thải sông Tô Lịch trong đêm. Ảnh: Tạ Hải.

Do phải tiếp xúc trực tiếp với dòng nước ô nhiễm nên trang phục bảo hộ cũng được chuẩn bị cẩn thận bao gồm: Mũ, áo lội, găng tay dài đến bả vai, khẩu trang chuyên dụng…

Anh Tiến phải ngâm mình trong thùng chứa cạnh bè nổi để xử lý bùn thải. 23h đêm, không khí lạnh bắt đầu tràn về kèm theo mưa nhỏ cũng là lúc anh được nghỉ giải lao với khuôn mặt vẫn còn nguyên những vệt bùn bắn lên.

"Lòng sông có đủ thứ rác thải, từ nilon, cành cây đến cả bàn ghế, sắt thép, xác động vật… Hồi mới làm cũng sợ nguy hiểm và khó chịu vì mùi hôi thối, nhưng làm nhiều thành quen. Ca đêm là cực nhất do trời mưa rét, nhưng anh em trong tổ đều cố gắng, thay phiên nhau làm để sớm hoàn thành công việc", anh Tiến bày tỏ.

Phía trên bờ, anh Nguyễn Xuân Toán, phụ trách việc vận hành xe hút cũng luôn ứng trực để đảm bảo dây chuyền không bị gián đoạn. Theo anh, việc vận hành xe hút sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thính giác do công suất máy khi hoạt động quá lớn tạo nên tiếng ồn gây ù tai.

"Đã chọn nghề này thì phải chấp nhận khó khăn. Anh em cũng động viên nhau khi được góp một chút sức nhỏ của mình trong việc giúp dòng sông Tô Lịch xanh sạch trở lại", anh Toán chia sẻ.

Có 27 năm gắn bó với nghề, ông Nguyễn Đình Du, công nhân lái xe téc chở bùn cho hay, làm ca đêm dù vất vả nhưng hiệu suất cao hơn. Bởi ban ngày giao thông đông đúc, nhiều tuyến đường bị tắc. Thời gian vận chuyển về bãi đổ thải tại huyện Thanh Trì và quay ngược lại trong buổi tối chỉ mất khoảng 2 giờ nhưng ban ngày mất khoảng 3 giờ.

"Những đêm thức trắng như vậy sẽ không tránh khỏi cảm giác mệt mỏi. Vì vậy, chúng tôi đều phải chuẩn bị sức khỏe, ngủ đủ giấc vào ban ngày để giữ tỉnh táo đảm bảo cho các chuyến xe được an toàn", ông Du nói.

Vừa thi công vừa đảm bảo giao thông

Trực tiếp giám sát chất lượng và xử lý những sự cố phát sinh trong quá trình thi công, anh Nguyễn Văn Điện, Phó giám đốc Xí nghiệp Thi công cơ giới xây lắp chia sẻ, trung bình mỗi đêm, đơn vị sẽ tiến hành nạo vét bùn được khoảng 60m xuôi về phía hạ lưu sông Tô Lịch. Dự kiến trong thời gian tới, đơn vị sẽ huy động thêm máy móc, nhân lực để tăng lên 120m/đêm.

Công nhân Đặng Minh Tiến ngâm mình trong nước ô nhiễm để xử lý bùn thải.

Theo anh Điện, khó khăn nhất là vừa thi công nạo vét vừa phải đảm bảo an toàn giao thông. Bên cạnh đó, thời tiết cũng ảnh hưởng đến tiến độ. Nếu mưa to, nước sông dâng cao thì không thể thi công được. Vì vậy, đơn vị đang cố gắng hoàn thành công việc trước mùa mưa.

Ông Trịnh Ngọc Sơn, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cho biết, việc nạo vét bùn thải ở sông Tô Lịch được đơn vị thực hiện hằng năm. Tuy nhiên, trong năm 2024, sông không được nạo vét do thi công xây dựng hệ thống cống bao dọc 2 bờ thuộc dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá. Vì vậy, lượng bùn thải tồn đọng nhiều hơn so với các năm.

"Chúng tôi đang tập trung thực hiện nhiệm vụ tại khu vực thượng lưu và đảm bảo xử lý dứt điểm cho đến khu vực cầu Lủ. Hiện, đơn vị đã thực hiện nạo vét được hơn 5.000-6.000m3 bùn thải và dự kiến đến hết ngày 30/4/2025 sẽ nạo vét khoảng 50.000m3 bùn thải", ông Sơn thông tin.

Theo ông Sơn, để đạt được mục tiêu trên, công ty tổ chức cho công nhân lao động làm việc cả ngày và đêm, với ca làm việc từ 9-16h và từ 20h - 3h sáng hôm sau.

Lấy nước Hồ Tây để bổ sung

Về phương án làm sạch sông Tô Lịch và bổ sung nước nhằm cải thiện môi trường Thủ đô, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp thành phố chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng rà soát toàn bộ các cửa xả nước thải để bổ sung hệ thống cống thu gom triệt để nước thải hai bên về Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá.

Cơ quan này cũng được giao nghiên cứu xây dựng các đập dâng trên sông Tô Lịch (bao gồm đập chữ T tại ngã ba sông Tô Lịch gần chùa Long Quang, huyện Thanh Trì và các đập cao su để giữ mực nước trên sông) bổ sung vào Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá đang triển khai.

Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, cơ quan này được giao chủ trì nghiên cứu, đề xuất phương án lấy nước từ hồ Tây để bổ sung cho sông Tô Lịch trong trường hợp cần thiết để giữ mực nước sông Tô Lịch qua cửa điều tiết hồ Tây A - Cống Đõ - Mương Thụy Khuê hoàn thành trong tháng 8/2025.

Về lâu dài, Sở Xây dựng Hà Nội sẽ phối hợp với quận Tây Hồ rà soát các quy hoạch có liên quan, nghiên cứu kỹ, đề xuất phương án bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch theo trục đường Võ Chí Công đảm bảo vừa bổ cập nước sông Tô Lịch vừa điều tiết mực nước hồ Tây được ổn định.

Sông Tô Lịch bị ô nhiễm nghiêm trọng trong nhiều năm qua do nước thải sinh hoạt và công nghiệp chưa qua xử lý, làm cho dòng sông không còn khả năng duy trì hệ sinh thái tự nhiên.

Trước tình trạng này, từ đầu tháng 2/2025, UBND TP Hà Nội đã chỉ đạo thực hiện nạo vét tổng thể sông Tô Lịch để cải thiện môi trường. Sở Xây dựng được giao phối hợp với Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội hoàn thành công tác nạo vét vào tháng 8/2025.

Nguồn: https://www.baogiaothong.vn/dam-bun-xuyen-dem-hoi-sinh-song-to-lich-192250310224453665.htm