Vào cuối nhiệm kỳ, Trump phản ứng chậm trễ trước đại dịch COVID-19; ông đã hạ thấp mối đe dọa, phớt lờ hoặc mâu thuẫn với nhiều khuyến nghị từ các quan chức y tế, và quảng bá thông tin sai lệch về các phương pháp điều trị chưa được chứng minh và tính sẵn có của xét nghiệm. Trump tái tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2020, đại diện cho Đảng Cộng hòa, và thua cử sau Joe Biden, ứng cử viên của Đảng Dân chủ.
Ông Trump gặp người ủng hộ trong cuộc vận động “Cứu nước Mỹ” ở Perry, bang Georgia ngày 25-9-2021. Ảnh: AP
Những người ủng hộ Trump cho rằng cuộc bầu cử đã có gian lận, dẫn tới Bạo loạn tại Điện Capitol Hoa Kỳ 2021 khi những người ủng hộ Trump xông vào phá hoại và chiếm giữ một phần trụ sở Quốc hội Mỹ. Sau vụ việc, Tổng thống Trump bị đề nghị luận tội vào ngày 13 tháng 1 năm 2021, khiến ông là Tổng thống Mỹ duy nhất từng bị luận tội hai lần. Ông Biden có thể sẽ là ứng viên lớn tuổi nhất tranh cử Tổng thống Mỹ vào năm 2024, trong khi đó, chiến dịch tranh cử lần thứ ba của ông Trump chưa từng có tiền lệ. Các Tổng thống bị đánh bại sau nhiệm kỳ đầu tiên thường sẽ nghỉ hưu và không quay lại thách thức chính người đã từng đánh bại mình. Nhưng ông Trump vẫn là nhân vật có ảnh hưởng nhất trong đảng Cộng hòa. Tuổi thọ chính trị của Trump là một điều bất thường khác vào năm 2024.
Bảy ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa tại buổi tranh luận hôm 27-9. Ảnh: REUTERS
Hiện ông Trump đang đối mặt với các cáo trạng hình sự về cáo buộc nỗ lực lật ngược kết quả cuộc bầu cử năm 2020 và việc xử lý các tài liệu mật sau khi rời Nhà Trắng. Tuy nhiên, ông Trump đã bác bỏ mọi cáo buộc. Tổng chưởng lý New York Letitia James cũng cáo buộc ông Trump cùng các cộng sự đã “thổi phồng” tài sản thêm 17-35%, tương đương khoảng 812 triệu-2,2 tỉ USD trong giai đoạn 2011-2021, nhằm hưởng các khoản vay ngân hàng ưu đãi và hợp đồng bảo hiểm có lợi hơn. Trump cũng phải đối mặt với các cáo trạng hình sự về cáo buộc nỗ lực lật ngược kết quả cuộc bầu cử năm 2020, việc xử lý các tài liệu mật sau khi rời Nhà Trắng và vụ trả tiền “bịt miệng” cho một ngôi sao khiêu dâm. Ở tình thế hiện tại, việc ông Trump bị coi là một người vi phạm pháp luật hàng loạt rốt cuộc đã bị đưa ra trước công lý, hay là nạn nhân của sự chèn ép mang động cơ chính trị nhằm ngăn ông quay lại Nhà Trắng, sẽ phụ thuộc vào góc nhìn của mỗi người.
Là lần thứ tư ông Trump bị truy tố hình sự trong năm nay nhưng theo báo New York Times, các thăm dò cho thấy hầu hết người Mỹ đã có đánh giá của họ về ông Trump từ lâu. Theo tờ báo này, các bản cáo trạng sẽ củng cố thay vì làm xói mòn sự ủng hộ của các thành viên Đảng Cộng hòa với ông Trump. Đại bồi thẩm đoàn ở Georgia đã đưa ra bản cáo trạng dài 98 trang, nêu tên 19 bị cáo với tổng cộng 41 tội danh. Trong đó ông Trump bị truy tố 13 tội. Cáo trạng cũng nêu chi tiết hàng chục hành động của ông Trump và những người giúp ông trong ý đồ xóa bỏ thất bại trong cuộc bầu cử ở Georgia.
Cựu Tổng thống Donald Trump phát biểu tại nhà máy ô tô ở bang Michigan hôm 27-9. Ảnh: REUTERS
Luật sư của ông Donald Trump – Joe Tacopina từng cho biết cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không chấp nhận thỏa thuận nhận tội trong bản cáo trạng do đại bồi thẩm đoàn Manhattan đưa ra mà sẽ có kế hoạch đệ trình “những thách thức pháp lý đáng kể” đối với bản cáo trạng này. “Ông Donald Trump sẽ không chấp nhận một thỏa thuận nhận tội trong trường hợp này. Điều đó chắc chắn không xảy ra” – luật sự Tacopina nói – “Tôi không biết liệu vụ việc có được đưa ra xét xử hay không vì chúng tôi có những thách thức pháp lý đáng kể phải đối mặt trước khi đi tới được điểm đó”.
Một tòa án thành phố Denver, bang Colorado đã mở phiên xét xử vụ kiện của nhóm Công dân vì trách nhiệm và đạo đức có trụ sở tại thủ đô Washington nhằm vào cựu Tổng thống Trump về vai trò của ông trong vụ tấn công tòa nhà quốc hội đầu năm 2021. Nhóm khởi kiện cho rằng, cựu Tổng thống Trump phải bị cấm ra tranh cử trong các cuộc bầu cử trong tương lai theo Mục 3 của Tu chính án thứ 14, theo đó không ai có thể giữ chức vụ liên bang nếu họ “tham gia nổi dậy hoặc nổi loạn” sau khi tuyên thệ ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp.
Theo kết quả mới đây từ cuộc thăm dò do đài NBC News, tờ Des Moines Register và hãng truyền thông Mediacom thực hiện tại bang Iowa cho thấy, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có ưu thế vượt trội, với tỷ lệ ủng hộ lên tới 43%, hơn 27 điểm so với hai ứng cử viên là cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley và Thống đốc bang Florida Ron DeSantis (đều được 16%). Trong cuộc đua tranh cử Tổng thống 2024, ông Trump vẫn đang là ứng cử viên hàng đầu của đảng Cộng hòa. Trong trường hợp ông Trump bị cáo buộc có tội, không được tham gia ứng cử tại bang Colorado thì có thể không ảnh hưởng nhiều đếu kết quả chung cuộc khi bang này luôn ủng hộ đảng Dân chủ./.
Bùi Tuệ (tổng hợp bình luận phân tích)
