Con người đang tiến gần đến giới hạn của tuổi thọ

Theo SciTechDaily, một nghiên cứu mới đã nhấn mạnh việc chuyển trọng tâm từ kéo dài tuổi thọ sang cải thiện chất lượng cuộc sống, thông qua những tiến bộ trong khoa học lão hóa.

Giới hạn của tuổi thọ con người

Tuổi thọ đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể trong suốt thế kỷ 19 và 20, nhờ vào chế độ ăn uống lành mạnh hơn, những tiến bộ y học và nhiều cải thiện chất lượng cuộc sống khác. Tuy nhiên, sau khi gần như tăng gấp đôi trong thế kỷ 20, tốc độ tăng trưởng này giảm đáng kể trong ba thập kỷ qua, theo một nghiên cứu mới do Đại học Illinois Chicago dẫn đầu.

Mặc dù có những đột phá thường xuyên trong y học và y tế công cộng, nghiên cứu cho thấy tuổi thọ trung bình khi sinh của các nhóm dân số sống lâu nhất trên thế giới chỉ tăng trung bình 6,5 năm kể từ năm 1990.

Tốc độ cải thiện này thấp hơn nhiều so với kỳ vọng của một số nhà khoa học rằng tuổi thọ sẽ tăng nhanh trong thế kỷ này và hầu hết những người sinh ra ngày nay sẽ sống qua 100 tuổi.

Bài báo trên tạp chí Nature Aging với tựa đề “Sự không thể kéo dài tuổi thọ con người một cách đột phá trong thế kỷ 21” cung cấp bằng chứng mới cho thấy con người đang tiến gần đến một giới hạn sinh học đối với tuổi thọ.

Những sự gia tăng lớn nhất về tuổi thọ đã xảy ra thông qua các nỗ lực thành công trong việc chống lại bệnh tật, theo tác giả chính S. Jay Olshansky của Trường Y tế công cộng UIC. Điều đó có nghĩa là những tác động của lão hóa là trở ngại chính cho việc kéo dài thêm tuổi thọ.

“Hầu hết những người đang sống ở độ tuổi già ngày nay là nhờ vào thời gian được y học tạo ra”, Olshansky, giáo sư dịch tễ học và thống kê sinh học, cho biết. “Nhưng những giải pháp y tế tạm thời này đang mang lại ít năm sống hơn, dù chúng đang diễn ra với tốc độ nhanh hơn, ngụ ý rằng giai đoạn tăng nhanh tuổi thọ hiện đã chấm dứt”.

Điều này cũng có nghĩa là việc kéo dài thêm tuổi thọ bằng cách giảm bệnh tật có thể gây hại, nếu những năm sống thêm không phải là những năm sống khỏe mạnh, Olshansky bổ sung.

“Chúng ta nên chuyển trọng tâm sang các nỗ lực làm chậm quá trình lão hóa và kéo dài thời gian sống khỏe mạnh”, ông nói. Thời gian sống khỏe mạnh là chỉ số tương đối mới, đo lường số năm một người sống khỏe mạnh, chứ không chỉ đơn giản là sống.

Phân tích, được thực hiện cùng với các nhà nghiên cứu từ Đại học Hawaii, Harvard và UCLA, là chương mới nhất trong cuộc tranh luận kéo dài ba thập kỷ về giới hạn tiềm năng của tuổi thọ con người.

Năm 1990, Olshansky đã xuất bản một bài báo trên tạp chí Science, lập luận rằng con người đang tiến gần đến giới hạn tuổi thọ khoảng 85 tuổi và rằng những cải thiện đáng kể nhất đã được thực hiện. 

Những người khác dự đoán rằng các tiến bộ trong y học và y tế công cộng sẽ đẩy nhanh xu hướng của thế kỷ 20 lên thế kỷ 21.

Sự gia tăng tuổi thọ sẽ tiếp tục chậm lại

34 năm sau, bằng chứng được báo cáo trong nghiên cứu Nature Aging năm 2024 ủng hộ ý tưởng rằng sự gia tăng tuổi thọ sẽ tiếp tục chậm lại, khi nhiều người tiếp xúc với những tác động bất lợi và không thể thay đổi của lão hóa.

Nghiên cứu đã xem xét dữ liệu từ tám quốc gia, vùng lãnh thổ có tuổi thọ cao nhất, bao gồm Hong Kong và Hoa Kỳ, một trong số ít quốc gia, vùng lãnh thổ đã chứng kiến sự sụt giảm tuổi thọ trong giai đoạn nghiên cứu.

“Kết quả của chúng tôi đảo ngược quan điểm thông thường rằng tuổi thọ tự nhiên của loài người nằm ở phía trước – một tuổi thọ vượt qua mức hiện tại”, Olshansky nói. “Thay vào đó, nó đã ở phía sau chúng ta – đâu đó trong khoảng 30 đến 60 năm trước. Chúng tôi đã chứng minh rằng y học hiện đại chỉ mang lại những cải thiện nhỏ về tuổi thọ, dù các tiến bộ y học đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng”.

Dù nhiều người có thể đạt 100 tuổi và hơn nữa trong thế kỷ này, những trường hợp đó vẫn sẽ là ngoại lệ và không nâng tuổi thọ trung bình lên đáng kể, Olshansky cho biết. 

Kết luận này phản bác các sản phẩm và ngành công nghiệp như bảo hiểm và quản lý tài sản, vốn ngày càng tính toán dựa trên giả định rằng hầu hết mọi người sẽ sống đến 100 tuổi.

“Đây là lời khuyên rất tồi tệ vì chỉ một tỉ lệ nhỏ dân số sẽ sống lâu như vậy trong thế kỷ này,” Olshansky nói.

Tuy nhiên, phát hiện này không loại trừ khả năng y học và khoa học có thể mang lại những lợi ích tiếp theo, ông cho biết. Các tác giả lập luận rằng có thể có tiềm năng ngay lập tức hơn trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống ở độ tuổi già thay vì kéo dài tuổi thọ.

Cần đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu về sinh học của lão hóa, có thể chứa đựng mầm mống của làn sóng tiếp theo về sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.

“Đây là mức trần bằng kính, không phải bức tường gạch”, Olshansky nói. “Vẫn còn nhiều cơ hội cải thiện như giảm các yếu tố rủi ro, nỗ lực loại bỏ sự chênh lệch và khuyến khích mọi người có lối sống lành mạnh hơn – tất cả những điều này có thể giúp mọi người sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn”.