Gần 2 tuần sau cuộc bỏ phiếu lịch sử phế truất ông Kevin McCarthy khỏi vị trí Chủ tịch Hạ viện Mỹ, áp lực đang đè nặng lên các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa trong việc giải quyết cuộc đấu tranh nội bộ của họ để tìm ra chủ nhân mới cho chiếc “ghế nóng”, từ đó giải thoát Quốc hội Mỹ khỏi tình trạng tê liệt.
Nhà Trắng đang có hàng loạt dự luật xếp hàng chờ Quốc hội phê duyệt, từ gói viện trợ an ninh quốc gia khẩn cấp có thể tài trợ cho các đồng minh của Mỹ, bao gồm Ukraine và Israel, cho tới vấn đề an ninh biên giới.
Thượng viện đã nhóm họp trở lại vào ngày 15/10 sau kỳ nghỉ kéo dài 1 tuần, nhưng nếu Hạ viện vẫn chưa có lãnh đạo thường trực, không có dự luật nào có thể được Quốc hội “xứ cờ hoa” thông qua và đến bàn làm việc của Tổng thống Joe Biden.
Một số thành viên Đảng Cộng hòa tin rằng sự ủng hộ mạnh mẽ từ những đảng viên bảo thủ cấp cơ sở sẽ giúp Hạ nghị sĩ Jim Jordan, ứng cử viên mới cho chức Chủ tịch thường trực của cơ quan dân biểu, giành được sự ủng hộ của hàng chục đồng nghiệp Đảng Cộng hòa và giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu trước toàn thể Hạ viện, tức bao gồm các thành viên Đảng Dân chủ.
Cuộc bỏ phiếu lưỡng đảng đầu tiên trong tuần sẽ diễn ra vào thứ Ba (ngày 17/10), một thông báo được gửi bởi văn phòng của Phó lãnh đạo Đa số Hạ viện Tom Emmer cho biết.
Hạ nghị sĩ Jim Jordan – ứng cử viên hàng đầu của Đảng Cộng hòa cho chức Chủ tịch Hạ viện – nói chuyện với các phóng viên tại Tòa nhà Văn phòng Longworth House, ở Washington DC, ngày 13/10/2023. Ảnh: Getty Images
Ông Jordan, người đang giữ chức Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, và các đồng minh của mình đã thúc đẩy cuộc bỏ phiếu lưỡng đảng vào thứ Ba để cho ứng cử viên hàng đầu của Đảng Cộng hòa có thời gian gặp gỡ những người ủng hộ vào thứ Hai (ngày 16/10).
Một thông báo riêng do Phó lãnh đạo Thiểu số Hạ viện Katherine Clark của Đảng Dân chủ gửi vào chiều ngày 15/10 đã xác nhận cuộc bỏ phiếu sẽ diễn ra vào lúc 12 giờ trưa thứ Ba.
Phương trình toán học khó nhằn
Hạ nghị sĩ Jordan, người sáng lập Nhóm Tự do Hạ viện cực đoan và là đồng minh trung thành của cựu Tổng thống Donald Trump, đã vượt qua các cuộc bỏ phiếu kín hôm 13/10 để trở thành ứng cử viên chính thức đại diện cho Đảng Cộng hòa.
Vị Hạ nghị sĩ được ông Trump tán thành đã giành được sự ủng hộ của khoảng 2/3 số đồng nghiệp cùng đảng, tức là ông còn thiếu khoảng 65 phiếu để đạt được đa số phiếu trong cuộc bỏ phiếu của toàn thể mà ông cần để trở thành Chủ tịch Hạ viện.
Ông Jordan có thời gian từ cuối tuần đến hết ngày 16/10 để thuyết phục những đồng nghiệp chưa bỏ phiếu cho ông.
Hạ viện Mỹ hiện được phân chia sít sao giữa 221 đảng viên Đảng Cộng hòa và 212 đảng viên Đảng Dân chủ, và ông Jordan cần giành được ít nhất 217 phiếu bầu để giành chiến thắng. Điều đó có nghĩa là ông không thể để mất quá 4 phiếu thuận của các đảng viên Đảng Cộng hòa, nếu tất cả các đảng viên Đảng Dân chủ bỏ phiếu chống.
“Chúng tôi sẽ nhận được 217 phiếu”, ông Jordan nói với các phóng viên hôm 13/10. Nhưng những người phản đối ông trở thành Chủ tịch Hạ viện nhấn mạnh rằng ông không thể đạt được điều đó nếu không có sự hỗ trợ của họ.
Ông Kevin McCarthy rời một hội nghị của Đảng Cộng hòa tại Điện Capitol, ở Washington DC, ngày 13/10/2023. Ông McCarthy – người đã bị phế truất khỏi vị trí Chủ tịch Hạ viện Mỹ trong một vòng bỏ phiếu chưa từng có tiền lệ vào ngày 3/10/2023 – tuyên bố ủng hộ ông Jim Jordan. Ảnh: CNN
“Đó là một phương trình toán học rất khó để ông ấy vượt qua”, Hạ nghị sĩ Mario Diaz-Balart, người dự định bỏ phiếu chống lại ông Jordan trong cuộc bỏ phiếu lưỡng đảng, cho biết.
Còn Hạ nghị sĩ Dan Crenshaw, người ủng hộ ông Jordan, nói trên Đài CNN: “Không có gì là không thể, nhưng nó sẽ thực sự rất khó khăn, dựa trên những gì tôi nghe được”.
Các nhà lập pháp chỉ ra rằng sự ủng hộ mà ông Jordan nhận được từ các đảng viên Đảng Cộng hòa cấp cơ sở và các phương tiện truyền thông bảo thủ có khả năng gây áp lực lên các đối thủ để quay sang ủng hộ ông.
“Không có ai ở cấp cơ sở mạnh hơn ông Jim Jordan. Không ai cả”, Hạ nghị sĩ Tim Burchett, cho biết.
Ông Jordan, với tư cách là người đứng đầu Ủy ban Tư pháp Hạ viện, đã thúc đẩy cuộc điều tra những gì Đảng Cộng hòa coi là hành vi lạm quyền của chính quyền Tổng thống Biden và các vụ bê bối gia đình. Ông Biden từ lâu đã phủ nhận mọi cáo buộc.
Giải pháp tình thế
Nếu ông Jordan không thể giành được đa số phiếu ủng hộ trong số 433 thành viên của Hạ viện Mỹ, các ứng cử viên Đảng Cộng hòa khác có thể sẽ vào cuộc. Các ứng cử viên tiềm năng bao gồm ông Kevin Hern – Chủ tịch Ủy ban Nghiên cứu Đảng Cộng hòa, ông Tom Emmer – Phó lãnh đạo Đa số Hạ viện, và ông Mike Johnson – Phó Chủ tịch Hội nghị Đảng Cộng hòa Hạ viện.
“Chúng ta cần làm tốt lần này. Chúng ta đã loay hoay với nó quá lâu rồi”, Hạ nghị sĩ Roger Williams cho biết. “Chúng ta cần một nhà lãnh đạo cho Hạ viện”.
Còn Hạ nghị sĩ Mike Turner, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, cho biết ông tin rằng ông Jordan hoặc một đảng viên Đảng Cộng hòa khác sẽ có thể trở thành Chủ tịch Hạ viện. Nhưng nếu bất kỳ nhóm thiểu số nào thuộc Đảng Cộng hòa tiếp tục ngăn cản Hạ viện hoạt động trở lại, ông nói, “thì tôi nghĩ rõ ràng là sẽ phải thực hiện một thỏa thuận nào đó” với Đảng Dân chủ.
Về phần mình, Đảng Dân chủ cũng đã ra tín hiệu rằng họ có thể giúp ứng viên của Đảng Cộng hòa vượt qua ranh giới đa số mong manh để đến chiếc ghế Chủ tịch Hạ viện, để đổi lấy những nhượng bộ như thay đổi về quy tắc để cho phép các dự luật có sự ủng hộ đáng kể của lưỡng đảng được đưa ra bỏ phiếu trước toàn thể Hạ viện.
Lãnh đạo Đảng Dân chủ tại Hạ viện, Hakeem Jeffries, nói với các phóng viên trên Đồi Capitol, ngày 12/10/2023. Ảnh: NY Daily News
“Có những cuộc trò chuyện không chính thức đang được tiến hành”, Lãnh đạo Thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries nói với Đài NBC hôm 15/10. “Khi chúng tôi quay lại Washington vào ngày mai (ngày 16/10), điều quan trọng là phải bắt đầu chính thức hóa những cuộc thảo luận đó”.
Khi được hỏi tại sao những cuộc thảo luận đó vẫn chưa diễn ra, ông Jeffries phản bác lại và lập luận rằng: “Tại thời điểm này, điều đó thuộc về các đồng nghiệp Đảng Cộng hòa tại Hạ viện”.
“Chúng tôi đã nói rõ, một cách công khai và riêng tư, rằng chúng tôi sẵn sàng, sẵn lòng và có thể tham gia vào một liên minh cầm quyền lưỡng đảng đặt người dân Mỹ lên hàng đầu và giải quyết các vấn đề cho những người đóng thuế chăm chỉ ở Mỹ”, đảng viên Đảng Dân chủ hàng đầu tại Hạ viện Mỹ cho biết.
Ngoài ra, còn có một “giải pháp tình thế” khác. Một số thành viên Đảng Cộng hòa cho biết, họ đang xem xét một nghị quyết nhằm tạm thời tăng cường quyền lực của Chủ tịch tạm quyền Patrick McHenry để Hạ viện có thể thông qua khoản ngân sách ngăn chặn chính phủ đóng cửa, tài trợ cho Ukraine cũng như Israel trong bối cảnh xung đột ở Trung Đông đang nóng bỏng. Hiện tại, thẩm quyền của ông McHenry chỉ giới hạn trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho việc bầu chọn Chủ tịch thường trực mới.
Nhưng Đảng Cộng hòa có thể sẽ cần sự giúp đỡ của Đảng Dân chủ để thông qua một nghị quyết như vậy. Trong khi một số đảng viên Đảng Dân chủ cho biết họ cởi mở với ý tưởng này, thì nhiều đảng viên Đảng Cộng hòa lại tỏ ra cảnh giác.
Minh Đức (Theo WSJ, CBS News, Washington Examiner)
