Câu chuyện về chiếc độc bình hiệu đề "Khải Định niên tạo"

Chiếc độc bình hiệu đề "Khải Định niên tạo"

Độc bình mang ký hiệu BTLS.449, có chiều cao 86cm, đường kính miệng 27cm. Nhìn tổng quan, mặt ngoài của bình có 2 mảng trang trí lớn: Mảng trang trí thứ nhất là ở quanh cổ bình với đề tài hoa điểu, mảng trang trí thứ hai là ở quanh thân bình với đề tài đôi chim trĩ – hoa mẫu đơn. Hình ảnh chim trĩ và hoa mẫu đơn đều là những đề tài quen thuộc và mang ý nghĩa cát tường. Chim trĩ xuất hiện cùng mẫu đơn là một sự kết hợp hoàn hảo, nó không chỉ tượng trưng cho vẻ đẹp rực rỡ mà còn biểu thị cho sự thịnh vượng, vương giả và giàu có. Đáng chú ý là các họa tiết trên bình đều được đắp nổi, phủ men ngũ thái đã tạo nên hiệu ứng thị giác cho người chiêm ngưỡng. Phần vai bình có một dải băng hồi văn lục giác, rộng khoảng 15cm, giữ vai trò phân cách hai mảng trang trí. Trên hồi văn này trổ 4 ô, mỗi ô có 1 chữ Hán, ghép lại thành dòng minh văn cho biết thời gian chế tác: 啟定年造 “Khải Định niên tạo” (Làm dưới thời vua Khải Định).
Theo sử sách ghi nhận, dưới thời vua Khải Định, để chuẩn bị cho lễ Tứ tuần đại khánh của nhà vua vào năm 1924, triều đình đã cử người sang Quảng Đông (Trung Quốc) đặt làm nhiều loại đôn, chậu hoa, dĩa lót chậu và độc bình kích thước lớn vào các năm 1921 và 1924 nhằm đưa về trang trí trong các cung điện tại kinh đô Huế. Trong đợt này, nhà vua không chỉ đặt đồ sứ men xanh trắng như truyền thống mà còn đặt đồ sứ men nhiều màu, men ngũ thái, đồ sứ có họa tiết đắp nổi. Hiện nay, tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế đang lưu trữ một số chiếc độc bình vốn được bài trí tại điện Cần Chánh trước đây. Trong số đó, có một chiếc độc bình có họa tiết trang trí giống hệt với chiếc bình của Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh. Như vậy, đây vốn là một cặp bình nằm trong số những hiện vật từng được sử dụng để trang trí tại điện Cần Chánh.
Chiếc độc bình hiệu đề “Khải Định niên tạo” này được trang trí bằng men ngũ thái cũng là một trong những trường hợp đặc biệt, góp phần làm phong phú thêm bảng màu sắc của dòng đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn. Chiếc độc bình hiệu đề “Khải Định niên tạo” tại Bảo tàng Lịch sử vốn là hiện vật nằm trong bộ sưu tập của Bảo tàng Blanchard de la Brosse, được sưu tầm trong giai đoạn 1929 – 1954. Vào tháng 8 năm 2024 vừa qua, hiện vật đã lần đầu tiên ra mắt công chúng trong trưng bày chuyên đề “Cổ đổng kỳ quan – Nợi hội tụ các nền văn hóa”. Xin mời quý khách cùng nhìn lại vẻ đẹp của chiếc độc bình này.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Đức Anh Sơn (2008), Đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

Nguồn: https://www.baotanglichsutphcm.com.vn/ban-tin/cau-chuyen-ve-chiec-doc-binh-hieu-de-khai-dinh-nien-tao