Cuối năm 2022, tiêu cực trong hệ thống đăng kiểm được phát hiện, cơ quan chức năng tiến hành khởi tố hàng loạt vụ án với hơn 600 người liên quan.
Thiếu nhân lực cùng việc các trung tâm tạm thời đóng cửa phục vụ điều tra, khiến cho tình trạng quá tải kéo dài nhiều tháng. Người dân, doanh nghiệp phải rồng rắn xếp hàng chờ hàng tuần thậm chí hàng tháng để đăng kiểm ô tô.
Nhằm hạn chế những phiền hà có thể lặp lại với người dân, mới đây, cử tri tỉnh Lâm Đồng đã có kiến nghị về chu kỳ đăng kiểm xe ô tô, gửi tới trước kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá XV.
Theo đó, cử tri kiến nghị, Bộ GTVT nghiên cứu, xem xét có thể kéo dài chu kỳ đăng kiểm nhưng giới hạn theo số km, điều kiện nào đến trước (thời gian hay số km – PV) thì phải đi đăng kiểm trước.
“Trên giấy đăng kiểm sẽ ghi rõ thời gian và số km cho lần đăng kiểm tiếp theo. Tuy nhiên, con số cụ thể cho từng loại xe cần được các chuyên gia nghiên cứu, tính toán để phù hợp với các tiêu chí”, cử tri tỉnh Lâm Đồng nêu.
Trả lời kiến nghị của cử tri, Bộ GTVT cho biết, chu kỳ kiểm định xe ôtô được thiết lập dựa trên các nghiên cứu và thông tin khoa học về tuổi thọ và an toàn của các linh kiện, tổng thành trên xe ô tô.
Các đơn vị quản lý và các tổ chức kiểm định xe ô tô trên thế giới đã phát triển các quy định và hướng dẫn về chu kỳ kiểm định xe ô tô dựa trên các yếu tố:
Năm sản xuất của xe: Các nghiên cứu đã chứng minh rằng các tổng thành, hệ thống trên xe ô tô, như động cơ, hệ thống treo, hệ thống phanh và hệ thống lái, sẽ có xu hướng hư hỏng và hao mòn theo thời gian.
Đặc biệt, các chi tiết như: lốp xe, các chi tiết bằng cao su, linh kiện kim loại … là những chi tiết có thể bị lão hóa theo thời gian, kể cả trường hợp không sử dụng xe. Do đó, các chu kỳ kiểm định xe ô tô được thiết lập dựa trên năm sản xuất của xe.
Tần suất sử dụng xe: Tần suất sử dụng xe là một yếu tố quan trọng khác được sử dụng để xác định chu kỳ kiểm định xe ô tô. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, nhiều bộ phận trên xe ô tô sẽ chịu tác động lớn hơn và hao mòn nhanh hơn khi xe được sử dụng với tần suất lớn (ví dụ: các loại xe taxi, xe khách, xe tải …).
Môi trường hoạt động: Môi trường hoạt động của xe cũng ảnh hưởng đến chu kỳ kiểm định. Ví dụ, xe ô tô hoạt động trong môi trường nhiều bụi bẩn, đất đá, hoặc môi trường có độ ẩm cao, độ muối cao sẽ có xu hướng hư hỏng nhanh hơn so với xe hoạt động trong môi trường khô ráo và sạch sẽ.
Dựa trên các yếu tố đó, các quy định và hướng dẫn về chu kỳ kiểm định xe ô tô khác nhau sẽ được áp dụng trong các quốc gia và khu vực khác nhau trên thế giới. Tuy nhiên, điểm chung của các quy định này là đảm bảo an toàn và bảo vệ sức khỏe của người lái xe và người tham gia giao thông.
“Như vậy có thể thấy chỉ số quãng đường xe đã chạy (km trên đồng hồ) chỉ là một trong rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc quyết định chu kỳ kiểm định. Nên không thể quyết định việc kiểm định chỉ dựa trên chỉ số này”, Bộ GTVT khẳng định.
Hơn thế, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng nhấn mạnh, qua tham khảo quy định của nước ngoài, tất cả các nước trên thế giới đều quy định kiểm định theo chu kỳ thời gian. Theo thống kê của Tổ chức Đăng kiểm ô tô quốc tế (CITA), nhiều quốc gia trên thế giới đều quy định thời hạn kiểm định của xe ô tô theo thời gian sử dụng với chu kỳ khác nhau phụ thuộc vào mục đích sử dụng (xe cá nhân, xe kinh doanh).
“Như vậy, việc quy định chu kỳ kiểm định xe cơ giới tham gia giao thông theo thời gian sử dụng như ở Việt Nam hiện nay được xây dựng trên cơ sở khoa học, thực tiễn quản lý và hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế”, Bộ GTVT nhận định.
Đồng tình với quan điểm Bộ GTVT đưa ra, trao đổi với P.V VietNamNet, ông Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn Quốc gia cho biết, việc tính sự hao mòn phương tiện theo số km xe đã vận hành có thể chính xác hơn so với tính theo thời gian sử dụng.
Tuy nhiên, áp dụng để xác định chu kỳ kiểm định ô tô là không khả thi, không thực tiễn. Bởi theo ông Tạo, hiện chưa có cách nào xác định chính xác số km xe chạy. Đối với đồng hồ km gắn trên xe không đủ tính trung thực, bởi thiết bị dễ dàng bị can thiệp như tháo đồng hồ cũ ra lắp mới, hư hỏng ngưng trệ, hay thậm chí còn có tình trạng “tua” số km.
Trước đó, vào tháng 5, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng lưu ý Bộ GTVT nghiên cứu quy định chu kỳ kiểm định theo số km sử dụng.
