Những nốt phồng rộp trên da bệnh nhân zona thần kinh
Thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, mỗi tháng bệnh viện tiếp nhận khoảng 80 ca bệnh zona, trong đó khoảng 15-20% bị biến chứng do tự chữa bằng đắp lá cây, “vẽ khoán” hoặc tự dùng thuốc.
Bội nhiễm vì tự chữa zona
Mới đây nhất, bệnh viện tiếp nhận bà M. (62 tuổi, ngụ tỉnh Bình Dương) tới khám trong tình trạng vùng nửa mặt trên bên phải sưng tấy, viêm đỏ, phù nề, có mụn mủ, mủ vàng, nhiều ổ loét rải rác.
Khai thác tiền sử bệnh, được biết khoảng 2 tuần trước, bà M. đột ngột đau và có cảm giác châm chích ở nửa đầu bên phải, sau đó xuất hiện nhiều nốt phồng rộp lan dần từ đầu xuống mặt.
Bà M. tới nhà một người hàng xóm để chữa zona bằng cách nhai nát hỗn hợp lá trầu, cau, thuốc lào, vôi rồi “khoán” dưới đất (vẽ – một dạng mẹo), đắp hỗn hợp lên vùng phồng rộp.
Mỗi ngày, bà đắp hỗn hợp này hai lần vào sáng sớm lúc mặt trời chưa mọc và khi mặt trời đã lặn hoàn toàn. Những lúc đau nhiều, bà còn nhai nát hạt đỗ xanh sống đắp lên vết thương, uống thêm một số loại thuốc được người hàng xóm bày.
Sau 5 ngày, cổ bà M. nổi nhiều hạch, vùng rộp ngày càng lan rộng, mụn nước vỡ rỉ dịch, bắt đầu xuất hiện nhiều mủ vàng, mắt phải sưng húp làm giảm tầm nhìn.
Bác sĩ chẩn đoán bà M. bị zona biến chứng nhiễm trùng da và viêm hạch thứ phát do đắp các loại lá, hạt.
Trường hợp khác là ông H. (46 tuổi, Vũng Tàu) phải nhập viện điều trị nội trú 10 ngày do biến chứng khi tự điều trị zona. Một tháng trước, ông nổi chùm mụn nước bằng đầu ngón tay út ở bẹn.
Ông tự mua thuốc bôi, uống trị viêm da do nọc độc kiến ba khoang. Sau khi sử dụng thuốc, bệnh không đỡ mà còn trợt loét diện rộng, nhiễm trùng, đau không thể đi lại.
Ông H. được chẩn đoán zona tấn công dây thần kinh bẹn và bìu gây đau vùng kín dữ dội, phù dịch bìu. Vùng tổn thương thường xuyên cọ xát với quần áo làm mụn nước dễ vỡ, nhiễm trùng, khó lành.
Đây là 2 trong số hàng chục bệnh nhân bị zona biến chứng nặng điều trị ở bệnh viện này thời gian qua.
Zona thường xuất hiện ở một bên cổ hoặc mặt người bệnh
Không nên tự điều trị
Bác sĩ Võ Thị Tường Duy, chuyên khoa da liễu – thẩm mỹ da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết sai lầm phổ biến khiến nhiều người bị biến chứng khi tự điều trị zona là áp dụng các mẹo, bài thuốc dân gian như: đi phán, vẽ khoán bằng cách lấy chân nhang hoặc cuống trầu vẽ vòng quanh khu vực bị zona; hoặc nhai nát rồi đắp các loại lá cây, hạt đậu xanh, thoa mật ong, tỏi, nha đam, dầu gió lên vết thương; lấy kim, gai đâm vỡ mụn nước…
Người bệnh còn kiêng gió, kiêng nước, kiêng nói tên bệnh nên không tắm rửa, không bật quạt dù trời nóng bức, ngứa ngáy.
Nhiều người bệnh chủ quan, thay vì tới bệnh viện thăm khám thì tự mua thuốc uống. Hoặc một số trường hợp nhầm triệu chứng zona với viêm da tiếp xúc do côn trùng đốt nên điều trị sai thuốc.
“Đến nay chưa có cơ sở khoa học nào chứng minh việc đắp các loại lá, hoặc dùng mẹo dân gian có thể điều trị được zona thần kinh. Bụi bẩn, các hoạt chất trong các loại lá cây, hoặc vi khuẩn trong nước bọt khi nhai các loại lá này có thể xâm nhập vào sang thương làm bệnh zona nặng thêm”, bác sĩ Duy nhấn mạnh.
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Thùy – trưởng khoa điều trị bệnh da phụ nữ và trẻ em, Bệnh viện Da liễu trung ương, bệnh zona là do vi rút gây ra. Lúc đầu người bệnh có biểu hiện sốt nhẹ, người mệt mỏi, đau nhức, sau đó xuất hiện ngứa, đau hoặc nóng rát, đau dọc dây thần kinh nửa bên người.
Khi phát ban sẽ nóng rát, ngứa ngáy và đau dữ dội. Ban nổi dưới dạng dải hoặc mảng lớn, sau 3- 4 ngày phát triển thành bọng nước đỏ hình tròn hoặc bầu dục, mọc rải rác hoặc thành từng dải, vệt ở dọc dây thần kinh chứa nhiều dịch và gây đau.
Bệnh zona thần kinh thường xuất hiện ở một bên cơ như: quanh eo, một bên mặt, cổ hoặc thân, tùy vị trí bị bệnh mà có các biến chứng khác nhau.
Đặc biệt nguy hiểm là các biến chứng cấp tính như viêm phổi, viêm gan, viêm màng não hoặc tủy sống cần điều trị khẩn cấp.
Vì vậy, điều trị zona càng sớm càng tốt, tốt nhất là ngay khi chưa có triệu chứng phát ban nếu được dùng thuốc kháng vi rút sớm sẽ khống chế vi rút phát triển, tránh tổn thương nặng và gây biến chứng.
“Sau khi bị zona thần kinh cũng không nên chủ quan vì bệnh vẫn có thể tái phát. Các nhóm dễ tái phát gồm: phụ nữ mang thai và cho con bú sức khỏe yếu, việc mắc bệnh còn có thể gây lây nhiễm, ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi và trẻ nhỏ; người bị HIV/AIDS và các căn bệnh suy giảm miễn dịch khác; bệnh nhân ung thư, đang điều trị ung thư; người vừa ghép tạng hoặc đang ốm nặng…” – bác sĩ Thùy nhấn mạnh.
Để tránh biến chứng của zona thần kinh, bác sĩ Duy khuyến cáo người bệnh nên tới các cơ sở y tế có chuyên khoa da liễu thăm khám ngay khi xuất hiện các mảng đỏ, mụn nước lần lượt nổi theo dây thần kinh, rải rác hoặc cụm lại thành dải, thành vệt; nổi hạch, đau vùng tổn thương, người mệt mỏi, đau đầu, sốt.
Ngoài việc tuân thủ đúng chỉ định điều trị của bác sĩ, người bệnh nên vệ sinh cơ thể sạch sẽ, hạn chế cào gãi gây vỡ mụn nước, nhiễm trùng thứ phát và để lại sẹo.
Đồng thời, trong thời gian nổi mụn nước, người bệnh nên tránh tiếp xúc với người chưa từng bị thủy đậu để tránh bệnh lây lan, nhất là với người có hệ miễn dịch yếu như người già, trẻ em.
Nguồn: https://tuoitre.vn/bien-chung-nang-vi-tu-chua-zona-bang-dap-la-cay-ve-khoan-20240520084624103.htm
