Bắc Bling và đô thị ngoại ô của âm nhạc

Những năm 2000, những gia đình ở miền Bắc hẳn ai cũng có một vài băng đĩa Xuân Hinh ở nhà.

Bắc Bling và đô thị ngoại ô của âm nhạc - Ảnh 1. — Nghệ sĩ Xuân Hinh trong MV Bắc Bling - Ảnh: NVCC

Xuân Hinh đi khám bệnh, Xuân Hinh đi hát karaoke, Xuân Hinh đi hỏi vợ, Xuân Hinh luyện thi hoa hậu…

Xuân Hinh làm gì cũng được, làm gì cũng khiến ta cười lăn lộn và những câu thoại trào phúng, ngôn từ như "múa lưỡi" của ông cứ thế nghiễm nhiên nằm ngả ngốn trong tâm trí từ lúc nào.

Cho nên Xuân Hinh xuất hiện trong MV ca nhạc của ca sĩ trẻ như Bắc Bling đương nhiên khiến ai nấy hào hứng. Quả nhiên, giọng Xuân Hinh vừa cất lên là thời gian như tua ngược trở lại.

Tất nhiên sự thành công của Bắc Bling của Hòa Minzy không chỉ ở cảm giác tua ngược thời gian hay khơi gợi ký ức.

Dòng thời gian trong MV ấy đa tuyến, có tua ngược thời gian thì cũng có trở về đương đại, có những phần lời ca mang sắc thái thơ lục bát uyển chuyển, xốn xang í a làn điệu ca thì cũng có thủ pháp chơi chữ rất ngẫu hứng, rất hài hước, rất bất ngờ, rất gen Z.

Sự đan bện của những "tuyến thời gian", giữa ký ức huyền thoại và kiến tạo mới tạo ra một nguồn năng lượng dịch chuyển liên tục, ngùn ngụt trong ca khúc.

Sự dịch chuyển chủ đề ra vùng đô thị vệ tinh, vùng cửa ngõ thủ đô thay vì vùng lõi, vùng trung tâm cũng là một quyết định "đầu tư" quá thông minh của Hòa Minzy.

Những thành phố lớn lúc nào chẳng là xoáy lốc cuốn gần như phần lớn đời sống văn nghệ, dù ở đất nước nào thì những đại đô thị phồn hoa nhất - dù là New York, Paris, London, Thượng Hải hay ở Việt Nam là Hà Nội.

Hoặc nếu không phồn hoa thì cũng phải là những thành phố quyến dụ giới nghệ sĩ như Huế, Đà Lạt - luôn là trung tâm âm nhạc và đi theo mỗi thành phố ấy là cả một dòng âm nhạc xoay chuyển quanh nó.

Còn những tỉnh thành lân cận giống như những khu ngoại ô còn neo vắng, thưa thớt nhưng cũng vì thế mà còn đầy tiềm năng. Những năm qua, chúng ta cũng chứng kiến sự dịch chuyển những điểm mốc văn hóa trong nhạc trẻ.

Chẳng hạn, ngay cả khi viết nhạc về Hà Nội thì Wren Evans cũng dịch từ cầu Long Biên lịch sử sang cầu Vĩnh Tuy, hay Giữa đại lộ Đông Tây, một sáng tác của Hứa Kim Tuyền do Uyên Linh thể hiện, cũng dịch chuyển khỏi những hình ảnh quen thuộc của Sài Gòn để gắn cảm thức lãng mạn của thành phố đương thời vào một công trình giao thông hiện đại.

Đến Hòa Minzy thì cô thậm chí còn đi xa hơn, cô dịch hẳn câu chuyện cách xa khỏi trung tâm để về quê nhà của mình là Bắc Ninh.

Thậm chí Hòa Minzy có thể nghĩ đến chuyện tạo nên một "vương quốc" nhạc pop của mình về Bắc Ninh và chỉ Bắc Ninh chứ không dừng lại ở một MV đơn lẻ và biến địa danh ấy thành một phần "identity" (bản sắc) sáng tạo của cô.

Trên thế giới đâu thiếu những nhạc sĩ/ca sĩ đã gắn liền với một địa danh và thậm chí bất tử hóa một miền đất địa phương, tỉnh lẻ qua âm nhạc của mình? Năm 2025 cũng là tròn 55 năm bản folk kinh điển Take Me Home, Country Road của John Denver được sáng tác.

Nghĩ đến nước Mỹ, mấy ai nghĩ tới West Virginia đầu tiên? Nước Mỹ rộng lớn như vậy, cảnh sắc phong phú như vậy và West Virginia chỉ là một tiểu bang nằm trong những dãy núi trùng trùng.

Ấy thế mà nhờ ca khúc của John Denver, ngay cả những người chưa từng đến Mỹ có khi cũng khắc ghi trong tâm trí hình ảnh "gần như thiên đường" của rặng Blue Ridge, của sông Shenandoah, nơi "cuộc sống thật xưa cũ, xưa cũ hơn cả những loài cây, trẻ trung hơn những ngọn núi, bay bổng như làn gió thổi" và nghe ca khúc ấy là mường tượng ra nước Mỹ rộng dài.

Và từ Take Me Home, Country Road có cả một làn sóng khách du lịch tới đây, có khi chỉ là để được hiểu cái cảm giác khao khát tha thiết được về nhà mà John Denver đã diễn tả trong giai điệu kinh điển.

Dẫu rằng so sánh cũng là khập khiễng, ca khúc của Denver không chỉ là một sản phẩm giải trí, nó đã sống qua nửa thế kỷ và hẳn sẽ còn sống lâu hơn nữa. Nó đã khẳng định được mình không chỉ là một hiện tượng nhất thời rồi thôi.

Nhưng bao giờ chả vậy, trước khi mơ đến việc có một trung điểm văn hóa mới rực rỡ "bling bling", thì cũng phải có những người đầu tiên đến loay hoay, mày mò, xây thử những công trình đầu tiên xem thế nào.

Nguồn: https://tuoitre.vn/bac-bling-va-do-thi-ngoai-o-cua-am-nhac-2025030909232778.htm