Anh, Ý và Nhật Bản liên doanh phát triển chiến đấu cơ tàng hình GCAP

Dự án này mang tên Chương trình Chiến đấu Không quân Toàn cầu (Global Combat Air Programme – GCAP), là sự phát triển tiếp nối từ thỏa thuận ban đầu năm 2022. Máy bay chiến đấu GCAP được kỳ vọng sẽ thay thế dòng Eurofighter (dự kiến dừng hoạt động vào năm 2040) và dòng F-2 của Nhật Bản.

Công ty mới sẽ có trụ sở tại Anh, với tỷ lệ cổ phần được chia đều: Anh (BAE Systems), Ý (Leonardo), và Nhật Bản (Aircraft Industrial Enhancement), mỗi bên nắm 33,3%. Tổng giám đốc điều hành đầu tiên của công ty sẽ là một đại diện đến từ Ý.

“Tăng cường bảo vệ hòa bình luôn đi kèm với chi phí, và sự hợp tác giữa các chính phủ và công ty là rất cần thiết. Dự án GCAP chính là một ví dụ điển hình”, ông Roberto Cingolani, CEO của Leonardo phát biểu tại lễ ký kết.

Các nước tham gia cho biết, vào tháng 11 vừa qua, họ đã thảo luận về việc mời các quốc gia khác tham gia dự án. Theo Ngoại trưởng Ý, chương trình có thể mở rộng tới Ả Rập Xê Út.

Ông Herman Claesen, CEO BAE, cho biết công ty liên doanh dự kiến sẽ thành lập vào giữa năm 2025 và sẵn sàng chào đón các đối tác mới. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng sẽ thuộc về chính phủ của ba quốc gia sáng lập.

Dự án GCAP sẽ chia sẻ chi phí hàng chục tỷ USD giữa các quốc gia, đồng thời tìm kiếm đơn hàng từ các thị trường quốc tế để đảm bảo sản lượng. Máy bay chiến đấu tàng hình trong dự án được kỳ vọng sẽ phối hợp tác chiến cùng các máy bay không người lái, với mẫu đầu tiên dự kiến ra mắt vào năm 2035.

Một số chuyên gia nhận định rằng mốc thời gian này khá tham vọng, nhưng ông Claesen khẳng định: “Đó là mục tiêu chính thức và chúng tôi vẫn đang đi đúng lộ trình”.

Trong khi đó, Pháp, Đức và Tây Ban Nha đang phát triển một dự án chiến đấu cơ thế hệ tiếp theo riêng, làm dấy lên câu hỏi liệu châu Âu có thể duy trì hai chương trình kéo dài hàng thập kỷ hay không.

Việc thành lập công ty cũng dập tắt lo ngại rằng Chính phủ Anh dưới thời Công đảng, đắc cử vào tháng 7 vừa qua, có thể cắt giảm hoặc hủy bỏ GCAP sau khi tiến hành rà soát quốc phòng năm 2025.

Cao Phong (theo Straitstimes, Reuters)