6 lùm xùm về đề thi tốt nghiệp THPT 2023

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2023 là năm xảy ra nhiều tranh cãi, sự cố đề thi nhất trong lịch sử từ khi kỳ thi này được đổi tên và gộp chung với thi đại học.

Lọt đề Văn

Ngay trong buổi sáng đầu tiên thi tốt nghiệp THPT 2023, đề Ngữ văn thi tốt nghiệp THPT được đăng tải lên mạng xã hội lúc hơn 8h, tức chỉ sau khi bắt đầu thi môn này được 25 phút.

Hình ảnh chụp đề Văn lan truyền trên mạng xã hội cho thấy đề được chụp trong phòng thi, bên cạnh tờ giấy làm bài là giấy báo dự thi. Ngay khi tiếp nhận thông tin, Bộ GD&ĐT đã báo Cục An ninh chính trị nội bộ (A03) của Bộ Công an cùng xác minh thông tin.

Cục An ninh chính trị nội bộ phát hiện một thí sinh ở Hội đồng thi tỉnh Cao Bằng dùng điện thoại iPhone 11 chụp lại đề Văn vào khoảng 7h50, rồi gửi đề cho người thân để nhờ giải bài giúp.  Sau đó, hình ảnh đề Văn đã bị lan truyền trên các trang mạng xã hội. Bộ Công an tìm ra thí sinh này lúc 13h30.

Lọt đề Toán

Khi dư luận chưa hết xôn xao về sự cố lộ đề thi Ngữ văn thì chiều cùng ngày lại xảy ra nghi vấnlọt đề thi môn Toán. Sau khi kết thúc bài thi môn Toán chiều 28/6, độc giả phản ánh tới báo chí, hình ảnh một phần đề thi môn Toán, từ câu 41 đến câu 45 của mã đề 113 được gửi ra bên ngoài trong thời gian thí sinh đang làm bài. Kết quả đối chiếu với đề chính thức cho thấy hình ảnh đề lọt ra trùng khớp với nửa sau trang 4 của mã đề 113.

Ngay sau khi nhận được thông tin từ Bộ GD&ĐT, báo chí, Cục An ninh chính trị nội bộ đã xác minh, điều tra. Kết quả, A03 xác định được thí sinh liên quan đến từ Hội đồng thi tỉnh Yên Bái dùng điện thoại chụp, gửi đề ra ngoài. 

Bộ GD&ĐT nhận định hai sự cố nói trên không ảnh hưởng đến kỳ thi. “Đây là hành vi sai phạm của các cá nhân, chưa ghi nhận có thông tin giải đề hoặc hướng dẫn giải đề từ bên ngoài gửi vào phòng thi”, đại diện Bộ nói. Bộ GD&ĐT đình chỉ 2 thí sinh và cho dừng nhiệm vụ coi thi với 6 cán bộ, giám thị liên quan hai sự số trên. 

Trùng đề Văn

Sau khi kết thúc môn Ngữ văn, một số giáo viên chỉ ra đề thi thử tốt nghiệp của Sở GD&ĐT Nghệ An trước đó gần giống với đề thi chính thức của Bộ GD&ĐT.

Theo đó, nội dung đoạn ngữ liệu trong phần Làm văn của hai đề thi này cùng trích từ truyện ngắn “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân và nội dung câu hỏi có phần tương đồng nhau.

Đề môn Ngữ văn tại kỳ thi thử tốt nghiệp THPT lần thứ 2 năm 2023 của Sở GD&ĐT Nghệ An tổ chức ngày 15 – 16/4 yêu cầu: “Anh/chị hãy phân tích đoạn trích trên. Từ đó nhận xét sự mới mẻ của nhà văn Kim Lân khi viết về đề tài người nông dân trước cách mạng tháng Tám”.

Đề Văn chính thức yêu cầu: “Anh/chị hãy phân tích đoạn trích trên, từ đó nhận xét cách nhìn cuộc sống của nhà văn Kim Lân được thể hiện trong đoạn trích”.

GS Nguyễn Ngọc Hà, Trưởng ban đề thi tốt nghiệp THPT bác bỏ lo ngại trên và cho rằng ngữ liệu giống nhau nhưng câu hỏi khác nhau. “Việc này là bình thường vì chương trình có 17 tác phẩm văn học, trong đó chỉ được sử dụng 15 tác phẩm do giảm tải”, ông Hà chia sẻ.

Ngữ liệu trong đề thi chính thức của Bộ GD&ĐT (trái) và đề thi thử của Nghệ An (phải) trùng nhau.

Đề Địa có câu hỏi lạ

Nhiều thầy cô nói đề Địa lý trong tổ hợp bài thi Khoa học Xã hội năm nay xuất hiện câu hỏi lạ, nằm ngoài sách giáo khoa lớp 10, 11, 12. Câu hỏi 79 trong mã đề 324 đưa ra bảng số liệu về khối lượng hàng hoá luân chuyển bằng đường hàng không trong nước và quốc tế đến Việt Nam giai đoạn 2015 – 2020. Câu hỏi yêu cầu thí sinh lựa chọn dạng biểu đồ thích hợp thể hiện số liệu này.

Đề đưa ra bốn đáp án: A. Cột, đường, miền. B. Tròn, đường, miền. C. Miền, cột, tròn. D. Đường, cột, tròn.

Tuy nhiên, nhiều thí sinh lúng túng trước yêu cầu của câu hỏi, khó lựa chọn được dạng biểu đồ thích hợp nhất với số liệu trên. “Cả 4 đáp án được Bộ GD&ĐT đưa ra trong đề thi đều không thoả mãn được hết yêu cầu của đề bài”, một thầy giáo nhận xét.

Về thông tin này, GS.TS Nguyễn Ngọc Hà, Trưởng ban đề thi tốt nghiệp THPT cho biết, sẽ trao đổi với bộ phận làm đề và gửi văn bản trả lời đến báo chí sau.

Đề thi Hoá thiếu chặt chẽ

Các giáo viên cho rằng, đề thi Hoá mã đề 201 có một số câu sử dụng câu từ chưa chặt chẽ, thông tin chưa chính xác và thiếu logic.

Ở câu 54: Ngụ ý của người ra đề muốn nói đến các phản ứng diễn ra trong lò cao với CO để chuyển Fe₂O₃ thành Fe (đáp án C. nhiệt luyện). Tuy nhiên, “nhiệt luyện” chỉ là phương pháp phổ biến để sản xuất sắt trong công nghiệp. 

“Nếu như đề bài viết “Trong công nghiệp, kim loại Fe thường được sản xuất trực tiếp từ Fe₂O₃ bằng phương pháp…” thì phương án C đúng. Còn trong trường hợp câu 54 này, cả C và D đều có thể chấp nhận được”, nhóm giáo viên nhận định.

Ông Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng cho biết, sẽ trao đổi với bộ phận làm đề và có trả lời sau. “Hội đồng và các chuyên gia trong ban đề thi cấp quốc gia sẽ xem xét và chính thức có câu trả lời sau”, ông nói.

Tranh cãi đáp án tiếng Anh

Đề thi tốt nghiệp môn tiếng Anh năm nay khiến nhiều thí sinh, giáo viên lúng túng vì có tới 2 đáp án đúng ở cùng một hỏi. Các giáo viên chỉ ra, câu 31 của mã đề 401 môn tiếng Anh có hai đáp án đúng.

Câu hỏi yêu cầu thí sinh tìm từ cần sửa trong câu: “Their pioneering (A) research showed that the learning motivation of the two groups of learners was quite distinctive (B) from each other, and the comparative (C) group whose learning motivation was stronger performed better than the control (D) group”.

Tuy nhiên, theo yêu cầu, thí sinh chỉ được chọn 1 đáp án đúng, việc này khiến học sinh, giáo viên lúng túng khó xác định được đáp án chuẩn nhất. Nếu chọn B hoặc C thì đều đúng trong câu này. Bởi, từ “distinctive from” (B) không có nghĩa trong từ điển Cambridge và Oxford. Từ điển giải thích “distinctive” là mang tính đặc trưng, điển hình, thường kết hợp với danh từ và không đi với “from”. Cách dùng đúng là “distinct from”.

Còn nếu chọn đáp án C từ “comparative group” cũng sẽ được chấp nhận vì từ này sử dụng sai thuật ngữ, phù hợp hơn phải là “comparison group”. 

Tương tự, câu 18 của mã đề 401 cũng gây tranh cãi, với yêu cầu điền từ vào chỗ trống: The journalist is talking about having a new______ published in the local newspaper next week.

Bốn gợi ý đáp án gồm: A. editor; B. documentary; C. cartoon; D. article. Các giáo viên cho rằng, thí sinh chọn C hay D đều đúng.

GS.TS Nguyễn Ngọc Hà, Trưởng ban ra đề thi tốt nghiệp THPT cho biết, đã tiếp nhận phản ánh. Với câu 18, ông Hà cho hay tổ ra đề thi môn tiếng Anh khẳng định D – article là đáp án đúng. Với câu 31, ông Hà cho hay, tổ ra đề thi đang rà soát và sẽ trả lời sau.

Hà Cường