Linh thiêng phát lộc Mẫu đầu xuân

>> Khai mạc Lễ hội đền Đông Cuông Xuân Ất Tỵ năm 2025

>> Văn Yên sôi nổi Giải chạy “Hành trình về đất Mẫu” mở rộng năm 2025

Đền Đông Cuông – Di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia thuộc địa phận thôn Bến Đền, xã Đông Cuông. Đây là ngôi đền nổi tiếng linh thiêng thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn – Mẫu thứ hai trong Tam Tòa Thánh Mẫu và cũng là nơi thờ các vị anh hùng dân tộc đã có công trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông thế kỷ XVIII và các vị thủ lĩnh người Tày anh dũng hy sinh trong cuộc khởi nghĩa chống Pháp năm Giáp Dần 1914. 

Theo phong tục, mở đầu Lễ hội đền Đông Cuông là nghi lễ mổ trâu tế Mẫu, được thực hiện vào thời khắc đầu tiên của ngày Mão đầu năm. Trâu dùng để tế phải là trâu đực trắng, to khoẻ, được tuyển chọn kĩ lưỡng từ nhiều tháng trước. Song trùng với cuộc tế lễ tại đền chính là hoạt động Phát lộc Mẫu đầu xuân, đã thu hút hàng ngàn người dân và du khách tới chiêm bái, du xuân và có mặt trước cửa sân trung thiên đền chính Đông Cuông để đón nhận lộc Mẫu đầu xuân từ tay ông Mo – thủ nhang đền Đông Cuông. 

Trong những túi lộc Mẫu được phát cho người dân và du khách là các loại hạt thóc, ngô, đậu, đỗ… với quan niệm cầu một năm mới mùa màng tươi tốt, thóc lúa đầy nhà, gia đình ấm no. Bà Hà Thị Dung ở thôn Gốc Quân, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên chia sẻ: “Mẫu phát lộc cho dân thôn bản hạc, cho làng trên xóm dưới mưa thuận gió hòa, để con cháu dòng họ Hà chúng tôi đón năm mới bội thu, làm ăn đủ đầy nên bà con nhân dân rất phấn khởi”.

Truyền tích xưa kể rằng, Văn Yên – miền sơn kỳ thủy tú, thuở khai thiên lập địa, trời đất hỗn mang, phong ba bão tố, rừng rậm hoang vu, mùa hè lũ lụt, mùa đông hạn hán. Mẫu Thượng Ngàn từ chốn Hoàng Thiên giáng hạ, coi sóc 81 cửa rừng, ban lệnh cho các vị thần trấn nhậm các miền sông nước, núi non, đại ngàn. Mẫu Thượng Ngàn giáng trần, truyền dạy muôn dân phương kế sinh nhai, dạy dân cấy lúa chăn tằm, tìm được giống lúa nếp nương, dạy cho dân cách gieo mạ, cấy lúa, làm ruộng bậc thang, mùa màng bội thu, thơm mùa cốm mới. 

Muôn dân ghi nhớ ơn đức Mẫu Thượng Ngàn, lập đền thờ, vào mùa lúa mới, dâng Mẫu mâm xôi nếp thơm, chiêm bái cầu mong Mẫu ban phúc ấm, ban cho mưa thuận gió hòa, cho mùa lúa bội thu, bản làng ấm no hạnh phúc. Những hạt lúa nếp dâng vào đền để Mẫu giáng hạ chứng tâm lại được ban cho bách tính để được phúc lộc cả năm, an khang thịnh vượng. Từ cõi Hoàng Thiên Mẫu Thượng Ngàn ngự giá về Văn Yên, về chốn địa linh cùng các thần nhân ban phúc ấm muôn dân, cho mưa thuận gió hòa, hoa thơm quả ngọt. 

Nghệ nhân Ưu tú Đặng Ngọc Anh – Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu về Đạo Mẫu Việt Nam cho biết: “Việc phát lộc Mẫu đầu xuân là một nét đẹp văn hóa cần gìn giữ và phát huy để muôn đời sau hiểu và ghi nhớ nguồn cội của dân tộc Việt Nam ta. Từ đó, muôn dân luôn đoàn kết, chăm chỉ, hăng say lao động, sản xuất để mùa màng bội thu, thóc lúa đầy nhà, gia đình ấm no, hạnh phúc”.

Việc phát lộc Mẫu đầu xuân là một nét đẹp văn hóa dân tộc, mang ý nghĩa cầu mong Mẫu Thượng Ngàn tiếp tục ban phúc lộc, sức khỏe cho bách tính muôn dân, phù hộ cho mưa thuận, gió hòa để có được mùa màng bội thu. Đồng thời là dịp để tiếp tục giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn, ân tình của người Tày Khao Văn Yên, Yên Bái nói riêng, các dân tộc Việt Nam nói chung. 

Thông qua việc phát lộc Mẫu đầu xuân cũng nhằm quảng bá, giới thiệu đến người dân và du khách gần xa sự tích về một miền đất Văn Yên thuở khai thiên lập địa, rừng rậm hoang vu, mùa hè lũ lụt, mùa đông hạn hán… Mẫu Thượng Ngàn từ chốn Hoàng Thiên giáng hạ, đã trấn nhậm miền đất trở lại an hòa, cùng muôn dân đắp thành xây lũy, rèn võ luyện binh, rồi cùng các vị tù trưởng người Tày và các dân tộc anh em chiến đấu chống giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi. Cùng với đó là nỗ lực, sáng tạo trong lao động sản xuất để Văn Yên có được diện mạo tươi đẹp, trù phú như ngày hôm nay.