Việc lợi dụng mạng viễn thông để chiếm đoạt tài sản đang phổ biến hơn nhiều so với các công cụ và phương tiện khác, các hình thức lừa đảo cũng ngày càng tinh vi, phức tạp.
Theo thông tin từ Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT), trong 10 tháng đầu năm 2024, tổng đài phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo (Tổng đài 156/5656) đã ghi nhận gần 850.000 lượt phản ánh của người sử dụng.
Trong đó có khoảng 185.000 lượt phản ánh liên quan đến tin nhắn rác (chiếm 22%), 441.000 lượt phản ánh về cuộc gọi rác (52%) và 222.000 phản ánh về các cuộc gọi lừa đảo (26%).
Qua kiểm tra Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) đã đưa ra thống kê, có tới 25% trong số 850.000 cuộc gọi nháy máy làm phiền, 20% liên quan đến đòi nợ, tín dụng, 20% là các quảng cáo dịch vụ du lịch, bất động sản,…
Đặc biệt theo Cục An toàn thông tin, có khoảng 15% số phản ánh đến từ các vụ lừa đảo bằng nhiều hình thức như hỗ trợ làm việc online, điểm danh nhận quà, đầu tư chứng khoán, mạo danh cơ quan nhà nước như công an, tòa án, ngân hàng, điện lực,… 5% các phản ánh là lời mời chào tham gia cờ bạc, cá độ, lô đề trực tuyến.
Toàn bộ những phản ánh này đều được chuyển trực tiếp tới các nhà mạng xử lý. 100% các doanh nghiệp viễn thông đã và đang xử lý các phản ánh của người dùng.
Trong 10 tháng đầu năm 2024, Bộ TT&TT đã tiếp nhận 850.000 phản ánh của người dùng về cuộc gọi, tin nhắn rác. (Ảnh minh hoạ)
Động cơ của những đối tượng nháy máy tạo cuộc gọi nhỡ có thể nhằm mục đích để người sử dụng gọi điện thoại, nhắn tin lại đến các số cung cấp dịch vụ nội dung để trục lợi hoặc quảng cáo.
Các cuộc gọi, tin nhắn rác cũng có thể được dùng làm một kênh để mời chào mua bán bất động sản, bảo hiểm, du lịch, đầu tư chứng khoán, cho vay, tín dụng đen, quảng cáo game cờ bạc, thậm chí mạo danh cơ quan chức năng để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, đòi nợ, dọa nạt tống tiền..
Trước tình trạng trên, Thanh tra Bộ TT&TT đã điều phối các nhà mạng rà soát, nâng cao năng lực hệ thống chặn lọc tin nhắn rác, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo, xây dựng, triển khai các hệ thống chặn lọc áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn…
Bộ TT&TT cũng đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về chống tin nhắn rác, cuộc gọi rác, hoạt động đăng ký, lưu trữ, sử dụng thông tin thuê bao di động, nhất là với các tổ chức, cá nhân đăng ký sử dụng số lượng SIM điện thoại lớn, có dấu hiệu lớn bất thường, mục đích sử dụng không rõ ràng, không phù hợp với nhu cầu thực tế.
Đưa ra nguyên nhân về tình trạng số lượng phản ánh về tin nhắn rác, cuộc gọi rác vẫn còn rất nhiều, ông Đặng Huy Hoàng, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam (VNCERT/CC), “thông tin của chúng ta được rao bán rất nhiều trên các hội nhóm kín. Nếu muốn lấy thông tin một tệp khách hàng, chỉ cần lên mạng, bỏ một chút kinh phí là có thể mua lại”.
Đại diện Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam, chỉ ra những thói quen thường xuyên chia sẻ thông tin trên mạng xã hội, các nội dung này có thể vô tình bị các nền tảng mạng xã hội khai thác, từ đó nắm được hành vi của người dùng.
Vào tháng 6 năm nay, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã đình chỉ phát triển thuê bao mới trong vòng hai tháng của 3 nhà mạng: Vietnamobile, Vnsky, Mobicast khi phát hiện vi phạm về sim rác.
Trong hai năm 2023 và 2024, có 97 đoàn thanh tra, kiểm tra về thông tin thuê bao, sim rác, tin nhắn rác, dịch vụ nội dung (VAS), đã xử phạt hành chính vi phạm dịch vụ VAS 1,85 tỷ đồng, xử phạt vi phạm sim rác 5,6 tỷ đồng.
Gần đây, Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã thu hồi 11 tên định danh được sử dụng để phát tán tin nhắn rác, cuộc gọi rác; xử phạt vi phạm hành chính 250 triệu đồng đối với 2 doanh nghiệp (Công ty tài chính SMBC và Công ty Suntech) vi phạm sử dụng tên định danh phát tán cuộc gọi rác và bị đình chỉ cung cấp 4 tên định danh trong 2-3 tháng.
