Xem xét việc tăng “lương tham chiếu” để tính chế độ bảo hiểm xã hội

Quy định về mức tham chiếu là phù hợp

Nghị quyết 27-NQ/TW nêu, bãi bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương hiện nay, xây dựng mức lương cơ bản bằng số tiền cụ thể trong bảng lương mới. Do đó, khi thiết kế bảng lương mới từ ngày 1/7 sẽ bãi bỏ mức lương cơ sở.

Để thay thế cho mức lương cơ sở, tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đã đề xuất một mức lương mới là mức tham chiếu để làm căn cứ tính chế độ bảo hiểm xã hội.

Dự thảo Luật có nêu, mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quy định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội trong Luật này. Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế và phù hợp với khả năng của ngân sách Nhà nước, quỹ bảo hiểm xã hội.

Như vậy, mức tham chiếu đã được định nghĩa rõ tại dự thảo Luật. Đây là mức tiền do Chính phủ quy định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội, trong đó có tác động đến lương hưu.

Thảo luận về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho biết, mức tham chiếu do Chính phủ quy định để tính mức đóng, mức hưởng chế độ bảo hiểm rất kịp thời và đồng bộ với việc cải cách tiền lương vào tháng 7 tới đây.

Theo đại biểu, một số yêu cầu về mức tham chiếu được đưa ra trên chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế cũng rất phù hợp.

Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi của người hưởng các chế độ bảo hiểm, đại biểu Việt Nga cho rằng nên xem xét thời gian để điều chỉnh mức tham chiếu trong luật.

“Việc quy định kỳ điều chỉnh mức tham chiếu sẽ nâng cao tính trách nhiệm của các cơ quan và đảm bảo xem xét quyền lợi về bảo hiểm xã hội của người được thụ hưởng thường xuyên, kịp thời.

Khi đến hạn định kỳ điều chỉnh thì có thể xem xét điều chỉnh cho phù hợp, có thể là cao hơn, có thể thấp hơn nhưng cũng có thể là vẫn bằng với mức đang đóng”, đại biểu Việt Nga nêu.

Không khó giải quyết về chênh lệch lương hưu

Mặt khác, khi cải cách triệt để chế độ tiền lương, lương của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động do ngân sách chi trả sẽ không dựa trên chế độ hệ số nhân với lương cơ sở mà tính toán theo vị trí việc làm, đảm bảo cao hơn mức lương cơ bản hiện nay.

Khi đó, tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của người lao động có chế độ tiền lương do Nhà nước quy định sau ngày 1/7 sẽ tăng cao so với tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 1/7.

Khi tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tăng cao thì mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của nhóm nghỉ hưu sau ngày 1/7 chắc chắn sẽ cao hơn nhóm nghỉ hưu trước ngày này, dẫn đến lương hưu cao hơn.

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho hay, mức tham chiếu là khái niệm mới được xây dựng thay thế cho lương cơ sở hiện hành.

“Mức tham chiếu thực chất là gì? Là mức được tính trên cơ sở tăng trưởng kinh tế, CPI và trên thực tiễn, cũng như thu – chi. Mức tham chiếu thay cho lương cơ sở, chứ còn bản chất không có vấn đề gì”, Bộ trưởng giải thích.

Theo Bộ trưởng, nếu thời gian tới, mức lương cơ sở 1,8 triệu đồng hiện nay chưa được bãi bỏ thì mức tham chiếu tiếp tục là mức này. Sau thời điểm thực hiện Nghị quyết 27, mặt bằng lương chung nâng lên mấy chục phần trăm, thì đó là mức tham chiếu.

Liên quan đến vấn đề chênh lệch lương hưu trước và sau 1/7 như nhiều ý kiến lo ngại, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng vấn đề này không khó giải quyết.

Cơ quan soạn thảo đã từng xử lý việc này bằng Nghị định 42/2023/NĐ-CP. Nguyên tắc đề ra, người hưởng lương hưu sau 1/7 với chế độ cao thì sau này chỉ điều chỉnh theo CPI (chỉ số tăng giá tiêu dùng). Còn lại, những người nghỉ hưu trước 1/7 sẽ tính cả chỉ số CPI , tăng trưởng kinh tế và tăng trưởng của quỹ lương hưu.