Xe điện Trung Quốc “bùng nổ”, ngành ô tô châu Âu như “kiến bò chảo nóng”?

Gian hàng của hãng sản xuất ô tô Trung Quốc Xpeng trong Triển lãm ô tô quốc tế 2023 tại Munich, Đức, tháng 9/2023. (Nguồn: THX)

Với lệnh cấm bán xe chạy bằng dầu diesel và xăng tại Liên minh châu Âu (EU) – dự kiến có hiệu lực vào năm 2035, nhằm giảm lượng khí thải gây ô nhiễm và góp phần đạt được các mục tiêu tăng trưởng xanh – ngành ô tô châu Âu đã cảm thấy cần phải thay đổi hướng đi bằng cách bắt đầu cuộc đua hướng tới xe điện.

Tuy nhiên, thị trường ô tô điện, bao gồm cả sản xuất và xuất khẩu, đang bị thống trị bởi một số ít công ty lớn, chủ yếu là các công ty Trung Quốc. Năm 2023, các công ty này đã chiếm gần 20% thị phần châu Âu và chỉ có Tesla có thể cạnh tranh về doanh số.

Các công ty ô tô châu Âu chuyên về xe truyền thống và việc chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện, mặc dù là cần thiết, đang khiến họ rơi vào khủng hoảng. Xe điện đòi hỏi nguồn cung cấp ổn định các nguyên liệu quý hiếm như chất bán dẫn và đất hiếm, đồng thời đòi hỏi công nghệ cao và đầu tư lớn để phát triển.

Những yếu tố này khiến giá bán xe điện cao hơn nhiều so với xe truyền thống, dẫn đến nhu cầu chung về xe điện giảm, đặc biệt là do tình hình kinh tế toàn cầu đang trong giai đoạn ảm đạm. Tình trạng cung vượt cầu đối với đất hiếm đã gây thiệt hại lớn cho các công ty khai thác và chế biến trên toàn cầu.

Hơn nữa, sự phụ thuộc quá lớn vào Bắc Kinh về nguồn cung nguyên liệu thô, cùng với sự yếu kém về công nghệ và hỗ trợ từ chính phủ so với Trung Quốc, đang đặt châu Âu vào thế bất lợi trong cuộc đua xe điện.

Trong những ngày gần đây, các công ty sản xuất ô tô lớn của châu Âu như Stellantis của Italy và Volkswagen của Đức đã tuyên bố rằng, họ muốn bắt đầu một cuộc vận động chính trị để giải quyết vấn đề này và yêu cầu các khoản đầu tư cần thiết cho quá trình chuyển đổi, do xu hướng kinh doanh trong giai đoạn 2023-2024.

Các chính phủ châu Âu đang nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ ngành ô tô của họ trong thời điểm cực kỳ khó khăn này, chẳng hạn như khả năng giảm thuế đáng kể cho các nhà sản xuất. EU cũng đã công bố vào tháng 7/2024 về việc tăng thuế đối với ô tô điện Trung Quốc, sẽ được xác nhận vào tháng 11 tới.

Tuy nhiên, tương lai của ngành ô tô châu Âu, cũng như các ngành công nghiệp liên quan khác, vẫn còn chưa chắc chắn vào lúc này.