Xây dựng thể chế liên kết vùng đủ mạnh, bảo đảm hiệu quả điều phối, liên kết phát triển vùng Đông Nam Bộ

(MPI) – Phát biểu tại Hội nghị lần thứ 4 của Hội đồng Điều phối vùng Đông Nam Bộ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã báo cáo về tình hình kinh tế – xã hội 7 tháng đầu năm 2024; về các hoạt động của Hội đồng điều phối vùng thời gian vừa qua; kế hoạch thực hiện quy hoạch; về rà soát cơ chế, chính sách đặc thù của Vùng; tiến độ một số dự án quan trọng, liên kết vùng; các khó khăn, vướng mắc và kiến nghị cụ thể đối với vùng Đông Nam Bộ.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: TTXVN

Hội nghị diễn ra dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ. Cùng dự Hội nghị có Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị; các đồng chí UBTW Đảng, các đồng chí Ủy viên Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ, các đồng chí đại diện Lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành TW và địa phương.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Vùng Đông Nam Bộ trong 7 tháng đầu năm mặc dù có mức tăng trưởng khá, nhưng chưa đạt như kỳ vọng với vai trò là vùng kinh tế động lực, dẫn dắt của cả nước. Cụ thể: Tăng trưởng kinh tế vùng Đông Nam Bộ đạt 5,58%, thấp hơn mức bình quân chung cả nước, chỉ cao hơn vùng Tây Nguyên (3,86%). Tổng thu ngân sách Nhà nước đạt 391,154 nghìn tỷ đồng, chiếm 38,1% tổng thu NSNN, đứng thứ 2 sau vùng ĐBSH (chiếm gần 43%). Giá trị xuất khẩu đạt 59,2 tỷ USD, chiếm 31% tổng giá trị xuất khẩu của cả nước, đứng thứ 2 sau vùng ĐBSH (chiếm gần 35%).

Trong 7 tháng, Vùng Đông Nam Bộ có số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động lớn nhất trong 6 vùng kinh tế với 58.246 doanh nghiệp, tăng 9,8%.

Về kế hoạch thực hiện quy hoạch vùng Đông Nam Bộ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 370/QĐ-TTg ngày 4/5/2024 đã thể hiện sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của người đứng đầu Chính phủ trong việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết của Bộ Chính trị.

Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã xây dựng dự thảo Kế hoạch thực hiện Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và gửi lấy ý kiến các bộ, ngành và địa phương trong vùng Đông Nam Bộ.

Đến nay, có 17/18 Bộ, ngành và 05/06 địa phương vùng Đông Nam Bộ có ý kiến tham gia. Sau khi có đủ ý kiến của các thành viên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp, rà soát, chỉnh sửa, cập nhật và hoàn thiện Kế hoạch trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Về rà soát cơ chế, chính sách đặc thù của Vùng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã xây dựng dự thảo Báo cáo rà soát, đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù các vùng kinh tế – xã hội và đang gửi lấy ý kiến các Bộ, ngành và các địa phương với mục tiêu: “Xác định chính sách phù hợp, hiệu quả để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, cho phép mở rộng diện áp dụng thí điểm. Xây dựng thể chế liên kết vùng đủ mạnh, bảo đảm hiệu quả điều phối, liên kết phát triển vùng. Thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách về tài chính, ngân sách, đầu tư; thí điểm áp dụng một số mô hình, cơ chế, chính sách mới vượt trội, cạnh tranh quốc tế cao nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của các vùng và cả nước”.

Trong đó, ngoài các nhóm chính sách, cơ chế đề xuất áp dụng chung cho các vùng trong cả nước, riêng Vùng Đông Nam Bộ đề xuất một số nhóm chính sách, cơ chế đặc thù riêng biệt như: (1) Chính sách về nâng mức dư nợ vay ngân sách địa phương của các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ; (2) Chính sách về phát triển khu công nghiệp; (3) Chính sách về tăng chỉ tiêu đất khu công nghiệp; (4) Chính sách về ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Về tiến độ một số dự án quan trọng, liên kết vùng, Bộ trưởng nhấn mạnh, qua 2 tháng triển khai một số dự án đã có chuyển biến rõ rệt đặc biệt như Dự án cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu đoạn qua tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu hiện có hơn 90% diện tích mặt đường được rải đá răm, dự kiến thông xe kỹ thuật toàn tuyến dịp 30/4/2025, sớm hơn 8 tháng so với thời hạn Chính phủ giao và vượt khoảng 4 tháng so với cam kết ban đầu của nhà thầu; Dự án Xây dựng Nhà ga Hành khách T3 – Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất đạt khoảng 60% tiến độ toàn dự án, riêng phần xây thô nhà ga hành khách đã hoàn thành 100%. Đây là những nỗ lực rất lớn và sự chỉ đạo, đôn đốc quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành có liên quan và UBND các tỉnh, thành phố trong vùng Đông Nam Bộ.

Bên cạnh đó các dự án cần tiếp tục tháo gỡ khó khăn, tích cực triển khai thực hiện để đẩy nhanh tiến độ như Dự án cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu; Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành; Dự án Vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh đoạn qua tỉnh Bình Dương.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: TTXVN

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nêu rõ các khó khăn, vướng mắc và các kiến nghị. Theo đó, trên cơ sở tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chương trình hành động của Chính phủ và Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ, các bộ và địa phương liên quan. Một là, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về công tác phát triển vùng nhằm đôn đốc các Bộ, ngành và các địa phương trong cả nước khẩn trương rà soát, triển khai và hoàn thành các nhiệm vụ được giao tại các Chương trình hành động của Chính phủ và Kế hoạch hoạt động của Hội đồng vùng đảm bảo chất lượng, đúng tiến độ.

Hai là, đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường, tỉnh Bình Dương khẩn trương có ý kiến tham gia đối với Kế hoạch thực hiện quy hoạch vùng Đông Nam Bộ để Bộ Kế hoạch và Đầu tư có đủ cơ sở trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Ba là, đề nghị các Bộ, ngành, địa phương được giao chủ trì khẩn trương hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu đối với các dự án vùng và liên vùng: Trung tâm thương mại tự do tại Bà Rịa – Vũng Tàu, Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam qua địa bàn vùng Đông Nam Bộ, các tuyến đường sắt đô thị thành phố Hồ Chí Minh, Đường sắt Biên Hòa – Vũng Tàu.

Bốn là, thành phố Hồ Chí Minh khẩn trương chủ trì, nghiên cứu trình các cơ chế chính sách vượt trội thuộc thẩm quyền Quốc hội đối với Dự án Đường vành đai 4 thành phố Hồ Chí Minh tại kỳ họp tháng 11/2024.

Năm là, thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Tây Ninh, Bình Phước khẩn trương hoàn thành các thủ tục tiếp theo đối với đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Mộc Bài, Chơn Thành – Gia Nghĩa, Thành phố Hồ Chí Minh – Thủ Dầu Một – Chơn Thành phấn đấu khởi công vào dịp 30/4/2025.

Sáu là, các địa phương tiếp tục nghiên cứu, lựa chọn các dự án vùng và có tính chất vùng quan trọng, cấp bách theo các Nghị quyết của Bộ Chính trị và theo quy hoạch Vùng để đề xuất với Hội đồng vùng đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn 2026-2030, trong đó dành nguồn vốn phù hợp để làm trước công tác chuẩn bị đầu tư sau khi được phép nhằm rút ngắn thời gian hoàn thiện thủ tục và đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án.

Bảy là, tiếp tục triển khai các hoạt động của Hội đồng điều phối vùng một cách thiết thực, hiệu quả, nâng cao vai trò điều phối, liên kết của Hội đồng điều phối vùng, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các tỉnh, thành phố, khắc phục các điểm nghẽn phát triển./.

Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư