Xác định thời điểm nước lỏng xuất hiện trên sao Hỏa nhờ nghiên cứu thiên thạch Lafayette

Hình ảnh thiên thạch Lafayette. Ảnh: eaps.purdue.edu

Nghiên cứu này, mới được công bố trên tạp chí Geochemical
Perspective Letters, đem đến hiểu biết mới mẻ về quá trình địa chất trên hành
tinh đỏ.

Tiến sĩ Marissa Tremblay, người đứng đầu nhóm nghiên cứu và
là chuyên gia Khoa Khoa học Trái đất, Khí quyển và Hành tinh tại Đại học
Purdue, sử dụng khí hiếm như heli, neon và argon để nghiên cứu các hiện tượng vật
lý và hóa học đã hình thành nên bề mặt Trái đất cũng như các hành tinh khác. Bà
cho biết, một số thiên thạch từ sao Hỏa mang theo khoáng chất đã hình thành do
tương tác với nước lỏng ngay khi còn ở trên bề mặt hành tinh này.

Thông qua việc xác định tuổi của các khoáng chất trong thiên
thạch Lafayette, các nhà khoa học nhận thấy chúng đã được hình thành từ 742 triệu
năm trước. Tiến sĩ Tremblay chia sẻ: “Chúng tôi không cho rằng có nhiều nước
lỏng trên bề mặt sao Hỏa vào thời điểm đó,” và giải thích rằng: “Thay
vào đó, chúng tôi nghĩ nguồn nước này có thể xuất phát từ sự tan chảy của băng
vĩnh cửu dưới bề mặt, do ảnh hưởng của hoạt động núi lửa vẫn tiếp diễn trên sao
Hỏa cho đến nay.”

Điểm đặc biệt của nghiên cứu là đây là lần đầu tiên các nhà
khoa học có thể xác định chính xác thời điểm nước lỏng xuất hiện trên sao Hỏa.
Tiến sĩ Ryan Ickert, đồng tác giả của nghiên cứu và nhà khoa học cấp cao tại Đại
học Purdue, nhấn mạnh rằng các dữ liệu đồng vị trước đây dùng để xác định thời
gian tương tác giữa nước và đá trên sao Hỏa có thể đã bị ảnh hưởng bởi các quá
trình khác.

Nhóm nghiên cứu đã khẳng định rằng kết quả này không chịu
tác động từ các yếu tố bên ngoài như va chạm khi thiên thạch rời khỏi sao Hỏa,
hay nhiệt độ trong không gian suốt 11 triệu năm di chuyển, hoặc sức nóng khi
thiên thạch xuyên qua khí quyển Trái đất.

Lịch sử của thiên thạch Lafayette khá thú vị. Vào năm 1931,
thiên thạch này được phát hiện trong một ngăn kéo tại Đại học Purdue mà không
rõ nguồn gốc. Đây là một trong số ít thiên thạch có nguồn gốc được truy trực tiếp
từ sao Hỏa. Các nhà khoa học xác định rằng thiên thạch Lafayette bị đẩy khỏi bề
mặt sao Hỏa sau một vụ va chạm xảy ra khoảng 11 triệu năm trước. Điều này được
làm sáng tỏ qua việc phân tích các đồng vị được tạo ra từ bắn phá của tia vũ trụ
trong không gian.

Phát hiện mới này không chỉ làm sáng tỏ thêm về lịch sử địa
chất của sao Hỏa mà còn giới thiệu phương pháp mới để phân tích các thiên thạch
khác. Tiến sĩ Tremblay cho biết: “Chúng tôi đã chứng minh một cách đáng
tin cậy để xác định tuổi của các khoáng chất biến đổi trong thiên thạch. Phương
pháp này có thể áp dụng cho những thiên thạch và thiên thể khác để xác định thời
điểm nước lỏng có thể đã tồn tại.”

Nghiên cứu sẽ tiếp tục được Đại học Purdue phát triển nhờ Quỹ
Nghiên cứu Thiên thạch Đại học Stahura, hỗ trợ sinh viên đại học tham gia vào
các nghiên cứu về địa hóa học và lịch sử thiên thạch.

Linh Chi (t/h)