Web3, bắt đầu ngay kẻo lỡ

Dù công nghệ này vẫn còn khá khó hiểu, song chỉ cần lưu ý rằng Web3 không cần nền tảng trung gian hoặc trung tâm, kiểu như Facebook và Google, hoặc một máy chủ nào, để báo chí phát hành các ấn phẩm của mình trên không gian Internet. Những ý tưởng này có thể được áp dụng để bảo vệ bản quyền báo chí và tạo ra một cách mới để tiếp nhận tin tức, dù nó còn cả một chặng đường dài và khó khăn phía trước.

Web3 cụ thể là gì?

“Rất nhiều người hỏi tôi liệu có quá muộn để khởi động dự án Web3 hay không. Dĩ nhiên là không. Bạn vẫn đang ở phía trước” – Laurent Bainier – Tổng Biên tập Báo 20 Minutes của Pháp cho biết. “Nhưng lời khuyên của tôi là hãy bắt đầu càng sớm càng tốt vì con đường còn rất dài”.

Vậy Web3 là gì? Đó là một thuật ngữ mô tả thế hệ tiếp theo của web, được xây dựng dựa trên công nghệ chuỗi khối phi tập trung – công nghệ được sử dụng bởi các loại tiền điện tử như Bitcoin, nơi dữ liệu không được quản lý bởi một máy chủ hoặc một cơ quan tập trung, mà bởi tất cả các hệ thống máy tính chạy trên blockchain.

Là một tập hợp của các công nghệ, giao thức và ứng dụng, tất cả kết hợp với nhau để tạo ra một hệ sinh thái web phi tập trung, Web3 có một số thành phần cốt lõi như Blockchain (Sổ cái phân tán ghi lại các giao dịch và dữ liệu một cách an toàn và minh bạch); Mật mã học (mã hóa và xác minh dữ liệu, giao dịch bằng các thuật toán); Hợp đồng thông minh (Các chương trình tự thực hiện chạy trên blockchain, thực thi các quy tắc và thỏa thuận giữa các bên) hay Mã thông báo không thể thay thế (NFT – tài sản kỹ thuật số duy nhất thể hiện quyền sở hữu hoặc danh tính của một thứ gì đó, chẳng hạn như nghệ thuật, âm nhạc hay đồ sưu tập).

Những đặc điểm đó giúp Web3 tạo ra một môi trường web cởi mở, công bằng và ưu thế hơn so với các thế hệ Web1 (người dùng chủ yếu chỉ đọc) hay Web2 (người dùng có thể đọc – ghi và chia sẻ nội dung trên các nền tảng mạng xã hội). Với Web3, người dùng có thể sở hữu và kiểm soát dữ liệu, danh tính và tài sản của riêng họ.

Tiến sĩ Gavin Woods – nhà đồng sáng lập giao thức blockchain Ethereum, là người đầu tiên đặt ra thuật ngữ Web3 cho biết, các hệ thống phi tập trung này dự kiến ​​sẽ trở nên phổ biến hơn nhiều trong thập kỷ tới, với các yếu tố hoặc ý tưởng về Web3 sẽ được triển khai ở nhiều tổ chức trực tuyến. Đối với các nhà báo và tổ chức tin tức, điều này có thể có nghĩa là một cách đưa tin mới, kiểm tra thực tế, tạo doanh thu và gắn kết với cộng đồng.

Web3 có ý nghĩa gì với báo chí?

Hiện, một số cơ quan truyền thông đã bắt đầu thử nghiệm các giải pháp, các dự án Web3 của riêng họ. Chẳng hạn như Tạp chí TIME đã ra mắt ấn phẩm phi tập trung đầu tiên vào năm 2022. Đây là tạp chí đầu tiên được xuất bản trên blockchain, sử dụng NFT để cho phép dễ dàng truy cập nội dung và xây dựng cộng đồng. Keith A. Grossman – Chủ tịch của TIME, đã mô tả tạp chí này là “sự mở rộng tự nhiên” cho thương hiệu của họ.

Trong khi đó, một trong những giải pháp sáng tạo nhất về sử dụng Web3 trong báo chí là chuỗi khối của tờ báo The Mirror ở Vương quốc Anh. Nó đã bắt đầu cung cấp nền tảng xuất bản phi tập trung cho phép các nhà báo, cây bút hoặc người viết blog xuất bản tác phẩm của họ một cách an toàn và bền vững.

Về vấn đề này, blockchain Mirror mang lại một số lợi thế cho các nhà báo/phương tiện truyền thông. Thứ nhất, nó cho phép họ duy trì quyền kiểm soát hoàn toàn đối với nội dung của mình, bao gồm khả năng đặt ra các điều khoản và giá cả. Điều này mang lại cho họ cơ hội kiếm được thu nhập công bằng mà không cần phải phụ thuộc vào các nền tảng trung gian như Google.

Ngoài ra, “chuỗi khối Mirror” cho phép một người xây dựng mối quan hệ trực tiếp với khán độc giả. Đây là một trong những tiến bộ thú vị nhất trong lĩnh vực gắn kết cộng đồng. Bằng cách xuất bản trên blockchain, tác giả có thể giao tiếp trực tiếp với độc giả và nhận phản hồi về tác phẩm của họ.

Web3 còn cho phép các hình thức cộng tác và xây dựng cộng đồng mới, không dựa vào bất cứ mạng xã hội nào như Facebook hay TikTok. Các mạng xã hội phi tập trung (dựa vào nguồn lực cả cộng đồng như đã nói), chẳng hạn như Mastodon và Diaspora, cho phép tạo ra các cộng đồng phi tập trung – nơi người dùng có thể kết nối và chia sẻ mà không phải tuân theo các thuật toán của các nền tảng công nghệ.

Hiện tại, 64% Gen Z xem tin tức của họ thông qua ít nhất một kênh truyền thông xã hội mỗi ngày. Công nghệ Web3 sẽ giúp thu hút những đối tượng này quay trở lại với các ấn phẩm báo chí truyền thống và tạo ra lòng trung thành với các tổ chức này.

Ngoài ra, Jens Brorsen – đồng sáng lập của The Daily Ledger, một công ty khởi nghiệp sử dụng công nghệ blockchain để chống lại thông tin sai lệch trên các ấn phẩm trực tuyến cho biết: “Chúng tôi coi Web3 như một hoặc nhiều công cụ để thu hút độc giả trẻ hơn hoặc về cơ bản thu hút khán giả trẻ hơn từ mạng xã hội trở lại với nhà xuất bản tin tức và cũng là một công cụ để chống lại thông tin sai lệch”.

Mặc dù chắc chắn có những thách thức và vấn đề cần giải quyết, song những lợi ích tiềm tàng của Web3 là quá tuyệt vời để có thể bỏ qua. Vì thế, nói như Tổng Biên tập Báo 20 Minutes: “Các tòa soạn hãy bắt đầu với Web3 ngay bây giờ, nếu không muốn lỡ chuyến tàu của thời đại”!

Quang Anh