Ngày 19/6, Ngân hàng Thế giới (WB) công bố Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam, trong đó ghi nhận lạm phát có dấu hiệu giảm dần.
Theo Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam, doanh thu bán lẻ tăng 11,5% trong tháng 5 năm 2023 so với cùng kỳ năm 2022, tương đương với mức tăng trưởng trong tháng 4 trước đó. Doanh thu bán hàng hóa cải thiện từ mức 9,7% trong tháng 4 tăng lên 10,9% trong tháng 5. Tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ giảm từ 19,2% trong tháng 4 xuống còn 7,6% trong tháng 5.
Xuất khẩu hàng hóa trong tháng 5 cũng đạt mức 6%, thấp hơn so với năm 2022 do nhu cầu bên ngoài yếu. Nhập khẩu giảm 18,4% trong tháng 5/2023, phản ánh nhu cầu giảm dần đối với nguyên liệu đầu vào của cả doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước. Điều này cho thấy hoạt động sản xuất và xuất khẩu sẽ còn tiến triển chậm trong những tháng tới.
Lạm phát chỉ số giá tiêu dùng (CPI) ghi nhận giảm tháng thứ tư liên tiếp, từ mức 2,8% trong tháng 4 xuống mức 2,4% trong tháng 5 do giá năng lượng toàn cầu và chi phí vận tải trong nước giảm. Lạm phát cơ bản vẫn còn ở mức khá cao khi được ghi nhận là 4,5% trong tháng 5, gần như ngang bằng với mức 4,6% trong tháng 4.
Tháng 5/2023, dòng vốn cam kết từ nguồn vốn đầu tư nước ngoài FDI cũng chậm lại do những bất ổn toàn cầu tiếp tục ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư. Vốn FDI giải ngân trong tháng 5 năm nay chỉ đạt 1,8 tỷ đô la Mỹ (USD), tương đương với năm 2022. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã cắt giảm lãi suất tái cấp vốn từ mức 5,5% xuống 5% và lãi suất cho vay qua đêm từ 6% xuống 5,5%. Đây là lần cắt giảm lãi suất thứ ba liên tiếp kể từ tháng 3/2023. Tăng trưởng tín dụng tiếp tục chậm lại, giảm từ 9,2% trong tháng 4/2023 xuống còn 9% trong tháng 5 và phản ánh nhu cầu đang suy yếu.
Cân đối ngân sách ghi nhận mức thâm hụt khá lớn, khoảng 2 tỷ USD trong tháng 5/2023. Thu ngân sách giảm 35,8% phản ánh tác động do các khoản thu tăng cao sau COVID từ các khoản thu liên quan đến đất, tài sản… Chi tiêu công cũng tăng 27,8% trong tháng 5 năm 2023.
Trước thực trạng này, đại diện WB khuyến nghị, nhu cầu bên ngoài tiếp tục yếu và những bất ổn toàn cầu đang có tác động bất lợi đến nền kinh tế, dẫn đến xuất khẩu và nhập khẩu bị thu hẹp, và sản xuất công nghiệp chậm lại. Trong khi tiêu dùng trong nước (thể hiện qua doanh thu bán lẻ) vẫn khá vững và có thể so sánh với mức tăng trước đại dịch, tăng trưởng tín dụng tiếp tục chậm lại, phản ánh nhu cầu tín dụng yếu.
Trường hợp điều kiện tài chính toàn cầu thắt chặt hơn, nhu cầu bên ngoài có thể suy yếu hơn nữa. Miền Bắc Việt Nam bắt đầu bị thiếu điện tiêu dùng và sản xuất vào cuối tháng 5, nếu không được giải quyết kịp thời có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế.
Khi lạm phát có dấu hiệu giảm dần, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã nới lỏng các chính sách tiền tệ để hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, cơ quan điều hành chính sách tiền tệ cần theo dõi chặt chẽ sự khác biệt trong xu hướng điều hành chính sách tiền tệ của Việt Nam so với các nước khác, có thể tạo ra áp lực lên dòng vốn và tỷ giá. Đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công (bao gồm cả các chương trình mục tiêu quốc gia) sẽ hỗ trợ tổng cầu và tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn. Đồng thời, ưu tiên đầu tư vào công nghệ kỹ thuật số và công nghệ xanh, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực sẽ giúp thúc đẩy sự phát triển bền vững lâu dài.
Trong khi hoạt động xuất khẩu chế biến, chế tạo chậm lại và việc làm trong lĩnh vực sản xuất bị ảnh hưởng, các chuyên gia WB cho rằng, điều quan trọng là phải nhanh chóng xác định và hỗ trợ những người lao động và các hộ gia đình bị ảnh hưởng thông qua hệ thống bảo trợ xã hội. Hợp lý hóa các thủ tục hành chính và loại bỏ các rào cản pháp lý sẽ giúp thúc đẩy các hoạt động kinh doanh và đầu tư cần thiết cho tăng trưởng kinh tế.
