Theo các điều khoản của thỏa thuận do chính phủ hai nước công bố, Mauritius sẽ tiếp quản chủ quyền đối với quần đảo này, nhưng Mỹ và Vương quốc Anh sẽ tiếp tục vận hành một căn cứ quân sự có giá trị chiến lược trên đảo Diego Garcia, đảo lớn nhất trong số hơn 55 hòn đảo tại Chagos.
Quần đảo Chagos là một chuỗi đảo san hô nằm ở khu vực xa xôi tại Ấn Độ Dương, cách nơi gần nhất là Maldives tới 500 km. Ảnh: UPSC
Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Mauritius Pravind Jugnauth cho biết trong một tuyên bố: “Vương quốc Anh sẽ đồng ý rằng Mauritius có chủ quyền đối với quần đảo Chagos, bao gồm cả Diego Garcia”.
Cả hai nước đều cam kết “hoạt động lâu dài, an toàn và hiệu quả của căn cứ hiện có trên đảo Diego Garcia”, tuyên bố lưu ý. Mauritius đã cam kết bảo đảm hoạt động của căn cứ trong thời gian ban đầu là 99 năm.
Diego Garcia, hòn đảo lớn nhất ở quần đảo Chagos, là nơi có căn cứ quân sự lớn được Anh và Mỹ sử dụng. Ảnh: New York Times
Vào những năm 1960, Vương quốc Anh đã trao trả độc lập cho Mauritius nhưng lại tách riêng quần đảo Chagos và trục xuất hơn 1.000 cư dân có tổ tiên bị người Pháp đưa đến đây làm nô lệ từ châu Phi và Ấn Độ vào đầu thế kỷ 18.
Các cuộc đàm phán chính thức giữa Vương quốc Anh và Mauritius về Chagos bắt đầu vào năm 2022, khi các nước châu Phi bắt đầu gây sức ép buộc Anh trao trả chủ quyền. Một số người cho rằng Chagos là “thuộc địa cuối cùng của Vương quốc Anh ở châu Phi”.
Tổng thống Mỹ, Joe Biden cũng hoan nghênh “thỏa thuận lịch sử” giữa Vương quốc Anh và Mauritius, cho rằng đây là “minh chứng rõ ràng rằng thông qua ngoại giao và quan hệ đối tác, các quốc gia có thể vượt qua những thách thức lịch sử lâu dài để đạt được kết quả hòa bình và cùng có lợi”.
Nguyễn Khánh (theo New York Times, BBC)
Nguồn: https://www.congluan.vn/vuong-quoc-anh-se-tra-quan-dao-chagos-cho-mauritius-cham-dut-nhieu-thap-ky-tranh-chap-post315235.html
