Tháng 6-2022, Báo Khánh Hòa có loạt bài phản ánh về sai sót trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (gọi tắt là cấp sổ đỏ) cho người dân ở xã Đại Lãnh (huyện Vạn Ninh). Ngay sau khi báo phát hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo Thanh tra tỉnh vào cuộc thanh tra lại toàn bộ việc thực hiện cấp sổ đỏ cho người dân ở khu vực này. Qua thanh tra, đã phát hiện hàng loạt sai sót của địa phương, cơ quan chức năng trong việc cấp sổ đỏ.
Sai sót hàng loạt
Kết luận số 13 ngày 28-12-2022 của Thanh tra tỉnh đã nêu rõ những sai sót trong việc cấp sổ đỏ đối với từng thửa đất thuộc tờ bản đồ số 01 (Bản đồ Lâm nghiệp xã Đại Lãnh).
Cụ thể, đối với thửa đất số 136 được UBND huyện Vạn Ninh cấp sổ cho ông Lê Văn Hải (xã Đại Lãnh) vào năm 2013 có diện tích 25.971m2, đến năm 2019, ông Hải đã chuyển nhượng cho ông Trần Thanh Thông (TP. Hồ Chí Minh). Qua xác minh, năm 2007, UBND xã Đại Lãnh xác nhận có 5 hộ tiếp giáp thửa đất số 136 ký tên. Tuy nhiên, biên bản xác nhận lại không xác định vị trí tứ cận của thửa đất với những hộ nào. Khi đoàn thanh tra mời các hộ dân để xác minh thì các hộ này đều xác nhận không tham gia cuộc họp nào của xã và không ký vào biên bản xác nhận mốc ranh giới thửa đất vào năm 2007. Từ đó, đoàn thanh tra đã tiến hành đo đạc thực địa, xác định ranh giới, diện tích cụ thể của thửa đất. Do thửa đất lâu không sử dụng, cây bụi rậm rạp che phủ lối đi nên đoàn thanh tra chỉ lấy được 4 mốc tọa độ. Trên cơ sở đó, xác lập hồ sơ đo vẽ hiện trạng thì phát hiện thửa đất chỉ có diện tích là 1.168m2 (diện tích đã được cấp sổ là 25.971m2) và vị trí thửa đất lại không đúng như trích lục hình thể hiện trên sổ đỏ đã cấp mà nằm chồng lấn lên thửa đất số 134, do bà Trần Thị Tròn (xã Đại Lãnh) kê khai sử dụng.
 |
| Thửa đất của ông Nguyễn Phong Thành đề nghị cấp sổ đỏ bị chồng lấn lên các thửa đất khác. |
Đối với thửa đất số 148 được UBND huyện Vạn Ninh cấp sổ đỏ cho ông Nguyễn Văn Trí (xã Đại Lãnh) vào năm 2013 có diện tích 23.657m2. Qua xác minh từ sổ mục kê đất năm 2007, thửa đất này lại do ông Trần Kính (xã Đại Lãnh) đăng ký kê khai và đến năm 2011 thì bán lại cho ông Nguyễn Văn Trí. Kiểm tra biên bản xác nhận ranh giới mốc thửa đất thì có 3 hộ ký tên giáp ranh với thửa đất số 148. Nhưng khi đoàn thanh tra làm việc, có hộ cho biết họ không tham gia vào cuộc họp và ký biên bản xác nhận ranh giới thửa đất vào năm 2007. Để làm sáng tỏ thêm, đoàn thanh tra đã tiến hành đo đạc, xác định ranh giới thực tế của thửa đất số 148. Qua kiểm tra, đoàn phát hiện diện tích thực tế thửa đất là 12.679m2 (còn diện tích đã cấp sổ là 23.657m2) và ranh giới thửa đất nằm chồng lấn ranh giới các thửa đất số 147, 149.
Về thửa đất số 149 đã được UBND huyện Vạn Ninh cấp sổ đỏ cho ông Nguyễn Hát (xã Đại Lãnh) vào năm 2013 với diện tích 29.351m2, đến năm 2019, ông Hát đã bán thửa đất này cho ông Trần Thanh Thông. Qua kiểm tra, xác minh sổ mục kê đất, thửa đất số 149 do ông Phan Văn Tùng (xã Đại Lãnh) đăng ký kê khai. Thế nhưng, khi đoàn thanh tra làm việc với ông Tùng thì ông Tùng cho biết, ông không có đất ở khu vực này. Tiến hành kiểm tra biên bản xác nhận ranh giới thửa đất có 5 hộ giáp ranh; làm việc với các hộ này thì một số hộ cho biết không tham gia vào cuộc họp và cũng không ký vào bất cứ biên bản xác nhận ranh giới mốc thửa đất số 149. Đoàn thanh tra đã tiến hành đo đạc thực địa, xác định ranh giới; qua đó phát hiện diện tích của thửa đất chỉ có 9.630m2 (còn diện tích đã cấp sổ 29.351m2) và nằm chồng lấn với thửa đất số 148.
 |
| Khu vực đất rừng sản xuất được các ngành chức năng huyện Vạn Ninh cấp sổ đỏ chồng lấn, để xảy ra nhiều sai sót. |
Với phần diện tích đất hơn 10.018m2 mà ông Nguyễn Phong Thành (xã Đại Lãnh) đề nghị các ngành chức năng cấp sổ đỏ lần đầu đều thuộc một phần trong các thửa đất số 136, 148, 149 đã được UBND huyện Vạn Ninh cấp sổ. Khi làm việc với các hộ dân xung quanh khu đất này họ đều cho biết: Thời điểm ông Thành sử dụng phần diện tích đất trên là vào khoảng năm 2015, trước đó phần đất này bỏ hoang, không có người canh tác. Từ đó, đoàn thanh tra xác định phần đất ông Thành xin cấp sổ đỏ sau thời điểm năm 2004. Quá trình sử dụng đất không ổn định, lâu dài và ông Thành không cung cấp được giấy tờ có liên quan theo quy định để làm cơ sở xem xét cấp sổ đỏ.
Đơn vị nào để xảy ra sai sót?
Khi thực hiện trình tự, thủ tục để cấp sổ đỏ cho chủ các thửa đất số 136, 148, 149, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Vạn Ninh chỉ căn cứ vào bản đồ địa chính được lập vào năm 2007 mà không tiến hành đo đạc, kiểm tra hiện trạng sử dụng đất, dẫn đến việc cấp sổ đỏ bị sai diện tích rất lớn, sai vị trí so với thực tế người sử dụng đất. Từ thẩm tra của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Vạn Ninh, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện đã thẩm định và trình UBND huyện cấp sổ đỏ lần đầu cho 3 thửa đất để dẫn đến sai sót. Đồng thời, toàn bộ hồ sơ cấp sổ đỏ cho 3 thửa đất đều không xác định được hộ ông Lê Văn Hải, ông Nguyễn Văn Trí, ông Nguyễn Hát có trực tiếp sản xuất nông nghiệp hay không để làm cơ sở xác định không thuộc diện phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật. Tất cả những sai sót này thuộc về trách nhiệm của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Vạn Ninh.
Bên cạnh đó, UBND xã Đại Lãnh đã chưa chặt chẽ trong việc xác nhận biên bản xác định ranh giới mốc các thửa đất vào năm 2007. Bởi vì, các biên bản này có các chủ đất tiếp giáp ký tên nhưng không thể hiện vị trí giáp ranh với chủ đất liền kề và một số hộ cho biết họ không tham gia vào cuộc họp và không ký tên vào các biên bản này. Tại thửa đất số 148 của ông Nguyễn Văn Trí, UBND xã Đại Lãnh xác minh nguồn gốc đất chưa phù hợp. Theo đó, nguồn gốc đất được xã xác định: “Ông Trần Kính khai hoang sử dụng ổn định từ năm 1989 đến năm 2005 thì chuyển nhượng cho ông Nguyễn Văn Trí”. Tuy nhiên, tại sổ mục kê đất đai xác lập năm 2007 vẫn thể hiện người sử dụng đất là ông Trần Kính.
Không chỉ vậy, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Vạn Ninh đã thiếu chặt chẽ trong việc kiểm tra hồ sơ khi thực hiện thủ tục cấp sổ đỏ cho thửa đất số 136 của ông Lê Văn Hải. Trong hồ sơ thửa đất này và bản đồ địa chính không có chữ ký và tên ông Lê Văn Hải, cũng không có giấy ủy quyền. Còn việc cấp sổ đỏ cho thửa đất số 149 của ông Nguyễn Hát, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Vạn Ninh thiếu sót trong việc kiểm tra hồ sơ nguồn gốc đất mà chỉ căn cứ vào bản cam kết của ông Nguyễn Hát và chưa làm sáng rõ nguyên nhân vì sao ông Phan Văn Tùng đứng tên trong sổ mục kê đất năm 2007, nhưng ông Nguyễn Hát lại kê khai trong hồ sơ xin cấp sổ đỏ.
Thống nhất hướng xử lý
Ngày 13-3, ông Đinh Văn Thiệu – Phó Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì cuộc họp với các sở, ngành, địa phương có liên quan và thống nhất hướng giải quyết vụ việc theo kiến nghị biện pháp xử lý của Thanh tra tỉnh. Theo đó, việc cấp sổ đỏ đối với 3 thửa đất số 136, 148, 149 của UBND huyện Vạn Ninh là trái quy định của pháp luật thuộc trường hợp phải thu hồi sổ đỏ. Do vậy, đối với thửa đất số 148 cấp cho ông Nguyễn Văn Trí, UBND huyện Vạn Ninh phải nhanh chóng thu hồi sổ đỏ đã cấp. Từ đó, tiến hành xác định ranh giới thực tế đang sử dụng và hướng dẫn cho chủ đất thực hiện thủ tục điều chỉnh sổ đã cấp theo đúng quy định.
Đối với 2 thửa đất số 136 và 149 đã bán cho ông Trần Thanh Thông. Theo quy định của pháp luật, đất đã chuyển nhượng thì cơ quan nhà nước không thực hiện thu hồi sổ đỏ đã cấp mà việc xử lý phải theo bản án hoặc quyết định của tòa án nhân dân. Do vậy, UBND huyện Vạn Ninh cần phải làm việc với ông Trần Thanh Thông để thống nhất hướng xử lý theo quy định. Trong trường hợp ông Trần Thanh Thông không hợp tác thì UBND huyện Vạn Ninh thực hiện các thủ tục yêu cầu tòa án xử lý thiệt hại do cấp sổ đỏ trái pháp luật gây ra theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 và các quy định pháp luật khác.
Với diện tích đất mà ông Nguyễn Phong Thành đề nghị cấp sổ đỏ, khi UBND huyện Vạn Ninh thực hiện xong việc thu hồi, điều chỉnh sổ đối với các thửa đất số 136, 148, 149 và các thửa đất khác có liên quan, căn cứ nội dung đơn của ông Thành, UBND huyện Vạn Ninh kiểm tra, xem xét nếu đủ điều kiện thì lập thủ tục cấp sổ cho ông Thành theo đúng quy định.
Tại cuộc họp ngày 13-3, ông ĐINH VĂN THIỆU – Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: Từ việc ông Nguyễn Phong Thành đề nghị cấp sổ đỏ mới phát hiện những thiếu sót lớn. Do đó, ngoài thực hiện các biện pháp xử lý của Thanh tra tỉnh, UBND huyện Vạn Ninh cần rà soát lại toàn bộ việc cấp sổ đỏ cho người dân ở khu vực này, nếu sai sót thì khẩn trương điều chỉnh lại cho người dân đúng quy định. Khó mấy cũng phải làm, vì hiện nay người dân chưa chuyển nhượng đất còn dễ dàng điều chỉnh, nếu để đến khi người dân chuyển nhượng, xảy ra khiếu nại mới tiến hành điều chỉnh thì rất phức tạp. Huyện cần tăng cường công tác quản lý đất đai, đảm bảo chặt chẽ, đúng quy định. UBND tỉnh phê bình công tác quản lý đất đai của huyện Vạn Ninh đã để xảy ra sai sót, khi thấy khó lại đùn đẩy, chậm giải quyết cho người dân, để vụ việc kéo dài nhiều năm.
NHÓM PHÓNG VIÊN
