Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung: Chưa đưa vào luật mặt hàng còn nhiều ý kiến khác nhau

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đề xuất bổ sung nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để bảo vệ sức khỏe nhân dân, cũng như theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc và Bộ Y tế.

Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung góp ý kiến vào dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.

Cho ý kiến vào dự thảo luật này, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc đề nghị cần xem xét một cách toàn diện đề xuất này, vì hiện nay còn nhiều ý kiến trái chiều từ các cơ quan quản lý Nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia cũng như người tiêu dùng.

Tại báo cáo đánh giá tác động của dự án luật này, cơ quan chủ trì soạn thảo đã đưa ra nhiều số liệu về tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em tăng nhanh trong 10 năm qua. Nhưng theo đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung, cần đặt trong bối cảnh tỷ lệ suy dinh dưỡng, thấp còi, nhẹ cân ở trẻ em, đặc biệt ở miền núi nước ta cũng vẫn còn rất cao.

Việc tăng giá sản phẩm này dù không đáng kể cũng sẽ khiến cho trẻ em ở đây vốn đã ít có cơ hội được uống nước giải khát sẽ càng khó tiếp cận các mặt hàng này hơn. Trong khi đó, điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt có thể không làm giảm lượng tiêu thụ nước giải khát có đường ở trẻ em tại các đô thị, vì sự chênh lệch về giá thành trước và sau khi áp thuế so với thu nhập bình quân đầu người ở khu vực này không đáng kể.

Phân tích tác động đối với thu ngân sách của đề xuất này, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung dẫn báo cáo đánh giá tác động kinh tế của thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường do Viện Quản lý kinh tế Trung ương thực hiện và công bố trong tháng 10/2024.

Theo đó, nếu áp mức thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với nước giải khát, thì thu ngân sách từ năm thứ 2 trở đi mỗi năm sẽ giảm khoảng 4.978 tỷ đồng từ thuế gián thu, chưa kể đến mức giảm tương ứng từ thuế trực thu.

Ngoài ra, báo cáo cũng chỉ ra rằng, chính sách thuế này sẽ không chỉ tác động trực tiếp lên ngành đồ uống mà còn tác động lan tỏa tới 25 ngành trong nền kinh tế và dẫn đến sụt giảm gần 0,5% GDP, tương ứng 42.570 tỷ đồng.

Do vậy, Viện Quản lý kinh tế Trung ương đề xuất chưa áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường.

Xem xét kinh nghiệm quốc tế, đại biểu cũng nhận thấy, ở nhiều quốc gia đang áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường cũng áp thuế với mặt hàng nước uống – là mặt hàng được Tổ chức Y tế thế giới khuyến khích tiêu dùng. Tức là không phải quốc gia nào cũng áp dụng chính sách thuế này vì mục đích sức khỏe mà chỉ đơn thuần là đưa tất cả các loại đồ uống vào diện chịu thuế.

Do còn nhiều ý kiến khác nhau về tính hiệu quả, yếu tố ảnh hưởng sức khỏe và kinh tế của đề xuất bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu thêm và chưa đưa vào luật mặt hàng còn nhiều ý kiến khác nhau này. Đồng thời nghiên cứu triển khai các biện pháp kiểm soát tình trạng thừa cân, béo phì và các bệnh không lây nhiễm khác cho phù hợp.

Thiệu Vũ