Công khai, minh bạch trong quản lý đầu tư công

Đó là một trong những nội dung cốt lõi được thể hiện trong Luật Đầu tư công (sửa đổi) nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, bảo đảm quản lý thống nhất, hiệu lực, hiệu quả hoạt động; đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo, đề cao tinh thần trách nhiệm của từng cấp, ngành gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực hiệu quả. Từ đó khơi dậy mọi tiềm năng và tạo động lực mới cho phát triển KT – XH của đất nước nói chung, của tỉnh nói riêng theo hướng nhanh và bền vững.

Dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 2 đoạn qua thị trấn Đạo Đức (Bình Xuyên) đang được nhà thầu gấp rút thi công. Ảnh: Nguyễn Lượng

Luật Đầu tư công năm 2019 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020 quy định việc quản lý Nhà nước về đầu tư công (ĐTC); quản lý và sử dụng vốn ĐTC; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động ĐTC.

Tuy nhiên, sau gần 5 năm thực hiện, trong bối cảnh quy mô, tiềm lực, nguồn lực của nền kinh tế không ngừng tăng lên; năng lực quản lý, triển khai thực hiện dự án của các bộ, ngành, địa phương, nhất là các dự án hạ tầng chiến lược, quan trọng được cải thiện đáng kể, Luật Đầu tư công năm 2019 đã bộc lộ một số khó khăn, hạn chế, vướng mắc cần xử lý, tháo gỡ để phù hợp với tình hình thực tiễn, yêu cầu phát triển trong tình hình mới.

Trên cơ sở kế thừa, tiếp tục phát huy hiệu quả của Luật Đầu tư công năm 2019, dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) được Chính phủ trình Quốc hội thông qua gồm 7 chương, 116 điều; sửa đổi 53 điểm, bổ sung mới 22 điều, bãi bỏ 7 điều; tăng 1 chương, 15 điều so với Luật Đầu tư công năm 2019.

Trong đó có một số điểm đáng chú ý như bổ sung trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A, nhóm B, nhóm C sử dụng vốn ĐTC thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND các cấp.

Sửa đổi quy định hành vi bị nghiêm cấm về việc quyết định đầu tư hoặc quyết định điều chỉnh chủ trương chương trình, dự án không đúng với các nội dung về mục tiêu, địa điểm, cơ cấu nguồn vốn, vượt tổng mức đầu tư trong chủ trương đầu tư đã được cấp có thẩm quyền quyết định.

Bổ sung, làm rõ cách phân loại dự án đầu tư sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài có nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau căn cứ vào tỷ trọng vốn đầu tư theo ngành, lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng mức đầu tư của dự án…

Trong thực tế triển khai thực hiện Luật Đầu tư công năm 2019, các cấp chính quyền trên địa bàn tỉnh tăng cường quản lý đầu tư phát triển trong tất cả các khâu, từ quy hoạch, kế hoạch, chuẩn bị đầu tư, xây dựng dự án, công bố công khai các thông tin về dự án, bố trí vốn tập trung đến triển khai, giám sát thực hiện, kiểm toán, quyết toán, nghiệm thu công trình, dự án.

Việc bố trí vốn đầu tư có sự kiểm soát tốt, thực hiện theo đúng mức vốn kế hoạch giao, không để phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản và ứng trước kế hoạch vốn.

Tập trung bố trí vốn ĐTC có trọng tâm, trọng điểm vào các ngành, lĩnh vực quan trọng, dự án thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia… Cách thức lập, thẩm định và phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư dự án được HĐND, UBND tỉnh xem xét, xác định rõ được sự cần thiết, nguồn vốn đầu tư và hiệu quả đầu tư của dự án.

Giai đoạn 2016 – 2022, toàn tỉnh đã quyết định chủ trương đầu tư (đối với dự án ĐTC) cho 2.211 dự án với tổng mức đầu tư hơn 40 nghìn tỷ đồng. Trong đó có 2.186 dự án đã được quyết định chủ trương đầu tư từ nguồn vốn trong nước và 24 dự án sử dụng vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, vốn ngân sách Trung ương và vốn đối ứng của ngân sách tỉnh.

Cũng trong giai đoạn này, toàn tỉnh đã quyết định đầu tư 1.903 dự án với tổng mức đầu tư được duyệt 31.341 tỷ đồng. Thông qua công tác thẩm định cắt giảm 969 tỷ đồng, tiết kiệm chi phí đầu tư đáng kể cho ngân sách Nhà nước.

Đặc biệt, sau gần 4 năm triển khai thực hiện kế hoạch ĐTC trung hạn giai đoạn 2021-2025, tiến độ giải ngân vốn ĐTC của tỉnh đạt được những kết quả tích cực, Vĩnh Phúc luôn nằm trong nhóm các tỉnh, thành phố có tỷ lệ giải ngân cao của cả nước hằng năm.

Vừa qua, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh đã tổ chức hội nghị lấy ý kiến tham gia dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) và một số dự thảo luật liên quan. Đa số đại biểu đánh giá dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) đã kế thừa được ưu điểm của Luật Đầu tư công năm 2019, các quy định về phân cấp, phân quyền…

Tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai đoạn qua địa bàn tỉnh được đầu tư, đưa vào sử dụng, tạo động lực phát triển KT – XH. Ảnh: Nguyễn Lượng

Đồng thời tham gia làm rõ và bổ sung nội dung liên quan đến phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; nguyên tắc, điều kiện, hình thức đầu tư… để dự thảo luật sớm hoàn thiện, áp dụng vào thực tiễn, góp phần khơi thông và phát huy nguồn lực phát triển KT-XH.

Để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định của pháp luật về đầu tư nói chung và kế hoạch ĐTC trung hạn giai đoạn 2021-2025 của tỉnh nói riêng, UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành, đơn vị phát huy tính chủ động, sáng tạo, đề cao tinh thần trách nhiệm gắn với cơ chế giám sát hiệu quả.

Tăng cường công tác chỉ đạo điều hành ở tất cả các cấp, các ngành đối với các nhiệm vụ liên quan đến ĐTC, từ chuẩn bị đầu tư, phê duyệt chủ trương/dự án đầu tư, phân bổ vốn, triển khai thực hiện đầu tư, giải ngân, quyết toán dự án hoàn thành… nhằm rút ngắn thời gian các khâu, giải quyết kịp thời các vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.

Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết các thủ tục ĐTC như thẩm định dự án đầu tư có cấu phần xây dựng, triển khai kiểm soát chi bằng chứng từ điện tử, chữ ký số, đơn giản hóa quy trình kiểm soát chi phí, tăng cường công tác hậu kiểm trong giải ngân vốn…

Từ đó phát huy vai trò dẫn dắt của vốn đầu tư từ ngân sách nhằm tăng tỷ lệ vốn đầu tư từ khu vực tư nhân, khu vực đầu tư nước ngoài và các thành phần kinh tế khác, tạo đòn bẩy phát triển KT – XH của tỉnh.

Ngọc Lan