Tìm giải pháp thúc đẩy ngành chăn nuôi heo

Theo ngành nông nghiệp, thời gian qua, chăn nuôi (CN) heo gặp phải nhiều thách thức như giá thức ăn CN tăng cao, chất lượng con giống, dịch bệnh, tình trạng nhập lậu sản phẩm CN vẫn còn diễn ra. Cần có giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững ngành CN heo trong tình hình mới.

Chăn nuôi heo còn đứng trước nhiều khó khăn. Ảnh minh họa

Chuyển dịch trong khó khăn

Theo Cục CN, xu hướng tất yếu hiện nay là chuyển từ CN heo nhỏ lẻ (nông hộ) sang CN trang trại và CN trang trại kết hợp với liên kết HTX, tổ hợp tác (liên kết ngang), liên kết giữa các khâu và liên kết theo chuỗi khép kín (liên kết dọc), trong đó doanh nghiệp là trung tâm. Vì vậy, số lượng hộ CN heo có quy mô nhỏ giảm dần theo các năm do quy mô nhỏ không cạnh tranh được về giá thành, chất lượng, an toàn thực phẩm.

Cục trưởng Cục CN Dương Tất Thắng cho biết: Từ CN manh mún, nhỏ lẻ, tự cung tự cấp, đến nay Việt Nam là một quốc gia có ngành CN heo đứng thứ 5 về đầu con, thứ 6 về sản lượng thịt so với thế giới (năm 2022).

Ngành CN được xác định là ngành chủ lực, quan trọng. Ngày càng nhiều mô hình CN trang trại, tập trung và hình thành các chuỗi giá trị CN. Đồng thời, hiện nhiều doanh nghiệp CN lớn trong nước, như Dabaco, Masan, Xuân Thiện, Tân Long và các doanh nghiệp FDI (CP, Japfa Comfeed, New Hope, CJ…) tiếp tục đầu tư vào CN heo theo hướng công nghiệp, hiện đại, tiếp cận theo hướng liên kết chuỗi giá trị sản phẩm CN khép kín.

Tuy nhiên, thời gian qua, CN heo còn gặp phải nhiều thách thức. Cụ thể như giá thức ăn CN tăng cao, chất lượng con giống phụ thuộc nhiều vào nước ngoài, dịch bệnh cùng nhiều yếu tố chủ quan, khách quan khác.

Tại Vĩnh Long, ông Nguyễn Văn Liêm- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp-PTNT, cho biết: Thực hiện cơ cấu lại nông nghiệp, tỉnh tiếp tục duy trì các trang trại CN có quy mô sản xuất lớn, có hiệu quả kinh tế và đảm bảo an toàn dịch bệnh. Toàn tỉnh có 983 cơ sở CN, so với cùng kỳ tăng 5,7%, trong đó có 280 cơ sở CN heo.

Tình hình dịch bệnh trên vật nuôi được kiểm soát tốt góp phần ổn định sản xuất trên lĩnh vực CN. Tuy nhiên, các tháng đầu năm, đàn heo giảm 11,3% so với cùng kỳ, nguyên nhân là do bệnh dịch tả heo châu Phi vẫn còn xảy ra trong khi chưa có vaccine phòng bệnh, giá heo hơi ở mức thấp, giá con giống, thức ăn CN ở mức cao nên người CN hạn chế tái đàn.

Phải đầu tư công nghệ, đẩy mạnh chế biến sâu

Theo ngành nông nghiệp, trong thời gian qua, tăng trưởng đàn heo của Việt Nam có sự biến động lớn về tổng đàn và sản lượng. Giai đoạn 2019-2022, đàn heo (không bao gồm heo con theo mẹ) mặc dù giảm do ảnh hưởng của dịch tả heo châu Phi nhưng đã dần khôi phục lại như thời điểm trước dịch.

Ước tính tổng đàn heo của cả nước tính đến thời điểm cuối tháng 6/2023 tăng khoảng 2,5% so với cùng thời điểm năm 2022. Đồng thời, sau thời gian dài giá bán thấp hơn giá thành, giá thịt heo cũng đã tăng lên là tín hiệu vui với nông dân và ngành nông nghiệp. Song, để giải quyết những khó khăn, thách thức đặt ra cho ngành CN heo trong thời gian tới, cần phải có giải pháp, xử lý rốt ráo vấn đề.

Nhiều địa phương, doanh nghiệp cho rằng để tháo gỡ khó khăn cho ngành CN nói chung và CN heo nói riêng, cần sớm ban hành chính sách khuyến khích hỗ trợ đầu tư và phát triển CN bền vững; sửa đổi một số quy định về quy mô hỗ trợ xây dựng các cơ sở CN, cơ sở giết mổ tập trung; triển khai đồng bộ công tác quản lý giống vật nuôi trên phạm vi cả nước.

Đồng thời, cần có giải pháp vĩ mô để ổn định giá thịt heo nói riêng và giá các sản phẩm CN nói chung nhằm góp phần phát triển CN ổn định, bền vững trong thời gian tới. Theo ông Vũ Anh Tuấn – Phó Tổng Giám đốc Công ty CP CN C.P Việt Nam, nông dân CN nhỏ lẻ muốn đứng vững phải liên kết với nhau trở thành thành viên của các tổ nhóm, HTX hoặc liên kết với doanh nghiệp, từ đó, để nâng cao sức cạnh tranh.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp-PTNT Phùng Đức Tiến cho rằng: CN mặc dù đã có chuyển biến tích cực trong bối cảnh khó khăn, tuy nhiên, để thực hiện các mục tiêu trong chiến lược phát triển CN đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, toàn ngành CN phải có giải pháp mang tính căn bản.

Ngành CN phải bám sát 5 đề án ưu tiên thực hiện Chiến lược phát triển CN giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045. Cụ thể là phát triển công nghiệp sản xuất giống, chế biến thức ăn, chuồng trại và xử lý chất thải CN; phát triển công nghiệp giết mổ, chế biến và thị trường sản phẩm CN và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đẩy mạnh hoạt động khoa học- công nghệ, khuyến nông trong CN và tăng cường năng lực quản lý nhà nước ngành CN.

“Bên cạnh đó, cần tận dụng nguồn nguyên liệu tại chỗ đối với thức ăn CN; tăng cường hợp tác quốc tế; công tác khuyến nông và xây dựng cơ bản. Các doanh nghiệp cần đầu tư chế biến sâu để đưa ngành CN bước ra thế giới.

Xây dựng vùng an toàn dịch bệnh, gắn với nhà máy chế biến, gắn với chuỗi để có vùng nguyên liệu xuất khẩu. Đối với ngành CN heo hiện nay không thể quanh quẩn ở thị trường với 98 triệu người tiêu dùng trong nước mà phải hướng đến xuất khẩu”- Thứ trưởng nhấn mạnh.

Bài, ảnh: NGUYÊN KHANG