Tại Tọa đàm “Thị trường trái phiếu Chính phủ 15 năm: Dấu ấn và triển vọng”, do Bộ Tài chính tổ chức chiều 5/12 tại Hà Nội, ông Ketut Ariadi Kusuma, chuyên gia tài chính cao cấp Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, bày tỏ ấn tượng với tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường trái phiếu Chính phủ Việt Nam.

Đặc biệt, từ năm 2011 đến nay, quy mô dư nợ trái phiếu Chính phủ tăng từ 6% GDP lên 23% GDP (gần 4 lần), trong khi GDP của Việt Nam tăng trưởng rất nhanh. 

Tuy nhiên, quy mô thị trường trái phiếu Chính phủ Việt Nam (khoảng 100 tỷ USD) vẫn còn nhỏ so với nhiều nước ASEAN. Chẳng hạn, tại Philippines, quy mô thị trường trái phiếu Chính phủ lớn gấp 2 lần Việt Nam.

Đặc biệt, mức độ thu hút sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường trái phiếu Chính phủ Việt Nam còn rất hạn chế.

Toa dam TPCP.jpg
Các diễn giả chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: Bộ Tài chính

“Các nhà đầu tư nước ngoài có nhiều loại trái phiếu Chính phủ của các quốc gia để lựa chọn. Khi so sánh về rủi ro và lãi suất thì trái phiếu Chính phủ của Việt Nam chưa hấp dẫn lắm. Hệ số tín nhiệm quốc gia của Việt Nam được S&P và Fitch xếp hạng ở mức BB+, vẫn thấp hơn ngưỡng đầu tư của nhiều nhà đầu tư nước ngoài; trong khi họ đều muốn nhắm tới những công cụ đầu tư an toàn, rủi ro thấp và lợi suất cao hơn”, ông Ketut Ariadi Kusuma thẳng thắn nhìn nhận.

Tham gia các rổ chỉ số trái phiếu quốc tế được kỳ vọng là giải pháp để thu hút nhà đầu tư nước ngoài quan tâm hơn tới trái phiếu Chính phủ Việt Nam. 

Song, chuyên gia WB lưu ý: “Một số tổ chức như JP Morgan yêu cầu phải đạt 25 nghìn tỷ đồng/mã trái phiếu. Việt Nam cũng đã có mã trái phiếu Chính phủ đạt mức 20 nghìn tỷ đồng, nhưng cần số lượng lớn mã có quy mô tối thiểu 1 tỷ USD (25 nghìn tỷ đồng). Nếu muốn đưa trái phiếu Chính phủ Việt Nam vào rổ chỉ số trái phiếu toàn cầu thì phải giải quyết được vấn đề rủi ro về thanh khoản, quy mô và ký quỹ trước giao dịch”.

Để tạo thuận lợi cho nhiều nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường chứng khoán thứ cấp, ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, nhấn mạnh, cần đa dạng hóa công cụ phòng ngừa rủi ro cho các nhà đầu tư nước ngoài (ví dụ công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá), góp phần tăng độ sâu và độ sôi động cho thị trường.

Ghi nhận những ý kiến nêu trên, bà Phan Thị Thu Hiền, Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính – Bộ Tài chính, cho biết: Thời gian tới, Việt Nam cần nhiều nguồn vốn đầu tư để tăng trưởng kinh tế. Đơn cử, Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết phát triển đường cao tốc Bắc – Nam, dự kiến tổng mức đầu tư vốn 1,7 triệu tỷ đồng, trong vòng 10 năm phải hoàn thành cơ bản, tính ra mỗi năm cần 170 nghìn tỷ.

“Trái phiếu Chính phủ là kênh chính để huy động vốn đáp ứng nhu cầu của ngân sách Nhà nước. Triển khai cơ chế huy động vốn cả trong nước và ngoài nước, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu tìm giải pháp thu hút nhà đầu tư nước ngoài để đa dạng hóa nhà đầu tư trong thời gian tới”, bà Hiền nói.

Trước mắt, Bộ Tài chính sẽ tập trung thực hiện một số giải pháp. Với thị trường sơ cấp, phát hành đều đặn các sản phẩm trái phiếu gắn với tái cơ cấu danh mục nợ trái phiếu Chính phủ theo hướng bền vững, đảm bảo có đủ kỳ hạn từ 3-30 năm.

Với thị trường thứ cấp, tiếp tục cải tiến chế độ thông tin, báo cáo giao dịch, tiến tới xây dựng đường cong lãi suất chuẩn cho thị trường tài chính; mở rộng nhà đầu tư, khuyến khích sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài.

“Những năm gần đây, Chính phủ có nhiều dự án lớn, quy mô lên tới nhiều tỷ đô. Mong có những trái phiếu Chính phủ đặc thù riêng cho những dự án này để các ngân hàng thương mại tham gia, cân bằng nguồn vốn cho Ngân hàng Nhà nước.

Mặt khác, Bộ Tài chính nên nghiên cứu mở thêm các loại trái phiếu Chính phủ kỳ hạn ngắn để tạo đường cong lãi suất chuẩn; đồng thời có thêm những sản phẩm như trái phiếu Chính phủ gắn với rủi ro lạm phát… ” – ông Vũ Quang Đông, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam, đề xuất.