Trong 2 ngày qua, nhiều nơi ở các tỉnh miền Bắc, nhất là khu vực miền núi liên tiếp xảy ra mưa đá, giông lốc, mưa lớn kèm gió giật mạnh gây thiệt hại nhà cửa, hoa màu, các công trình dân sinh,…
Ngày 29/3, Trưởng phòng dự báo thời tiết, Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia Nguyễn Văn Hưởng đã có những lý giải về hiện tượng này.
Theo đó, các tỉnh vùng núi phía Bắc nói riêng và Bắc Bộ nói chung đang trải qua thời kỳ chuyển mùa, từ trạng thái mùa Xuân sang mùa Hè. Trong quá trình đó, các tỉnh miền Bắc sẽ xảy ra hiện tượng giông, lốc, mưa đá thường xuyên hơn, tập trung từ tháng 3-5, cao điểm vào tháng 4/2024.
Ông Hưởng lý giải, nguyên nhân trực tiếp của hiện tượng này là do không khí lạnh yếu từ phía Bắc tràn xuống trên nền nhiệt độ tương đối cao ở Bắc Bộ, tạo điều kiện cho các khối khí xáo trộn mạnh; từ đó những đám mây đối lưu phát triển, gây ra những trận mưa giông kèm theo sấm sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Thời gian tới, hầu khắp cả nước sẽ có sự chuyển pha về thời tiết. Bắc Bộ và Trung Bộ sẽ chuyển từ thời tiết giá lạnh sang ấm hơn. Khu vực Nam Bộ chuyển từ thời kỳ khô sang ẩm. Do đó, xác suất xảy ra giông lốc, sét, mưa đá, gió giật mạnh sẽ nhiều hơn, tập trung cao điểm vào khoảng tháng 4-5 tới.
Trước đó, trong bản tin dự báo mùa, TS. Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cũng đưa ra cảnh báo, El Nino sẽ suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính trong khoảng từ tháng 4-6/2024 với xác suất 75-80%.
Từ tháng 4, không khí lạnh hoạt động yếu và ít có khả năng xuất hiện rét đậm, rét hại. Tuy nhiên, trên phạm vi cả nước có khả năng xảy ra các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như giông, lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh; đặc biệt trong các đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến nước ta trong thời kỳ chuyển mùa (tháng 4-5).
Mưa đá xảy ra liên tiếp ở nhiều nơi
Mưa đá đã xuất hiện ở nhiều nơi như Yên Bái, Lai Châu, Sơn La, Lào Cai và Nghệ An…, gây thiệt hại lớn về hoa màu, nhà cửa, công trình dân sinh của người dân.
Cụ thể, sáng 28/3, trận mưa đá ở một số xã và thị trấn Mù Cang Chải (tỉnh Yên Bái) kéo dài khoảng 15-20 phút kèm giông lốc xuất hiện bất ngờ khiến người dân không kịp trở tay. Lượng mưa đá dày hạt, kích thước các viên đá đường kính trung bình 1,5-2 cm.
Theo lãnh đạo huyện Mù Cang Chải, trận mưa này không gây thiệt hại về người, tài sản đang được thống kê. Đây là hiện tượng thời tiết khá bất thường.
Cũng trên địa bàn tỉnh này, khoảng trưa cùng ngày, hiện tượng mưa giông kèm khối mây di chuyển đến TP Yên Bái khiến trời tối đen, sau đó giông lốc, mưa đá trút xuống. Ngoài ra, huyện Trấn Yên, Văn Chấn cũng ghi nhận mưa đá.
Thống kê ban đầu ở tỉnh này, có gần 160 ngôi nhà bị tốc mái; một số ngôi nhà đổ sập, bị phá hủy hoàn toàn; nhiều tài sản của người dân bị hư hỏng.
Tại huyện Mộc Châu (tỉnh Sơn La), mưa đá bắt đầu từ đầu giờ chiều và kéo dài tầm 15-20 phút. Những hạt to bằng ngón tay, phủ thành lớp trắng xóa trên mặt đất. Đến sáng nay, huyện thống kê được khoảng 2.500ha mận hậu đang ra quả bị ảnh hưởng do mưa đá.
Hay tại xã Chiềng Khay, huyện Quỳnh Nhai, xuất hiện mưa to, sét, gió lốc kèm theo mưa đá gây thiệt hại về nhà cửa, tài sản của người dân.
Sáng 29/3, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Lào Cai, cho biết, trên địa bàn xảy ra mưa đá và gió lốc khiến một người bị thương. Thống kê ban đầu, mưa lớn kèm giông lốc đã khiến 48 nhà tại các huyện Bát Xát, Mường Khương, Si Ma Cai và Bắc Hà bị thiệt hại. Huyện Bát Xát là địa bàn chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với 37 nhà.
Tỉnh Hà Giang cũng thống kê sơ bộ, trận mưa đá kéo dài khiến 1.291 ngôi nhà tại nhiều xã của huyện Yên Minh và một số xã tại Mèo Vạc bị hư hỏng mái; giông, lốc cũng làm tốc mái Trường THCS Xín Cái (Vèo Vạc).
Ngoài ra, nhiều khu vực ở vùng núi Nghệ An cũng xảy ra hiện tượng mưa đá. Lãnh đạo huyện Kỳ Sơn cho biết, mưa đá xảy ra chiều 28/3, dày đặc nhất là ở bản vùng sâu, vùng xa của xã Mỹ Lý.
Đồng thời, tại các xã Mai Sơn, Yên Thắng, Yên Hoà (huyện Tương Dương), mưa đá diễn ra trên diện rộng trong khoảng 20 phút. Các viên đá có đường kính từ 1-2cm, làm dập nát hoa màu, thủng mái nhà dân…
Các chuyên gia khí tượng khuyến cáo, trước các hình thái thời tiết trên, người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin dự báo, cảnh báo của Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia; các Đài khí tượng thủy văn tỉnh, thành phố và khu vực; các phương tiện truyền thông đại chúng chính thống của Trung ương và địa phương để chủ động ứng phó.
Chính quyền và các đơn vị chức năng cần cung cấp nhanh, kịp thời thông tin dự báo thiên tai cho người dân; tuyên truyền cũng như thực hiện lệnh cấm tuyệt đối người dân hoạt động tại các khu vực có nguy cơ rủi ro cao dễ xảy ra giông, lốc, sét, mưa đá… Đồng thời, tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn công tác ứng phó, phòng tránh thiên tai của chính quyền địa phương.
