Vì sao kiểm toán ở ngân hàng SCB nhưng không phát hiện bất thường?

Sáng nay (5/6), đặt câu hỏi chất vấn Tổng kiểm toán Nhà nước, đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho biết, vụ việc của ngân hàng SCB xảy ra trong thời gian vừa qua được cử tri và nhân dân đặc biệt quan tâm, theo dõi.

Đại biểu Mai Văn Hải chia sẻ, theo thông tin đại chúng cho thấy nhiều công ty kiểm toán đã kiểm toán, báo cáo tài chính của SCB tuy nhiên không phát hiện ra được dấu hiệu bất thường tại ngân hàng này.

“Đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết vai trò, trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước đối với các vụ việc như vụ việc của ngân hàng SCB vừa qua?”, ông Hải nói.

Điều hành chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói vấn đề này thuộc trách nhiệm của Bộ Tài chính và đề nghị Bộ trưởng Hồ Đức Phớc trả lời.

Dù vậy, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn vẫn cho biết, Ngân hàng SCB bị truy tố và xét xử với 3 tội danh: Thao túng thị trường chứng khoán, Chiếm đoạt tài sản, Nhận và đưa hối lộ.

“Ngân hàng này không thuộc đối tượng, không thuộc phạm vi của Kiểm toán Nhà nước mà thuộc phạm vi kiểm toán độc lập. Bởi SCB là công ty đại chúng nên buộc phải kiểm toán độc lập. Trách nhiệm thuộc về doanh nghiệp kiểm toán độc lập cho ngân hàng này”, ông Tuấn cho biết.

Còn Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc thì cho biết, khi kiểm toán Ngân hàng Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị và lưu ý một số vấn đề của SCB.

Ông Phớc lưu ý hệ thống kiểm toán gồm 2 nhánh, trong đó có Kiểm toán Nhà nước, cơ quan do Quốc hội thành lập, có nhiệm vụ kiểm toán tài sản công, tài chính công. Cùng với đó là các công ty kiểm toán độc lập, cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, dự án đầu tư… cho các đơn vị, doanh nghiệp khi có nhu cầu.

Hai hệ thống kiểm toán này được điều chỉnh bởi hai luật khác nhau: Luật Kiểm toán Nhà nước và Luật Kiểm toán độc lập.

Ông Phớc cho biết, khi tiến hành kiểm toán tại Ngân hàng Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước đã đưa ra kiến nghị, lưu ý về hoạt động của SCB. Còn tự thân SCB, trong quá trình hoạt động, giai đoạn 2012 – 2022, đã thuê các công ty kiểm toán nước ngoài thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính, Deloitte và KPMG.

Bộ trưởng Tài chính thừa nhận quá trình thực hiện kiểm toán này “có những vấn đề thiếu sót, sai phạm và đã được cơ quan điều tra, xử lý vụ án”.

Cũng theo ông Phớc, Bộ Tài chính quản lý chất lượng kiểm toán độc lập thông qua ban hành chính sách, kiểm tra, cấp phép, thanh tra.

Chẳng hạn, năm 2023, đã kiểm tra 20 công ty kiểm toán, qua đó đánh giá 11 đơn vị đạt yêu cầu, 7 không đạt và 1 doanh nghiệp bị đánh giá yếu kém. Trong 62 hồ sơ kiểm toán được Bộ Tài chính kiểm tra thì 16 hồ sơ đạt, 26 không đạt và 20 hồ sơ yếu.

Qua đó Bộ đã đình chỉ 7 kiểm toán viên, nhắc nhở 21 kiểm toán viên và phê bình các công ty kiểm toán yếu kém, không đạt yêu cầu.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay năm nay cơ quan này có kế hoạch kiểm tra 20-24 doanh nghiệp kiểm toán, trong đó 8 đơn vị liên quan tới lĩnh vực chứng khoán.