Ngọc Chiến – mảnh đất được du khách gọi tên là “miền quê cổ tích” của núi rừng Tây Bắc có hơn 560 ha lúa ruộng, trải dài khắp các bản làng, bao quanh những nếp nhà truyền thống của bà con đồng bào dân tộc Thái, Mông, La Ha…
Bí thư Đảng ủy xã Bùi Tiến Sỹ cho biết, trước kia, qua một năm giáp hạt, đói kém, đến mùa lúa mới, đồng bào các dân tộc trong xã sẽ tổ chức mừng cơm mới để tưởng nhớ đến tổ tiên khai phá bản làng.
Ngày nay, dù cuộc sống phát triển, người dân đã có đủ cái ăn, cái mặc nhưng vẫn tổ chức lễ mừng cơm mới, mang ý nghĩa tổng kết mùa vụ lao động, sản xuất, tạ ơn đất trời, thần linh, và tổ tiên.
Đồng thời là dịp để người dân gặp gỡ, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp; giáo dục con cháu duy trì, bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, xã Ngọc Chiến.
Lễ hội năm nay diễn ra trong 2 ngày 2-3/9, gồm 2 phần. Phần Lễ với nghi thức cúng cơm mới tại nhà thờ Đon Hó, bản Mường Chiến. Thầy cúng thực hiện các nghi lễ bày tỏ lòng biết ơn tổ tiên, trời đất, cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, đủ đầy. Sau khi làm Lễ ở nhà thờ tổ, các hộ dân chuẩn bị lễ cúng cơm mới tại gia đình.
Phần Hội với chủ đề Ngọc Chiến mùa cơm mới năm 2023 bao gồm các phần thi: Thi làm cốm, thi đi cà kheo, thi tó yến (cầu lông đồng bào Mông), đá bóng bưởi nam, nữ; thi văn nghệ; thi ngu kin khiết (rắn ăn ếch); thi vẽ sáp ong; thi bắt cá; thi bịt mắt đâm cây chuối; thi trò chơi Sừa kin mu (hổ ăn lợn); thi ẩm thực; tổ chức đêm văn nghệ dân gian và vòng xòe đoàn kết.
Đặc biệt là nghi thức Lễ cúng vía trâu và thi Hoàng tử trâu. Lễ Cúng vía trâu là một trong những nghi lễ đặc trưng của người Thái Sơn La, mang đậm dấu ấn văn hóa của nền nông nghiệp lúa nước, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống kinh tế, văn hóa của đồng bào dân tộc Thái.
Qua các hoạt động lễ hội, là sợi dây gắn kết cộng đồng, tái hiện không gian văn hóa trang trọng, linh thiêng theo nghi thức dân gian truyền thống, kết hợp hài hòa với hiện đại. Tạo điểm nhấn thu hút đông đảo du khách gần xa tới trải nghiệm, khám phá.
