Từ những tháng cuối năm Giáp Thìn 2024 đến thời điểm này, khác với các địa phương khác trong tỉnh, thời tiết ở thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa luôn khô ráo và ấm áp. Những vị khách “đi tìm nắng” đã tấm tắc khen ngợi xứ sở của nắng và hoa khi họ bỏ công vượt cung đường hàng chục cây số để lên với phố núi. Nhưng Lao Bảo mùa này không chỉ có nắng ấm, chợ phiên biên giới được tổ chức vào Thứ 7 hằng tuần cũng đang là “sân chơi” hấp dẫn, mời gọi du khách. Đó là vận hội mới của phố núi.
Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo -Ảnh: Đ.T
1. Khách quan mà nói, Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo sau hơn 20 năm hình thành và phát triển đã để lại một cơ sở hạ tầng đồng bộ, bề thế; đã tạo cho thị trấn Lao Bảo một diện mạo mới. Tuy nhiên, cơ chế đặc thù, ưu đãi đã không còn khiến Lao Bảo trở nên đìu hiu, vắng vẻ. Nhiều người đặt câu hỏi, Lao Bảo bao giờ sẽ lấy lại được hình ảnh, sức vóc như thời điểm thịnh vượng nhất. Câu hỏi đó vẫn còn bỏ ngỏ. Và cho đến bây giờ người dân vẫn đợi chờ những vận hội mới.
Anh Hoàng Hữu Cảm, Giám đốc Khách sạn Khánh Phương ở thị trấn Khe Sanh có nhiều năm ngược xuôi trên tuyến đường 9 về 2 phía Lào và Việt Nam để kinh doanh xuất nhập khẩu. Giờ đây anh “thu mình” bằng cách về làm dịch vụ du lịch với hệ thống khách sạn và nhà hàng. Theo anh Cảm, dù cơ chế đặc thù của khu thương mại không còn nữa, nhưng những tiềm năng của Lao Bảo vẫn đang chờ vận hội mới. Phải chăng những ý nghĩ đó phù hợp với xu thế và khả năng cảm quan của một doanh nhân nhạy bén.
Hiện nay, trên cung đường 9- Hành lang kinh tế Đông -Tây, ngày ngày có từ 600-700 phương tiện qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo. Đó là con số so ra còn ít đối với các cửa khẩu giáp Lào của Việt Nam nhưng cũng nói lên được sự nỗ lực của tỉnh Quảng Trị trong việc tăng cường xuất, nhập khẩu hàng hóa qua biên giới. Những thế hệ thứ 2, thứ 3 (nếu tính từ năm 1975 dân miền xuôi lên kinh tế mới ở Lao Bảo) cũng đã tìm hướng Tây tiến- sang Lào để phát triển sự nghiệp.
Anh Lê Văn Tiến, một công dân Lao Bảo thế hệ 9x, là thế hệ thứ 2 tính từ thời điểm bố mẹ anh lên lập nghiệp ở vùng kinh tế mới Lao Bảo. Trong câu chuyện anh chia sẻ, những công dân có gốc Lao Bảo, dù học hành nơi đâu cũng muốn quay về quê, vì chính nơi đây hội đủ mọi yếu tố để làm giàu. Bởi theo anh nghĩ, vùng biên giới giáp Lào như Lao Bảo còn nhiều lĩnh vực có thể đầu tư, thu lợi nhuận mà không cần đi đâu xa. Những năm trở lại đây, thị trường dù khó khăn nhưng anh Tiến vẫn bám đất Lào bởi theo anh lập luận: không còn nơi nào màu mỡ hơn nữa, nếu nhìn từ Lao Bảo.
Với cung đường ngắn nhất nối Đông - Tây, lại là điểm đầu trên tuyến Hành lang kinh tế Đông- Tây, Lao Bảo hội đủ mọi yếu tố để giải quyết đầu ra cho hàng hóa tại Lào. Bởi tiềm năng nông, lâm sản của xứ sở Triệu Voi vẫn còn nhiều dư địa để cho những doanh nhân trẻ như anh “tung hoành”.
Trong các cửa khẩu quốc tế giáp Lào, Lao Bảo được xem có vị trí tốt nhất về mặt địa hình lẫn chiến lược. Nếu tính cái “thắt lưng” Quảng Bình với cự ly tính từ biên giới Lào đến Biển Đông ngắn nhất, nhưng đường giao thông và hạ tầng không thể bằng Lao Bảo. Thế nên, không phải ngẫu nhiên mà Chính phủ đã chọn Lao Bảo là 1 trong 8 khu kinh tế cửa khẩu trọng điểm để tập trung đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025.
Những dự phóng tương lai cho một bức tranh kinh tế Lao Bảo có nhiều cơ hội khi tiềm năng, lợi thế sẵn có và ngày càng được Chính phủ quan tâm. Người dân vùng biên giới đang chờ đón một cơ chế “siêu đặc thù” về một Khu kinh tế - thương mại xuyên biên giới chung Lao Bảo- Densavan sẽ hình thành trong nay mai. Hiện chính quyền tỉnh Quảng Trị và các bộ, ngành đang quan tâm để khu kinh tế - thương mại này sớm hình thành, tạo sự đột phá cho địa phương Hướng Hóa cũng như tỉnh Quảng Trị.
Hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ tại chợ phiên biên giới Lao Bảo -Ảnh: Y.M.S
Trong chuyến thăm và làm việc tại Quảng Trị vào trung tuần tháng 10 năm 2024, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã đánh giá cao tiềm năng lợi thế của tỉnh Quảng Trị và khẳng định: “Nếu tôi là nhà đầu tư thì tôi sẽ chọn Quảng Trị”. Điều này cho thấy một tương lai đầy hứa hẹn với mảnh đất vốn chịu nhiều đau thương, mất mát của chiến tranh như Quảng Trị. Để cụ thể hóa những định hướng, chiến lược và xử lý vướng mắc cho tỉnh Quảng Trị, trung tuần tháng 11/2024, Văn phòng Chính phủ đã ra thông báo về việc xử lý kiến nghị của Tỉnh ủy Quảng Trị tại buổi làm việc của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm.
Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ đã phân công 4 Phó Thủ tướng theo dõi, chỉ đạo các kiến nghị, đề xuất của Quảng Trị. Trong đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn theo dõi, chỉ đạo UBND tỉnh Quảng Trị khẩn trương chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan hoàn thiện Đề án thí điểm mô hình Khu kinh tế - thương mại xuyên biên giới chung Lao Bảo - Densavan theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Những tín hiệu rất lạc quan ấy là chỉ dấu cho thấy trung ương rất quan tâm và nhìn rõ vai trò, vị trí của Lao Bảo trong bức tranh chung của kinh tế tỉnh Quảng Trị.
2. Có nhiều người ví, lợi thế của Lao Bảo là... gần Lào. Câu nói này có vẻ như đùa nhưng rất sát thực tế. So với các địa phương kinh tế mới từ đồng bằng lên, đất đai vùng Lao Bảo khô cằn, khí hậu khắc nghiệt hơn ở Khe Sanh, Tân Liên, Tân Lập, Tân Hợp...
Trong khi đó Lao Bảo nằm ở vị trí cuối đường 9, tiếng là trung tâm nhưng không nhiều các xã vệ sinh xung quanh nên sức mua, tiêu thụ hàng hóa từ người dân rất thấp. Vậy lợi thế còn lại nằm từ... phía Lào. Phía Lào có thể là hàng hóa và văn hóa lịch sử của họ.
Điều này thể hiện rất rõ trong chiến lược phát triển của Lao Bảo trong 3 năm trở lại đây. Xét ở tầm địa phương, dường như lãnh đạo thị trấn Lao Bảo đã “điểm” trúng “huyệt đạo” khi sử dụng lợi thế này để làm bệ phóng phát triển kinh tế, du lịch. Trong nhiều lần trò chuyện với anh Lê Bá Hùng, Chủ tịch UBND thị trấn Lao Bảo, chúng tôi thường nhắc tới điều này như là một lợi thế riêng có của địa phương.
“Cha đẻ” của phố đi bộ Lao Bảo Lê Bá Hùng thường trăn trở về sự hưng thịnh của Lao Bảo và luôn đặt nhiều câu hỏi: Tại sao chúng ta có lợi thế biên giới, với một “mỏ vàng” từ văn hóa du lịch, thương mại, dịch vụ từ Lào mà không phát huy hiệu quả. Và những trăn trở ấy đã cùng với sự tâm huyết, tình yêu quê nhà đã khiến vị lãnh đạo này khai sinh ra những sự kiện tạo điểm nhấn như phố đi bộ Lao Bảo, các linh vật vào dịp tết Nguyên đán, chợ phiên biên giới Lao Bảo...
Những sản phẩm du lịch của Lao Bảo trong thời gian trở lại đây như phố đi bộ, chợ phiên biên giới... đã khẳng định được lợi thế khi tận dụng tiềm năng từ Lào. Những du khách đến Lao Bảo trong các sự kiện trên đều thỏa mãn được sự hiếu kỳ xuất ngoại ngay ở quê hương mình. Bởi, từ các sân chơi này, du khách có thể tiếp cận với người Lào, văn hóa ẩm thực Lào mà không cần bỏ công nhập cảnh đất Lào.
Tại phiên khai mạc chợ phiên biên giới Lao Bảo diễn ra tại sân Trung tâm Thương mại Lao Bảo, nhiều du khách đến từ các địa phương trong tỉnh, trong nước và đến từ Lào đã rất ấn tượng về mô hình được kết hợp từ văn hóa, ẩm thực hai nước. Các thương nhân từ bản làng biên giới Lào có thể đưa hàng hóa, nông, lâm sản của mình để tiếp cận với người Việt.
Phía ngược lại, những sản vật của đồng bào dân tộc thiểu số ở Hướng Hóa và tỉnh Quảng Trị cũng có cơ hội mở rộng thị trường, tìm kiếm đối tác thông qua phiên chợ này. Ngoài ra, du khách có thể trải nghiệm không gian đa văn hóa từ phiên chợ để thấy được sự phong phú, đa dạng về sản phẩm du lịch của địa phương.
Chúng tôi vẫn thường tâm đắc với câu nói “nằm lòng” của dân làm du lịch: phải làm sao cho du khách lưu lại địa phương càng lâu càng tốt. Những sự kiện như phố đi bộ, chợ phiên biên giới phần nào giải quyết được vấn đề đó. Đừng để du khách đến rồi vội vàng ra đi, không có cơ hội tiêu tiền.
Từ hàng chục năm trước, sản phẩm du lịch “một ngày ăn cơm ba nước” đã hình thành. Đó là buổi sáng ăn sáng tại thành phố Đông Hà, quá cảnh qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo để trưa có mặt tại thành phố Savannakhet ăn trưa và cuối ngày qua Mukdahan của Thái Lan ăn tối. Với cung đường chưa đầy 400 cây số tính từ Đông Hà sang Mukdahan để có thể tiêu ba thứ tiền cũng là một lợi thế rất lớn của sản phẩm du lịch này. Và trong hành trình ấy, những sản phẩm OCOP của địa phương Lao Bảo và Hướng Hóa cũng có cơ hội theo chân du khách đi suốt cuộc hành trình.
Chúng ta có thể thấy dịch vụ tại các khu du lịch biển Cửa Việt, Cửa Tùng chưa được tốt nhưng không thể phủ nhận mức độ “thèm biển” của cư dân Lào và một phần Đông Bắc Thái Lan. Bạn tôi, anh Keo Say Phu vông đến từ thị xã Pakse, Lào trong một lần về Huế họp lớp thời đại học, tại bãi biển Thuận An- Huế, anh vừa tắm vừa livestream bố cáo với bạn bè ở Lào rằng đã nếm được vị mặn của biển như thế nào. Và trước khi rời biển trở về quê hương mình qua đường Lao Bảo, Phu vông vẫn không quên “bới” một chai nước biển để về khoe với bạn bè.
Kể câu chuyện này để khẳng định lại rằng, du lịch Quảng Trị nói chung và Lao Bảo nói riêng đang còn nhiều cơ hội để khẳng định mình. Chúng ta có biển, giao thông thuận lợi với cung đường ngắn nhất thì tại sao không kéo du khách Lào, Thái Lan về quê mình ăn tôm, ăn mực, tắm biển...
3. Năm 2025 này, những xã dọc đường 9 từ đèo Rào Quán đến biên giới Lao Bảo kỷ niệm 50 năm ngày xây dựng kinh tế mới. Nửa thế kỷ trước, hàng vạn người dân đùm bới ước mơ, hoài bão đổi đời từ miền xuôi lên để xây dựng mảnh đất này.
Trong ý nghĩa của những người đi kinh tế mới thời đó, họ cũng nhận ra vùng biên giới với bao tiềm năng, hứa hẹn về một tương lai để đổi đời, làm giàu cho gia đình và quê hương. Và điều đó đã trở thành hiện thực khi từ khóa “Lao Bảo” đang ngày càng trở thành một chỉ dấu của sự phát triển và thịnh vượng.
Người dân vùng biên giới những ngày qua như sống lại thời kỳ hoàng kim của Lao Bảo. Họ nhớ về cái ngày khai trương Trung tâm Thương mại Lao Bảo hơn 20 năm trước, hàng ngàn người đổ về, chen chúc, kẹt đường để mua sắm hàng hóa và trải nghiệm, tham quan. Và giờ đây, chợ phiên biên giới Lao Bảo vừa khởi động thu hút hàng ngàn người tham quan, mua sắm như đánh thức một thời sôi động.
Tất cả còn đang chờ phía trước. Nhưng những điều đó cho thấy một làn gió mới, vận hội mới từ phố núi này.
Yên Mã Sơn
Nguồn: https://baoquangtri.vn/van-hoi-moi-tu-pho-nui-lao-bao-191772.htm
Bình luận (0)