Hiệp định Thương mại tự do Anh – Việt Nam (UKVFTA) cùng với các hiệp định tư do thương mại (FTA) thế hệ mới khác đang thúc đẩy thương mại xanh ở Việt Nam thông qua việc tái cơ cấu chuỗi cung ứng theo hướng thích ứng và bền vững.
Sau những gián đoạn nghiêm trọng do đại dịch COVID-19, chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, xung đột Nga – Ukraine và biến đổi khí hậu toàn cầu, thương mại xanh đang hình thành và trở thành xu hướng tất yếu của thương mại toàn cầu.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho biết các cam kết về tính bền vững, môi trường và lao động, các FTA thế hệ mới, trong đó có UKVFTA, đã tạo cú hích để Việt Nam hướng tới thương mại xanh để bắt kịp xu hướng phát triển bền vững toàn cầu.
Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi xanh để thực hiện các cam kết quốc tế về phát triển bền vững, tiết kiệm năng lượng và thích ứng với khí hậu.
Các cam kết xanh tạo cơ hội cho các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng với Anh thông qua việc tạo ra các sản phẩm, hàng hóa thân thiện với môi trường, đáp ứng các tiêu chuẩn liên quan đến bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, ông An cho biết.
Vị Thứ trưởng cũng lưu ý rằng quá trình hướng tới trung hòa carbon sẽ thay đổi lợi thế so sánh của xuất khẩu từ các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động và năng lượng sang đổi mới và dựa vào công nghệ.
Tham tán Thương mại Việt Nam tại Anh Nguyễn Cảnh Cường cho rằng tiềm năng thúc đẩy thương mại xanh với Anh là rất lớn.
Theo ông Cường, triển vọng xuất khẩu các sản phẩm thép và sắt được sản xuất bằng công nghệ khử cacbon sang Anh là rất sáng. Anh cũng là quốc gia tiên phong trong việc thúc đẩy quá trình khử cacbon cho ngành thép.
Ngoài ra, còn có cơ hội tăng cường xuất khẩu các thiết bị và đồ gia dụng tiết kiệm năng lượng như tủ đông, máy giặt và đèn, sản phẩm thân thiện với môi trường và các sản phẩm được làm từ vật liệu tái chế.
Đối với nông sản, thương mại xanh mang tới cơ hội cho các sản phẩm hữu cơ. Ông Cường nhận định thực phẩm hữu cơ là lợi thế của Việt Nam và là xu hướng của người tiêu dùng Anh.
Ông cũng cho rằng hai nước có tiềm năng lớn để tăng cường hợp tác trong chuyển đổi xanh, bao gồm phát triển năng lượng tái tạo, sản xuất nông nghiệp bền vững, xử lý chất thải, giảm phát thải trong giao thông và tài chính xanh.
Xây dựng chuỗi bền vững
Kết quả nghiên cứu của PGS.TS. Từ Thuý Anh của Đại học Ngoại thương công bố hồi đầu năm chỉ ra rằng thương mại toàn cầu đang hướng tới phát triển bền vững, buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải điều chỉnh chiến lược kinh doanh để có thể tham gia sâu vào chuỗi giá trị mới. Xu hướng này được thúc đẩy hơn nữa bởi việc thực hiện các FTA thế hệ mới, trong đó có lồng ghép quy định bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
Một xu hướng khác của thương mại toàn cầu là tái cơ cấu chuỗi cung ứng theo hướng thích ứng và bền vững, nổi lên sau khi đại dịch COVID-19 gây ra sự gián đoạn nghiêm trọng.
“Hành vi của người tiêu dùng và thương mại đang thay đổi. Tính bền vững và hiệu quả đang phát triển”, nghiên cứu chỉ ra.
Những xu hướng này đang mang đến thách thức nhưng cũng là cơ hội để Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu và phát triển bền vững.
Anh là một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới về bảo vệ môi trường, giảm phát thải và phát triển bền vững, gồm cả chính sách thương mại xanh và công bằng.
Theo bà Nguyễn Khánh Ngọc, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường Âu – Mỹ, Bộ Công Thương, việc theo đuổi chiến lược xanh hóa sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp.
Bà cho rằng doanh nghiệp Việt Nam cần đổi mới công nghệ, chuyển sang sản xuất xanh để nâng cao năng lực cạnh tranh.
Theo đó, hàng hóa của Việt Nam trước hết phải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của Anh về vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng, minh bạch nguồn gốc xuất xứ để có thể tận dụng lợi thế từ UKVFTA. Người tiêu dùng Anh đặc biệt quan tâm đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và nỗ lực bảo vệ môi trường của nhà sản xuất.
Báo cáo về tác động của UKVFTA đối với xuất khẩu của Việt Nam sang Anh của các nhà nghiên cứu thuộc Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho thấy các cam kết minh bạch về tiêu chuẩn chất lượng là động lực thiết yếu để cải thiện sản xuất theo hướng đáp ứng yêu cầu thị trường đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.
“Tiêu chuẩn sản phẩm của thị trường Anh rất nghiêm ngặt. Sản phẩm muốn tiếp cận thị trường Anh phải đáp ứng điều kiện minh bạch thông tin, đảm bảo được sản xuất trên quy trình phát triển bền vững. Các doanh nghiệp Việt Nam muốn thâm nhập thị trường Anh phải đảm bảo ít nhất 3 vấn đề sau: tiêu chuẩn hóa, y tế và môi trường”, báo cáo cho hay.
Khi sản phẩm đủ tiêu chuẩn vào Anh, vốn là thị trường có yêu cầu cao, cơ hội tăng cường xuất khẩu sang các thị trường khác sẽ mở ra đáng kể.
Với 16 FTA, Việt Nam là một trong những nền kinh tế cởi mở nhất thế giới, tạo cơ hội lớn để xây dựng chuỗi cung ứng mới với các thị trường đối tác.
Tính bền vững sẽ giúp nâng cao giá trị và xây dựng thương hiệu bền vững cho sản phẩm và doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là sự thay đổi trong suy nghĩ rằng sống xanh không phải là chi phí mà là đầu tư, theo ông Ngô Chung Khánh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương./.
Ly Ly
