Một lính bắn tỉa Ukraine luyện tập bắn súng tại trường bắn gần tiền tuyến ở Donetsk (Ảnh: Reuters).
Vào những ngày đầu tháng 1, tại một căn cứ quân sự của Mỹ ở Đức, các nhà hoạch định quân sự Ukraine đã hội đàm với những người đồng cấp Mỹ và châu Âu trong một tuần, tập trung vào cách phòng thủ trước quân đội Nga khi cuộc xung đột chuẩn bị bước sang năm thứ 3.
Theo CBC News, trong năm 2024, Ukraine có thể phần lớn duy trì thế phòng thủ trong cuộc xung đột với Nga.
Năm ngoái, cuộc phản công của Ukraine mang lại rất ít bước tiến trên chiến trường. Các chuyên gia quốc phòng cho biết khi Ukraine đang vật lộn với tình trạng thiếu đạn dược và binh sĩ, nước này cần phải tái thiết và xây dựng lại lực lượng. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi Mỹ, nước viện trợ quân sự lớn nhất cho Ukraine, và các quốc gia khác phải hành động nhiều hơn để hỗ trợ Kiev.
“Ukraine phải thực hiện hành động phòng thủ với nguồn lực hạn chế. Tôi nghĩ hầu hết mọi người đều cho rằng Ukraine có thể cầm cự trong năm 2024. Nhưng đến năm 2025, điều này sẽ là một câu hỏi lớn”, Tim Willasey-Wilsey, giáo sư khoa nghiên cứu chiến tranh tại King’s College London, cho biết.
Trong những tháng gần đây, Ukraine cố gắng đẩy lùi Nga ở mặt trận phía nam và phía đông, đồng thời xây dựng các công sự dọc theo chiến tuyến rộng lớn nhằm ngăn cản quân đội Nga, trong bối cảnh Moscow tăng cường bổ sung vũ khí bằng cách thúc đẩy sản xuất trong nước và dựa vào các đối tác bên ngoài. Phương Tây cáo buộc Iran và Triều Tiên tiếp tục cung cấp vũ khí cho Nga sử dụng trong chiến dịch quân sự tại Ukraine.
5 tháng sau khi Ukraine phát động chiến dịch phản công, vị tướng hàng đầu của nước này thừa nhận với tạp chí The Economist rằng tình hình chiến sự rơi vào bế tắc. Tuy nhiên, tướng Ukraine đã rút lại tuyên bố này khi trả lời một ấn phẩm của Ukraine một tháng sau đó.
Ukraine và Nga đều đang chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến kéo dài.
Mặc dù chiến tuyến có thể ít thay đổi vào năm 2024, nhưng bối cảnh chính trị quốc tế có thể thay đổi rất nhiều nếu cựu Tổng thống Donald Trump hoặc một thành viên của đảng Cộng hòa khác đắc cử tổng thống Mỹ vào tháng 11.
Gói viện trợ trị giá 60 tỷ USD cho Ukraine đang bị đình trệ tại quốc hội Mỹ, khi đảng Cộng hòa từ chối thông qua nếu đảng Dân chủ không đồng ý thắt chặt an ninh ở biên giới và trấn áp các hoạt động vượt biên trái phép.
Ukraine kêu gọi viện trợ
Tuyến phòng thủ nhiều lớp của Nga tại Ukraine (Ảnh: Reuters).
Khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gặp nhà lãnh đạo Lithuania ở Vilnius gần đây, ông tuyên bố năm 2024 sẽ mang tính quyết định đối với Ukraine và các đối tác của nước này, đồng thời thừa nhận một trong những vấn đề lớn nhất mà Kiev đang phải đối mặt là thiếu các hệ thống phòng không hiện đại.
Tháng 1 năm ngoái, Canada hứa sẽ cung cấp cho Ukraine hệ thống tên lửa đất đối không trị giá 400 triệu USD, nhưng cho đến nay vẫn chưa được chuyển giao. Hệ thống này, được biết đến với tên viết tắt NASAMS, do các công ty Mỹ và Na Uy cùng sản xuất và chưa rõ khi nào sẽ được triển khai tới Ukraine.
Vào tháng 12, một tướng quân đội cấp cao của Ukraine nói với Reuters rằng tình trạng thiếu đạn dược, đặc biệt là đạn pháo, đã buộc quân đội Ukraine phải thu hẹp quy mô hoạt động quân sự.
“Họ không thể bắn quá nhiều đạn pháo… Con số này đã giảm từ khoảng 7.000 quả mỗi ngày xuống còn khoảng 1.000-2.000 quả trên toàn mặt trận”, Patrick Bury, cựu đại úy quân đội Anh và là nhà phân tích NATO, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CBC.
Ông Bury cho biết Nga hiện chiếm ưu thế hơn Ukraine về số lượng đạn pháo có thể bắn qua tiền tuyến.
“Điều này chủ yếu là do sản lượng của châu Âu, Mỹ, mặc dù tăng đáng kể nhưng vẫn chưa đạt được mức cần thiết”, chuyên gia Bury nhận định.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã chỉ trích các thành viên Liên minh châu Âu vì hành động chưa đủ để cung cấp đủ vũ khí cho Ukraine.
Theo báo cáo do Bộ Quốc phòng Estonia công bố vào cuối năm ngoái, EU đã cung cấp 300.000 trong số một triệu viên đạn pháo đã được thỏa thuận và sẽ phải tăng đáng kể tốc độ sản xuất để đáp ứng nhu cầu tối thiểu của Ukraine trong hai năm tới.
Báo cáo dự đoán Ukraine có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến với Nga muộn nhất vào năm 2026.
Konrad Muzkya, nhà phân tích quốc phòng và giám đốc tổ chức tư vấn Rochon Consulting, cho biết Nga đã có thể tăng cường sản xuất phương tiện quân sự và pháo binh bằng cách đặt nền kinh tế vào tình trạng thời chiến, với một số nhà máy hoạt động 24/7.
Chuyên gia Muzyka nói rằng không có dữ liệu chính xác về mức độ sản xuất của Nga, nhưng các nhà phân tích độc lập của Ukraine tin rằng Nga có thể sản xuất, hiện đại hóa và sửa chữa 1.000 xe tăng mỗi năm.
“Chúng tôi cho rằng tốc độ sản xuất hiện tại (của Nga) sẽ vẫn được duy trì bền vững trong vài năm tới”, ông nói.
Thông qua việc huy động và tuyển quân, Nga đã có thể tăng cường quân đội nước này. Tuy nhiên, các nhà kinh tế Nga đã cảnh báo về tình trạng thiếu lao động ngày càng trầm trọng hơn do hàng triệu người đã rời Nga trong những ngày đầu xung đột.
Trong khi đó, hàng triệu người cũng đã rời Ukraine, theo cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc. Ước tính chỉ có khoảng 30 triệu người sống trong các khu vực hiện do Ukraine kiểm soát.
Quốc hội Ukraine đang xem xét dự luật hạ độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25, trong khi quân đội yêu cầu tăng thêm 500.000 quân.
Tuy nhiên, việc triển khai quân trên chiến trường chỉ là bước đầu tiên, vì các chuyên gia cho rằng chương trình huấn luyện của Ukraine cần phải được cải tiến để chuẩn bị tốt hơn cho binh sĩ và các sĩ quan chỉ huy ở tiền tuyến.
“Bạn có thể tưởng tượng việc đưa một số tình nguyện viên ra chiến trường, nhưng chỉ cho họ thời gian huấn luyện trong 5 tuần để tấn công phòng tuyến của Nga”, chuyên gia Bury cho biết.
Ông nói rằng Ukraine đã đạt được nhiều thành công khi sử dụng tên lửa và máy bay không người lái để nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng quân sự của Nga, bao gồm Hạm đội Biển Đen, và tin rằng đây sẽ là một phần quan trọng trong chiến lược của Kiev trong vài tháng tới.
Ukraine tiếp tục thúc ép các đối tác cung cấp vũ khí cho nhu cầu quân sự. “Ukraine đang gặp sức ép bởi họ muốn cho các đối tác phương Tây thấy rằng họ có thể giành chiến thắng trên chiến trường”, chuyên gia Bury nhận định.
Ông Bury tin rằng những quyết định mà Ukraine đưa ra trong năm nay nên mang tính chiến lược hơn.
“Năm 2024 (Ukraine) cần tập trung vào việc cung cấp nguồn lực và có được các nền tảng vững chắc để giành chiến thắng trong một cuộc chiến lớn và kéo dài”, chuyên gia cho biết thêm.
