Ukraine cắt đứt sự phụ thuộc cuối cùng vào Nga, Moscow tổn thất, châu Âu thêm lo, Kiev tìm cách “bảo vệ chính mình”

Nhân viên kỹ thuật làm việc tại trạm bơm khí đốt tự nhiên ở Sayda, miền Đông Đức. (Nguồn: AP)

Kể từ khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Kiev hồi tháng 2/2022, châu Âu đã tìm các nguồn cung khí đốt dài hạn khác, trong đó có Na Uy và khí tự nhiên hoá lỏng (LNG) từ Mỹ.

Lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga của châu Âu đã giảm hơn 90%.

Tập đoàn Gazprom đã phải trả giá đắt khi công bố khoản lỗ ròng là 7 tỷ USD năm 2023.

Năm ngoái, Nga đã xuất khẩu 14,6 tỷ m3 dầu qua Ukraine – giảm gần 2/3 so với mức 41,6 tỷ m3 vào năm 2021.

Mặc dù Tổng thống Putin đã bày tỏ mong muốn tiếp tục thoả thuận vận chuyển, nhưng Tổng thống Volodymyr Zelensky lại tuyên bố sẽ loại Nga khỏi mạng lưới vận chuyển của nước này.

Trong khi đó, về phía Ukraine, chính phủ có thể mất đi một nguồn doanh thu quan trọng và làm tăng thêm sự bất ổn cho nguồn cung năng lượng của châu Âu vào mùa Đông năm nay.

Ông James Hill, Giám đốc điều hành của MCF Energy (Anh) nhận định: “Tổng thống Ukraine Zelensky đã cứng rắn cắt đứt sự phụ thuộc cuối cùng vào Moscow bằng cách chặn đường ống dẫn khí đốt.

Mặc dù đây là động thái mạnh mẽ và đúng hướng, nhưng nó cũng đặt ra một thách thức lớn mà châu Âu phải đối mặt bởi nguồn cung khí đốt của khu vực có thể gặp rủi ro”.

Lượng khí đốt từ Nga chảy qua Ukraine đến châu Âu chỉ cung cấp chưa đến 5% nguồn cung cho châu lục này. Tuy nhiên, việc không gia hạn thoả thuận không chỉ làm ảnh hưởng đến vị thế là một đường ống dẫn khí đáng tin cậy của Ukraine mà còn khiến đất nước có nguy cơ mất 800 triệu USD/năm tiền phí vận chuyển.

Theo Bloomberg, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine German Galushchenko cho biết, đất nước đã tổ chức các cuộc đàm phán về vận chuyển với Azerbaijan, quốc gia cung cấp khí đốt cho 8 nước châu Âu, nhưng hiện vẫn chưa có đề xuất cụ thể nào.

Các thoả thuận với Kazakhstan và các nhà cung cấp khác ở Trung Á cũng có thể là phương án khả thi, nhưng thời gian không còn nhiều.

“Cả Kiev và châu Âu cần thực hiện một cách tiếp cận mạnh mẽ trước và sau khi hợp đồng quá cảnh khí đốt với Moscow hết hạn để đảm bảo an ninh năng lượng và sự ổn định. Đây cũng là cách để bảo vệ chính mình khỏi sự trả đũa của chính quyền Nga, nếu thỏa thuận không được gia hạn”, ông German Galushchenko nhấn mạnh.