CLB Hát Then, đàn Tính cội nguồn xã Trung Yên biểu diễn tại Chương trình giao lưu nghệ thuật chào mừng kỷ niệm cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Ảnh: Huy Hoàng
Đều đặn tối thứ 6, thứ 7 nào, tại Nhà văn hóa thôn Tân Lập, xã Tân Trào (Sơn Dương) cũng vang lên điệu Then, âm thanh của đàn Tính do các thành viên Câu lạc bộ (CLB) hát Then, đàn Tính xã Tân Trào luyện tập. Chị Triệu Thị Lam Hạnh, Chủ nhiệm CLB cho biết, những ngày tháng 8 và chuẩn bị kỷ niệm Quốc khánh 2-9, Tân Trào đón rất đông du khách đến tham quan, lưu trú. Do đó, CLB xác định đây là dịp để quảng bá về văn hóa của dân tộc mình, các chị em luyện tập rất say sưa.
Câu lạc bộ hiện có 17 thành viên tham gia, trong đó thành viên nhỏ tuổi nhất là em Bế Hoài Thương, 10 tuổi và người nhiều tuổi nhất năm nay mới 44 tuổi. Các thành viên không chỉ biết hát Then mà còn biết đánh đàn Tính. Nâng cây đàn Tính lên tay rồi ngân điệu Then: “Ới la, hoa phách vàng rộn tiếng ve ngân/Tân Trào vui nắng hồng tỏa sáng/Gió lộng mây giăng trắng đèo De/Chim vỗ cánh cành đa liệng hót/Mời anh đến thăm bản, thăm mường/Đừng chê nhé, nhà sàn thang gỗ/Người Tân Lập sau trước thủy chung”, em Bế Hoài Thương say sưa hòa mình trong tiếng hát. Thương cho biết, điệu Then, và âm thanh của đàn Tính đã thấm vào tâm hồn thơ ngây của em từ khi còn là đứa trẻ lên 5, 6 tuổi.
Được gia đình, nhà trường động viên em tham gia vào CLB, em càng có nhiều cơ hội được học tập và thể hiện năng khiếu của mình. Giờ đây, biểu diễn trước du khách, Thương rất tự tin. Nhiều du khách dành cho em sự cảm kích và khen ngợi đã là động lực để em ngày càng cố gắng trở thành thành viên nòng cốt trong CLB mang tiếng Then, điệu Tính đi khắp mọi miền.
Chị Triệu Thị Lam Hạnh là người Dao ở xã Lương Thiện nhưng lại đam mê làn điệu Then từ nhỏ, nên chị quyết tâm học bằng được những làn điệu Then cổ và đánh đàn Tính. Với vai trò là chủ nhiệm CLB, chị thường xuyên kết nối với các CLB hát Then, đàn Tính ở các tỉnh trong cả nước để sưu tầm những bài Then mới phục vụ khách du lịch.
Chị Hạnh chia sẻ, khách du lịch đến Tân Trào rất thích nghe và thưởng thức những bài Then mới. Do đó, CLB cũng chú trọng kết nối bốn phương để sưu tầm và tập luyện biểu diễn những bài Then mới. Đa số các thành viên trong CLB hiện nay còn kinh doanh thêm các mặt hàng lưu niệm, đặc sản phục vụ khách du lịch nhưng các chị, em cũng sẵn sàng và tự nguyện dành cả buổi để luyện tập và quay các video quảng bá trên báo chí và mạng xã hội.
Các thành viên CLB Hát Then, đàn Tính xã Tân Trào biểu diễn tại homestay.
Nhiều du khách khi đến Tân Trào thường thích trải nghiệm bơi mảng và nghe hát Then trên hồ Nà Nưa. Bởi vậy, hình ảnh những cô gái, em nhỏ mặc trang phục dân tộc Tày vừa hát Then say sưa vừa đánh đàn Tính thành thạo của Câu lạc bộ hát Then, đàn tính xã Trung Yên (Sơn Dương) đã làm say lòng không ít du khách. Chị Đàm Thị Hiền, sinh năm 1993, Chủ nhiệm CLB cho biết, CLB hiện đã phát triển lên tới 30 thành viên, trong đó có 18 em nhỏ và 10 người cao tuổi. CLB không chỉ biểu diễn phục vụ khách du lịch ở hồ Nà Nưa, các homestay ở Tân Trào mà còn kết nối với các nhà hàng của Khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm để biểu diễn.
Để mang lại cho du khách những chương trình, tiết mục hấp dẫn, chất lượng, các thành viên trong CLB đều rất hăng hái, tích cực luyện tập vào các buổi tối trong tuần. Chị Hiền cho biết, khi du khách thưởng thức một tiết mục hát Then, đàn Tính là một cơ hội để quảng bá nét đẹp văn hóa của dân tộc Tày. Do vậy, các chị đều rất kỹ lưỡng trong việc chọn bài, cách biểu diễn, trang phục, đạo cụ. Thời gian tập luyện là quan trọng nhất, dù đến với Then bằng niềm đam mê chứ không phải kinh phí có được sau mỗi lần biểu diễn, nhưng các thành viên của CLB đều cố gắng tập luyện đầy đủ, ít khi vắng mặt.
Chị Nguyễn Vân Nga, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: “Lần nào đến Tân Trào, đoàn khách của chúng tôi cũng muốn được nghe biểu diễn hát Then. Nơi đây cần chú trọng và đầu tư bảo tồn, phát huy hiệu quả của các câu lạc bộ hát Then, đàn Tính, góp phần quảng bá văn hóa của vùng quê cách mạng, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch”.
Đồng chí Phạm Thị Lý, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Sơn Dương cho biết, hiện nay, trên địa bàn huyện có 5 CLB hát Then, đàn Tính với 101 thành viên tham gia. Đây là lực lượng nòng cốt phát triển làn điệu Then ở cơ sở. Các CLB này chủ yếu tập trung ở hai xã Tân Trào và Trung Yên. Hát Then, đàn Tính không chỉ lưu giữ những giá trị văn hóa dân tộc Tày mà còn là hoạt động ý nghĩa, góp phần thu hút, tạo ấn tượng tốt đẹp với khách du lịch về con người vùng chiến khu cách mạng.
