Từ câu chuyện “một vũ công chết hai lần” đến đề xuất tuổi nghỉ hưu mới

Lần “chết” đầu tiên của một vũ công ballet

Trung bình, các vũ công ballet thường từ giã sân khấu ở tuổi 35, tức là sớm hơn 3 thập kỷ so với thời gian họ có thể cống hiến cho nghệ thuật theo quy định.

Sự lựa chọn này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, do chấn thương, sinh con, mong muốn chuyển đổi ngành nghề… Tuy nhiên, một lý do phổ biến chính là quy luật đào thải khắc nghiệt trong ngành nghệ thuật này.

Ngay từ khi còn nhỏ, các vũ công ballet đã tập luyện để rèn luyện cơ bắp và xương khớp đạt đến sự dẻo dai hoàn hảo, kết hợp sức mạnh thể chất và nghệ thuật một cách cân bằng. Nhiều vũ công từng chia sẻ, việc được biểu diễn trên sân khấu trong đôi giày múa là cuộc sống và là niềm đam mê của họ.

Biên đạo múa vĩ đại Martha Graham từng để lại câu nói ám ảnh: “Một vũ công chết hai lần, một lần khi họ ngừng múa, và cái chết đầu tiên này đau đớn hơn nhiều”. Việc phải từ bỏ đam mê ở độ tuổi trẻ là một cú sốc lớn, khiến nhiều vũ công hụt hẫng và tiếc nuối.

Isabel Mortimer – một cựu vũ công và biên đạo múa chuyên nghiệp bộc bạch: “Việc từ giã sân khấu sớm thực sự khó khăn, giống như rơi vào vực thẳm. Việc phải rời khỏi đoàn múa giống như việc tôi phải rời bỏ gia đình của mình vậy”.

Khát khao tiếp tục cống hiến và những rào cản

Nghiên cứu của Dự án aDvANCE (Hoa Kỳ) cho thấy các vũ công tin rằng họ có thể tiếp tục khiêu vũ thêm 10 năm so với dự kiến. Tuy nhiên, thực tế phũ phàng là họ buộc phải nghỉ hưu khi mới chỉ vừa đến tuổi 30.

Natasha Oughtred, cựu vũ công chính của Đoàn Ballet Hoàng gia Birmingham, nghẹn ngào chia sẻ: “Tôi đã gửi đơn xin nghỉ việc vì liên tục không được phân vai chính, khi những vũ công trẻ hơn tiến vào đoàn múa. Khi mọi người nhìn tôi đứng đó (hòm thư) với lá đơn trên tay, họ không biết khoảnh khắc ấy quan trọng như thế nào với tôi. Tôi đã đánh rơi lá đơn và bật khóc.”

Khi về hưu sớm, Natasha làm công việc bán thời gian ở một văn phòng về thuế. Song, quãng thời gian khi còn được đứng trên sân khấu vẫn luôn sống mãi trong cô. Cô chia sẻ: “Con gái tôi, trong một lần đã vô tình bật bản nhạc “Romeo và Juliet pas de deux” của Prokofiev trên điện thoại. Nghe bản nhạc này khiến tôi bồi hồi nhớ lại những ký ức về các buổi biểu diễn và những người bạn nhảy khác nhau.”

Isabel đồng cảm: “Rất nhiều vũ công cũng gặp phải tình trạng này. Họ đã bật khóc khi nghe lại một bản nhạc cũ vì xúc động. Ngay cả khi đã nhiều năm không khiêu vũ, họ vẫn nhớ rõ từng động tác và cảm giác khi thực hiện chúng khi giai điệu vang lên.”

Thách thức định kiến và những cơ hội

Jane Hackett, cựu giám đốc Trường Ballet Quốc gia Anh nhận định: “Người ta thường cho rằng vũ công sau một độ tuổi nhất định không còn có thể đạt được sự hoàn hảo về thể chất. Tuy nhiên, tính sáng tạo, kiến thức và kinh nghiệm của họ vẫn tiếp tục phát triển. Tôi cho rằng họ vẫn có rất nhiều điều để cống hiến.”

Thực tế đã chứng minh điều này. Tại nhà hát Sadler’s Wells, có đoàn biểu diễn Company of Elders gồm những vũ công ở độ tuổi 60, 70 và 80, cùng với Lễ hội Elixir dành cho các tác phẩm của vũ công tuổi trung niên. Jane – một vũ công trong đoàn chia sẻ: “Tôi rất vui vì chúng tôi đang chứng minh những định kiến về tuổi tác này là sai.”

Vượt qua những rào cản về tuổi tác, các vũ công có thể tiếp tục theo đuổi đam mê và cống hiến cho nghệ thuật.

Cũng từ vấn đề này, nhiều nhà cầm quyền và lãnh đạo trong ngành múa ballet cũng có những đề xuất về việc giảm tuổi nghỉ hưu của các vũ công ballet. Điều này sẽ giúp họ có được hưởng những quyền lợi xứng đáng sau những năm tháng miệt mài luyện tập và cống hiến cho nghệ thuật.