Chuyển A0 về Bộ trong tháng 6
Thông báo kết luận của Thường trực Chính phủ tại cuộc họp về những nhiệm vụ, giải pháp lớn ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế vừa được phát đi hôm nay yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với một số bộ ngành khẩn trương hoàn thiện thủ tục điều chuyển Trung tâm Điều độ hệ thống Điện quốc gia về Bộ Công Thương trong tháng 6/2023.
Trung tâm Điều độ Hệ thống Điện quốc gia được thành lập theo Quyết định số 180 NL/TCCB-LĐ ngày 11/4/1994 của Bộ Năng lượng (nay là Bộ Công Thương); trực thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Do vai trò đặc biệt quan trọng, đây là nơi tập trung nguồn nhân lực chất lượng cao.
A0 có các đơn vị thành viên là các Trung tâm Điều độ Hệ thống điện miền Bắc, miền Trung và miền Nam.
Chia sẻ với PV. VietNamNet, một đại diện EVN cho biết: A0 làm hai việc chính là vận hành hệ thống điện và thị trường điện trong toàn quốc; huy động sản lượng các nguồn điện như thế nào, bao nhiêu là việc A0 làm hàng ngày để điều hành hệ thống điện quốc gia.
Ngoài ra, một nhiệm vụ quan trọng khác của A0 chính là phụ trách điều hành thị trường điện.
Tại Tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ ngày 14/6, Bộ Công Thương đề xuất chuyển đổi quản lý, chỉ đạo A0 từ EVN về Bộ theo hai phương án.
Phương án 1: A0 trở thành đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện trực thuộc Bộ Công Thương.
Phương án 2: A0 trở thành Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện 100% vốn Nhà nước trực thuộc Bộ Công Thương.
Theo Bộ Công Thương, cả hai phương án nêu trên đều đảm bảo các tiêu chí về tính độc lập, khách quan của A0 so với hiện tại, khả năng phối hợp với các đơn vị liên quan và khả năng linh hoạt đổi mới, sáng tạo.
Trong điều kiện hiện nay, để đáp ứng mục tiêu chuyển nguyên trạng A0 về trực thuộc Bộ Công Thương, cơ quan này chọn phương án A0 là đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện.
Một cán bộ của ngành điện băn khoăn: Nếu về cả hai bộ phận của A0 đều về Bộ thì Bộ sẽ phải đứng ra huy động điện trên thị trường và thanh toán lại cho người khác, rồi bán lại cho các tổng công ty điện lực.
Huy động – phân bổ nguồn điện khách quan hơn hẳn
Theo các chuyên gia, A0 như trái tim của hệ thống điện Việt Nam. Nếu A0 trực thuộc Bộ Công Thương thì tính khách quan đương nhiên cao hơn khi ở EVN. Việc điều độ, phân bổ, huy động các nguồn điện sẽ hoàn toàn độc lập với hoạt động của tập đoàn.
Khi A0 về Bộ, các nhà máy điện của EVN sẽ giống như tất cả các đơn vị phát điện khác của tư nhân. Bộ Công Thương khi đó phải đảm đương trách nhiệm đảm bảo cung ứng điện cho quốc gia, thay vì EVN, bởi hiện nay EVN và các tổng công ty phát điện (Genco) chỉ nắm chưa đến 40% nguồn điện.
Chuyên gia năng lượng Hà Đăng Sơn cho rằng, việc A0 về Bộ không phải là không thể, nhưng vấn đề là Bộ Công Thương có cơ chế nào để “nuôi” A0? Nếu không có cơ chế thì rất khó để hoàn thành việc này ngay trong tháng 6.
Bởi lẽ, thiếu cơ chế như vậy nên sau khi về Bộ, các nhân sự của A0 sẽ như thế nào? Họ có nghỉ việc nếu không được đáp ứng yêu cầu về thu nhập khi mà vấn đề nhân sự là điều rất quan trọng nhất của A0.
“Đưa A0 về Bộ nhất định phải đi kèm với cơ chế đặc thù là họ có được hưởng tất cả quyền lợi như ở EVN hay không?”, ông Hà Đăng Sơn băn khoăn.
Đây cũng là băn khoăn của Bộ Công Thương khi tiếp nhận A0. Cơ quan này kiến nghị: Trong trường hợp A0 chuyển thành đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc, Bộ cho rằng cần phải có cơ chế tài chính đặc thù đủ đảm bảo duy trì mức lương và phụ cấp tương đương hiện tại để tránh xáo trộn về nhân lực của A0, dẫn đến những rủi ro về vận hành ổn định, an toàn và hiệu quả hệ thống điện, đặc biệt trong thời gian chuyển giao và hoàn thiện mô hình tổ chức.
Ngoài ra, theo các chuyên gia, việc đầu tư trang thiết bị, máy móc,… của A0 khi về Bộ sẽ được thực hiện như thế nào cũng là dấu hỏi lớn.
Bởi khi trực thuộc EVN, các quyết định đầu tư được đưa ra nhanh chóng, đáp ứng yêu cầu điều độ, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp. Còn khi về Bộ, nếu phải áp dụng theo quy trình mua sắm của cơ quan hành chính nhà nước thì sẽ bị chậm trễ và phụ thuộc nhiều vào lượng tiền ngân sách phân bổ.
Do đó, cần sớm có những cơ chế đi kèm để không ảnh hưởng tiêu cực đến công cuộc hiện đại hóa của A0, nhất là vấn đề mua sắm máy móc, trang thiết bị kịp thời để đáp ứng yêu cầu vận hành ngày càng khó của hệ thống điện.
