Hôm qua, Đối thoại Shangri-La, một diễn đàn an ninh hàng đầu khu vực, bước vào phiên thảo luận chính thức trong lịch trình kéo dài từ ngày 2 – 4.6.
Gay gắt lời qua tiếng lại
Phát biểu tại Đối thoại Shangri-La sáng 3.6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin chỉ trích Trung Quốc đã thiếu thiện chí đối thoại để giải quyết căng thẳng giữa hai bên.
Trước đó, Bắc Kinh đã từ chối đề nghị của Washington về việc Bộ trưởng Austin sẽ hội đàm với người đồng cấp Trung Quốc Lý Thượng Phúc bên lề Đối thoại Shangri-La. Đến tối 2.6, tại tiệc tối của sự kiện, hai ông bắt tay và có trao đổi ngắn. Nhưng Bộ trưởng Austin cho rằng: “Một cái bắt tay thân mật trong bữa tối không thể thay thế cho một sự gắn kết thực chất”.
Reuters dẫn lời lãnh đạo Lầu Năm Góc, phát biểu tại đối thoại, nhấn mạnh: “Tôi lo ngại sâu sắc rằng Trung Quốc không sẵn sàng tham gia nghiêm túc hơn vào các cơ chế tốt hơn để kiểm soát khủng hoảng giữa quân đội hai nước”. Bên cạnh đó, ông cũng cảnh báo nếu xảy ra chiến tranh ở eo biển Đài Loan sẽ dẫn đến hậu quả khủng khiếp, ảnh hưởng kinh tế toàn cầu, đặc biệt là đối với chuỗi cung ứng.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ngày 3.6
Đáp trả lại, trả lời phỏng vấn CCTV bên lề Đối thoại Shangri-La, một trung tướng đại diện phái đoàn Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho rằng: “Quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ đang gặp khó khăn, trách nhiệm hoàn toàn thuộc về phía Mỹ”. Vị trung tướng này cũng khẳng định: “Trung Quốc coi trọng việc phát triển quan hệ quân sự Trung Quốc – Mỹ, các tương tác và liên lạc của chúng tôi chưa bao giờ bị đình chỉ”. Qua đó, ông chỉ trích Washington đang “củng cố chủ nghĩa bá quyền, kích động đối đầu”. Về vấn đề Đài Loan, vị trung tướng Trung Quốc còn cho rằng các bình luận của Bộ trưởng Austin là “hoàn toàn sai lầm”.
Căng thẳng khó giải quyết
Trả lời Thanh Niên tối 3.6, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế – Nhật Bản, học giả Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật cho biết: “Liên lạc và đối thoại là những trụ cột cơ bản để đảm bảo ngăn chặn khủng hoảng leo thang và làm rõ những gì các quốc gia đang làm. Những phát biểu của Bộ trưởng Austin phù hợp với kinh nghiệm của Mỹ thời Chiến tranh Lạnh khi tìm kiếm các kênh liên lạc với Nga để tránh một cuộc xung đột hạt nhân”.
GS Nagy phân tích thêm: “Đối với Trung Quốc, nước này nhìn mọi thứ qua lăng kính của sự bất an lâu năm, trong đó Bắc Kinh cho rằng Washington sẽ sử dụng những biện pháp tạm dừng chiến thuật để làm suy yếu và kiềm chế Trung Quốc càng nhiều càng tốt”.
Ở cấp độ sâu hơn, theo ông Nagy, Bắc Kinh có thể cho rằng việc Mỹ tăng cường hợp tác với các nước lân cận Trung Quốc hay những biện pháp cấm xuất khẩu chip sang Trung Quốc đang đè nặng lên Bắc Kinh. Vì thế, với Bắc Kinh thì bất kỳ sự hợp tác nào với Washington, bao gồm cả việc duy trì liên lạc, cũng nằm trong ý đồ của Mỹ.
Tàu khu trục USS Chung-Hoon (DDG 93) và tàu hộ tống HMCS Montreal (FFG 336) trên Biển Đông ngày 29.5
“Những nhận thức này của Trung Quốc có thể hiểu được, nhưng cũng chứng tỏ rằng hoặc Trung Quốc không nhận ra những động thái của nước này đang gây nên sự lo lắng của nhiều nước trong khu vực, hoặc Trung Quốc chỉ chủ đích định hình lại cấu trúc an ninh và kinh tế chính trị của khu vực theo lợi ích riêng của mình”, GS Nagy nhận định.
Trong khi đó, ngay giữa lúc Đối thoại Shangri-La đang diễn ra thì chiến hạm Mỹ và Trung Quốc suýt đụng nhau ở eo biển Đài Loan, thuộc khu vực bắc Biển Đông. Cụ thể, tờ Global News (Canada) tối 3.6 đưa tin 1 tàu chiến Trung Quốc đã chạy nhanh, cắt ngang mũi tàu khu trục USS Chung-Hoon của Mỹ.
Vụ việc xảy ra vào ngày 3.6 khi tàu USS Chung-Hoon và tàu hộ tống HMCS Montreal của Canada đang hoạt động chung ở vùng biển trên. Phóng viên tờ Global News đã có mặt trên tàu HMCS Montreal vào thời điểm trên. Tờ báo dẫn lời đại úy Paul Mountford, một sĩ quan chỉ huy trên tàu HMCS Montreal, cho rằng tàu chiến Trung Quốc đã hành xử thiếu chuyên nghiệp và cố ý gây hấn. Sau khi cảnh báo tàu Trung Quốc, tàu khu trục Mỹ đã chuyển hướng để tránh va chạm.
Đây là sự cố mới nhất giữa quân đội Mỹ và Trung Quốc sau nhiều diễn biến căng thẳng gần đây. Cuối tháng 5, Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương quân đội Mỹ (INDOPACOM) đưa ra cáo buộc chiến đấu cơ Trung Quốc J-16 đã “áp sát nguy hiểm” máy bay trinh sát RC-135 của Mỹ hoạt động trong không phận quốc tế ở Biển Đông ngày 26.5. Vụ việc xảy ra khi máy bay Mỹ đang theo dõi hoạt động tập trận của hải quân Trung Quốc – có sự tham gia của tàu sân bay Sơn Đông.
Đoàn đại biểu Bộ Quốc phòng Việt Nam tham dự Đối thoại Shangri-La
Tham dự Đối thoại Shangri-La lần này có đoàn đại biểu Bộ Quốc phòng VN được dẫn đầu bởi thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Quân ủy T.Ư, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.
Trong khuôn khổ hội nghị, thượng tướng Hoàng Xuân Chiến đã có các cuộc gặp với lãnh đạo Bộ Quốc phòng và trưởng đoàn một số nước tham dự đối thoại. Tại cuộc gặp với thượng tướng Lý Thượng Phúc, hai trưởng đoàn khẳng định quan hệ hợp tác quốc phòng song phương thời gian qua được lãnh đạo các cấp quan tâm thúc đẩy, ngày càng đi vào thực chất, là một trong những trụ cột quan trọng trong quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, láng giềng hữu nghị giữa hai nước; hai bên sẵn sàng phối hợp triển khai các hoạt động hợp tác quốc phòng trong năm 2023 vào thời gian phù hợp.
Tại cuộc gặp Phó thủ tướng – Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Donald Marles, hai bên nhất trí rằng hợp tác song phương thời gian qua có những bước phát triển mới trên tất cả các lĩnh vực như trao đổi đoàn, đào tạo, an ninh biển… Tại cuộc gặp Thứ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Masami Oka, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng hai nước thống nhất tiếp tục nỗ lực, phối hợp thành công các hoạt động trong khuôn khổ chu kỳ VN và Nhật Bản đồng chủ trì Nhóm chuyên gia ADMM+ về gìn giữ hòa bình LHQ. Tại cuộc gặp với lãnh đạo Bộ Quốc phòng Singapore, thượng tướng Hoàng Xuân Chiến bày tỏ mong muốn thúc đẩy các quan hệ hợp tác quốc phòng với các nước đi vào thực chất, hiệu quả hơn. Tại buổi tiếp ông Peter Hammerschmidt – Trợ lý Thứ trưởng Quốc phòng Canada, thượng tướng Hoàng Xuân Chiến ghi nhận các đề xuất được lãnh đạo Bộ Quốc phòng Canada ủy quyền cho Trợ lý Thứ trưởng Peter Hammerschmidt trình bày tại buổi tiếp, đề nghị hai bên tiếp tục duy trì trao đổi đoàn quốc phòng các cấp để trao đổi kinh nghiệm, tổ chức hiệu quả Tham vấn quốc phòng song phương tiến tới Đối thoại chính sách quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng hai nước trong năm 2023.
TTXVN
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, Nhật Bản và Úc quan ngại tình hình Biển Đông
Theo thông cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ, ngay bên thềm Đối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Austin cùng Phó thủ tướng – Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles và Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Hamada Yasukazu có cuộc hội đàm 3 bên vào ngày 3.6.
Tại cuộc hội đàm, 3 bộ trưởng bày tỏ quan ngại sâu sắc về môi trường an ninh ngày càng khắc nghiệt ở Biển Đông và biển Hoa Đông. Các bộ trưởng phản đối mạnh mẽ mọi hành động đơn phương gây mất ổn định và cưỡng ép có thể làm leo thang căng thẳng ở 2 vùng biển này. Tại Biển Đông, các bộ trưởng cũng phản đối mạnh mẽ việc quân sự hóa các thực thể tranh chấp, việc sử dụng nguy hiểm các tàu bảo vệ bờ biển và dân quân biển, và các hành vi cản trở các nước khác khai thác tài nguyên hợp pháp.
Cùng ngày 3.6 và cũng bên lề Đối thoại Shangri-La, theo tờ Nikkei Asia, 3 bộ trưởng trên cùng Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Carlito Galvez đã cùng nhau hội đàm. Tại cuộc hội đàm, 4 bộ trưởng nhất trí tăng cường hợp tác an ninh để thúc đẩy khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở.
Hoàng Đình
