Các đại biểu góp ý xây dựng dự thảo Bộ tiêu chí tạm thời về Trường học hạnh phúc
Tại Hội thảo, các đại biểu đã nhấn mạnh ý nghĩa và làm rõ hơn khái niệm “Trường học hạnh phúc”. Theo chuyên gia, “Trường học hạnh phúc” không phải mới xuất hiện gần đây mà đã được xây dựng từ nhiều năm trước, tuy nhiên, trong bối cảnh mới, việc xây dựng trường học đáp ứng các yêu cầu về Trường học hạnh phúc càng trở nên cấp thiết.
Giáo viên phải là người biết truyền cảm hứng và động cơ học cho học sinh
TS Nguyễn Thị Xuân Yến, Phó trưởng Khoa Giáo dục tiểu học, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM nhấn mạnh, xây dựng Trường học hạnh phúc là một trong những hoạt động trọng tâm của ngành Giáo dục kể từ năm học 2018-2019. “Đây là chủ trương cần thiết trong bối cảnh cả nước triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, đồng thời chịu ảnh hưởng to lớn của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Chưa bao giờ ngành giáo dục đứng trước sự giám sát và yêu cầu cao của xã hội như vậy”, bà Yến bày tỏ.
Theo chuyên gia này, thực tế đó cho thấy, yêu cầu nâng cao và phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên là một trong những nhiệm vụ quan trọng để xây dựng mô hình “Trường học hạnh phúc”. Bên cạnh năng lực dạy học, giáo viên cần có năng lực quản lí hành vi xã hội và chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh. Giáo viên cần trở thành cố vấn thông thái giúp học sinh phát triển cân đối toàn diện; biết truyền cảm hứng động cơ học cho học sinh trong bối cảnh mới với khả năng, trình độ, phong cách học tập khác nhau, có hoàn cảnh sống khác nhau, có loại hình trí thông minh đa dạng riêng biệt… Việc xây dựng Trường học hạnh phúc suy cho cùng vẫn phải bắt đầu từ giáo viên, trong đó phát triển năng lực nghề nghiệp là điều rất quan trọng, do đó việc xây dựng bộ tiêu chí, tiêu chuẩn xác định Trường học hạnh phúc tại TP.HCM chắc chắn cần quan tâm đến tiêu chí về năng lực nghề nghiệp.
Theo các chuyên gia, để có học sinh cảm thấy hạnh phúc, trước hết người giáo viên phải hạnh phúc. Giáo viên chính là người thiết kế các trải nghiệm giáo dục cho học sinh. Thế nên, nếu người giáo viên không hạnh phúc, chắc chắn học sinh sẽ phải “hứng chịu” những hoạt động giáo dục khô khan, hình thức, và không hiệu quả.
Trong thời đại hiện nay, người giáo viên đang đối mặt với áp lực vô cùng lớn từ nhiều phía. Họ không chỉ phải chịu trách nhiệm với việc truyền đạt kiến thức cho học sinh, mà còn phải đáp ứng các yêu cầu của chương trình giảng dạy, quản lý lớp học, và tương tác với phụ huynh và cộng đồng. Sự căng thẳng, áp lực công việc và các yêu cầu nghiêm ngặt có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và sức khỏe của họ. Cho nên, việc quan tâm đến sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của giáo viên không chỉ là trách nhiệm của cá nhân họ, mà còn là yếu tố quan trọng khi việc xây dựng một hệ thống giáo dục hạnh phúc và bền vững.
TS Phạm Thị Thúy, Phó Trưởng khoa Quản lý kinh tế xã hội, Học viện Hành chính quốc gia Phân viện tại TP.HCM cho rằng, đối tượng trung tâm của trường học là học sinh. Song, để làm cho học sinh hạnh phúc thì đối tượng cần quan tâm là giáo viên.
“Xây dựng Trường học hạnh phúc luôn là ước mơ của mỗi người tâm huyết với giáo dục. Đây cũng chính là mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm của ngành Giáo dục đang đặt ra, đòi hỏi từ lãnh đạo nhà trường, giáo viên đến học sinh, phụ huynh đều cần phấn đấu cùng tạo dựng vì hạnh phúc của chính mình nói riêng và hạnh phúc của xã hội nói chung. Trường học hạnh phúc không phải là mô hình khó đạt được, vì hạnh phúc trước hết là cảm xúc, là mối quan hệ giữa con người với con người có yêu thương, an toàn và tôn trọng lẫn nhau hay không. Hạnh phúc đến từ bên trong mỗi chúng ta, trong thái độ hành vi của chúng ta chứ không đến từ/không phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài như tiền bạc hay cơ sở vật chất. Chúng ta có thể thay đổi từng bước từ những việc nhỏ, khả thi trong điều kiện mỗi trường, mỗi giáo viên”, TS Thúy nói.
Chuyên gia cho rằng, Trường học hạnh phúc là nơi mà người học và người dạy đều cảm nhận “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”
Cần thực hiện có chiều sâu và lan tỏa
Các đại biểu thống nhất rằng, trường học ảnh hưởng đến hạnh phúc của học sinh và ngược lại, hạnh phúc của học sinh cũng là mục tiêu của trường học. Có rất nhiều định nghĩa về Trường học hạnh phúc, nhưng nhìn chung các chuyên gia đều thống nhất miêu tả Trường học hạnh phúc là nơi mà học sinh được tạo điều kiện để phát huy tiềm năng cá nhân, phát triển kỹ năng sống và học tập, và cảm nhận sự tự tin và yêu thích với quá trình học. Đây phải là môi trường nơi bắt nạt và bạo lực học đường ít xảy ra, kết bạn tương đối dễ dàng và thiết lập mối quan hệ chân thành và tôn trọng với các bên liên quan.
Ông Nguyễn Hữu Tín, Phó trưởng Phòng Chăm sóc trẻ em và Bình đẳng giới, Sở LĐ,TB&XH TP.HCM nhận định, qua thực tế công tác cho thấy, hiện nay tỷ lệ học sinh vi phạm pháp luật ngày càng tăng. Câu hỏi được đặt ra là trường phổ thông đã dạy học sinh đầy đủ chưa? Phải chăng nhà trường đang dạy học sinh “thành danh” trước khi “thành nhân” trong khi lẽ ra cần ngược lại?
Thêm vào đó, trường học ở nội thành có điều kiện khác trường ngoại thành, nếu triển khai cùng bộ tiêu chí cần có hướng mở cho các trường chủ động thực hiện phù hợp điều kiện thực tế tại đơn vị.
“Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” – câu khẩu hiệu thường thấy tại các trường học trên cả nước. Chúng ta đều mong muốn học sinh đến trường trong hân hoan và vui sướng. Tuy nhiên, hạnh phúc, sức khỏe tinh thần của học sinh ngày càng trở nên khó đạt được trong môi trường học tập và xã hội ngày nay. Điều này là do những thách thức thay đổi trong quá trình dạy và học, một số bất bình đẳng vẫn còn tồn tại, cũng như áp lực điểm số vẫn chưa hề giảm bớt. Những điều này đã dẫn đến những gánh nặng trong giáo dục suốt những năm vừa qua”, một giảng viên Trường ĐH KHXHNV (ĐH Quốc gia TP.HCM) tâm tư.
Bà Trần Hải Yến, Phó trưởng Ban Văn hóa – Xã hội, HĐND TP.HCM cho rằng, hiện nay có rất nhiều tiêu chí và nội dung xây dựng mô hình “Trường học hạnh phúc”, song ngành giáo dục cần xác định cái nào quan trọng, cái nào làm trước cái nào làm sau.
Ông Dương Trí Dũng, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT TP.HCM cho biết, xây dựng Trường học hạnh phúc là việc làm thiết thực, cần thực hiện có chiều sâu và có sức lan tỏa. Trong đó, Bộ tiêu chí là cơ sở để trường học tổ chức thực hiện theo tình hình thực tế tại đơn vị. Trước mắt, ngành giáo dục sẽ lựa chọn một số đơn vị triển khai thí điểm để sơ kết, rút kinh nghiệm, đánh giá sự thay đổi của nhà trường khi triển khai thực hiện trước khi nhân rộng toàn thành phố.
Theo dự thảo (lần 2) Bộ tiêu chí tạm thời về Trường học hạnh phúc trong các cơ sở giáo dục trên địa bàn TP.HCM, có ba nhóm tiêu chí để đánh giá. Cụ thể, tiêu chí 1 là Môi trường nhà trường (cơ sở vật chất đạt chuẩn; trường học xanh-sạch-đẹp-an toàn; xây dựng và thực hiện tốt bộ quy tắc ứng xử trong trường học; đảm bảo sức khỏe và thể chất tâm lý cho học sinh, cán bộ, giáo viên, nhân viên; năng lực và kỹ năng giáo viên được phát huy…), tiêu chí 2 là Dạy học và hoạt động giáo dục, tiêu chí 3 là Các mối quan hệ trong và ngoài nhà trường.
Sau khi hoàn thiện Bộ tiêu chí, Sở GD&ĐT đặt ra chỉ tiêu: Trong năm học 2023-2024 có 100% phòng GD&ĐT phát động phong trào thi đua xây dựng Trường học hạnh phúc và 100% các trường triển khai kế hoạch xây dựng Trường học hạnh phúc. Mỗi thành phố, quận, huyện có 1 cơ sở giáo dục ở mỗi cấp học thực hiện mô hình thí điểm Trường học hạnh phúc. Đến năm học 2024-2025, có 100% cơ sở giáo dục tiếp tục triển khai xây dựng Trường học hạnh phúc một cách hiệu quả, thực chất.
THÙY TRANG
