Trong dân gian, cây mật nhân được sử dụng nhiều trong y học và hỗ trợ chữa rất nhiều bệnh lý khác nhau. Một trong những điểm đặc trưng của mật nhân, đó là vị đắng như mật.
Đặc điểm của mật nhân (Tongkat Ali)
Mật nhân (Tongkat Ali) là cây bản địa Đông Nam Á, phân bổ nhiều tại Việt Nam, Malaysia, Thái Lan và Indonesia. Tất cả các thành phần của cây mật nhân đều có dược tính cao và ứng dụng tốt trong y học nên mật nhân dần dần được biết đrộng rãi và trở thành loại cây thuốc quý nổi tiếng.
Tại nước ta, cây mọc nhiều tại các tỉnh miền Trung, miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Cây ưa sống ở những vùng núi có độ cao dưới 1000 mét hoặc các khu vực trung du, hay những vùng đồi có chiều cao thấp.
Về đặc điểm, mật nhân (Tongkat Ali), tên khoa học Eurycoma longifolia, thuộc họ Thanh thất (Simaroubaceae) là loài cây thân gỗ, mảnh, sống ở tầng rừng thấp, nằm trên đất sỏi. Toàn bộ cây đều có lông, lớp vỏ cây màu trắng xám hoặc vàng ngà.
Cây có kích thước trung bình khoảng 10m. Tuy nhiên, mật nhân phát triển tập trung vào rễ, có thể chiếm 80% khối lượng cây. Bộ rễ có nhiều rễ con, màu vàng nâu và trắng ngà, có mùi thơm.
Lá kép, có khoảng 20 – 40 lá mọc đối xứng nhau có thể dài đến 1m; trong đó lá chét dài khoảng 5 -20 cm, ngang khoảng 6cm. Ở nách lá, có hoa lưỡng tính, mềm, mọc thành cụm, màu đỏ, có nhiều lông tơ mịn. Quả nhỏ, hình trứng, chứa một hạt cứng, màu xanh khi còn non và nâu đỏ khi chín.
Mật nhân ra hoa vào khoảng tháng 3 – 4, có quả vào tháng 5 – 6. Ngoại trừ hoa, tất cả các bộ phận từ lá, quả, thân cây, vỏ cây, rễ đều được dùng để làm thuốc. Trong đó rễ là bộ phận được sử dụng nhiều nhất.
Hình ảnh cây mật nhân.
Công dụng của mật nhân (Tongkat Ali)
Về mặt công dụng, cây mật nhân đang được ứng dụng nhiều trong một số loại thuốc điều trị. Theo một số nghiên cứu, các thành phần dược tính trong cây mật nhân giúp kích thích các tế bào beta trong tuyến thượng thân sản sinh ra nhiều insulin hơn. Ngoài ra, mật nhân cũng có khả năng làm chậm quá trình hấp thu đường từ ruột vào máu, làm tăng tính nhạy cảm của insulin giúp ngăn chặn việc tăng đường huyết tốt hơn.
Không chỉ thế, chiết xuất từ vỏ cây mật nhân có tác dụng tránh ký sinh trùng sốt rét vào cơ thể, trong cây mật nhân có thành phần hóa học nhằm để điều trị bệnh sốt rét tương đương với viên nén cloroquin điều trị bệnh sốt rét.
Các hợp chất kháng khuẩn và chống viêm hiệu quả cũng được tìm thấy trong mật nhân, có tác dụng làm lành các mô xơ gan và chữa lành các tổn thương trong dạ dày. Giúp kích thích ăn ngon và cải thiện hệ tiêu hóa, kháng khuẩn hiệu quả.
Không chỉ vậy, chiết xuất từ rễ và thân cây mật nhân làm tăng hàm lượng testosteron trong huyết thanh, cải thiện khả năng sinh lý ở nam giới. Tăng cường cơ bắp, giảm căng thẳng và phục hồi sinh lực cũng là một trong những tác dụng nổi bật của mật nhân.
Hướng dẫn sử dụng cây mật nhân
Quả và lá rửa sạch, phơi khô, còn rễ, thân, vỏ cây nên đem chặt thành từng đoạn nhỏ rồi phơi sấy khô. Bảo quản nơi khô thoáng, tránh ẩm mốc.
Để dùng mật nhân hàng ngày có nhiều cách: ngâm rượu, ngâm sáp mật ong, sắc nước uống, tán bột hay nấu cao mật nhân…
• Mật nhân ngâm rượu: 1 kg mật nhân ngâm với 5- 7 lít rượu trắng trong khoảng 1 tháng thì có thể sử dụng.
• Nấu nước cây mật nhân uống: 15 gr mật nhân cùng 1,5 lít nước, đun sôi trong khoảng 15 phút. Lọc lấy phần nước để uống. Có thể ngâm với chuối hột rừng hoặc hoa atiso để làm giảm độ đắng mật nhân.
• Hoặc sử dụng nước tăng lực Nhật Bản Lipovitan Tongkat Ali: dạng lon, 250 ml, với chiết xuất mật nhân cùng hàm lượng vitamin và dưỡng chất cao giúp tăng lực tức thì, cũng như phục hồi sinh lực.
Nước tăng lực Nhật Bản Lipovitan Tongkat Ali.
Một số lưu ý khi dùng mật nhân
Mật nhân được gọi là cây “bá bệnh”, tuy nhiên, trên thực tế không có vị thuốc nào có thể chữa bách bệnh, quan trọng là đúng người đúng bệnh đúng thuốc. Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú và trẻ em không được dùng mật nhân.
Mật nhân tươi trên thị trường có nhiều rủi ro về chất lượng, có thể gây bệnh ung thư, gây nhiễm độc và nguy hiểm đến tính mạng. Vì thế, người tiêu dùng nên lựa chọn những sản phẩm có chiết xuất mật nhân, có nguồn gốc rõ ràng, ví dụ nước tăng lực Nhật Bản Lipovitan Tongkat Ali, với công nghệ tiên tiến giúp việc sử dụng chiết xuất mật nhân an toàn cho người sử dụng.
