Tổng thống Timor-Leste thăm Việt Nam: củng cố quan hệ hữu nghị, thúc đẩy lợi ích chiến lược song phương

Tổng thống nước Cộng hòa Dân chủ Timor-Leste Jose Ramos-Horta đang có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam (từ ngày 31/7-3/8/2024) theo lời mời của Chủ tịch nước Tô Lâm. Đây là lần thứ hai Tổng thống Jose Ramos-Horta thăm Việt Nam, sau chuyến thăm đầu tiên vào năm 2010.

Trong chuyến thăm cách đây 14 năm, Tổng thống Jose Ramos-Horta từng nhấn mạnh rằng chính sách của Timor-Leste coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực nông nghiệp, năng lượng, khai thác dầu khí và phát triển nguồn nhân lực.

Chủ tịch nước Tô Lâm chủ trì Lễ đón chính thức Tổng thống Timor Leste Jose Ramos-Horta thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Trong ảnh, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Timor-Leste Jose Ramos-Horta duyệt đội danh dự Quân đội Nhân dân Việt Nam sáng 1/8/2024. (Ảnh: TTXVN)

Trả lời phỏng vấn báo chí về chuyến thăm Việt Nam lần này của Tổng thống Jose Ramos-Horta, Đại sứ Timor-Leste tại Việt Nam Joao Pereira kỳ vọng chuyến thăm sẽ thúc đẩy quan hệ hai nước trong nhiều lĩnh vực như: kinh tế, nông nghiệp và công nghệ thông tin, viễn thông…

“Timor-Leste là quốc gia có nền độc lập chỉ mới 25 năm, vì thế chúng tôi rất mong muốn được học hỏi nhiều từ Việt Nam. Việt Nam hiện trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhất khu vực”, Đại sứ Joao Pereira lý giải.

Việt Nam và Timor-Leste có quan hệ hữu nghị lâu đời. Việt Nam là một trong những nước đầu tiên công nhận Mặt trận Cách mạng vì một Timor-Leste độc lập (FRETILIN) (9/1975). Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 28/7/2002. Từ đó đến nay, quan hệ hai nước phát triển tích cực trên nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống. Hai bên duy trì trao đổi đoàn các cấp và tiếp xúc cấp cao, đặc biệt nhân dịp các hội nghị của ASEAN. Qua đó, hai bên thảo luận và đưa ra những định hướng hợp tác trong nhiều lĩnh vực.

Về thương mại, kim ngạch thương mại song phương hai nước còn hạn chế, chủ yếu Việt Nam xuất sang Timor Leste gạo và hàng dệt may. Năm 2023, xuất khẩu của Việt Nam sang Timor Leste đạt 15,49 triệu USD; nhập khẩu từ Timor Leste đạt 371.000 USD. Trong 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu sang Timor Leste đạt 6,09 triệu USD, tăng 29,4% so với cùng kỳ.

Về đầu tư, Tập đoàn Viễn thông Quân đội Việt Nam (Viettel) hiện có dự án đầu tư cung cấp dịch vụ viễn thông tại Timor-Leste (với tên gọi Telemor, thành lập ngày 22/8/2012, chính thức cấp dịch vụ từ ngày 10/7/2013), vốn đầu tư ban đầu là 500.000 USD sau đó tăng dần lên 10 triệu USD. Sau 10 năm phát triển, Telemor đã góp phần làm thay đổi nền viễn thông Timor-Leste, đóng góp quá trình phát triển của nước này.

Về giáo dục, năm 2014 Thứ trưởng Giáo dục Timor-Leste đã thăm Việt Nam tìm hiểu về mô hình trường học mới của Việt Nam. Nhân chuyến thăm Timor-Leste của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận (2015), Bộ Giáo dục hai nước thống nhất sẽ ký Bản Ghi nhớ để tạo cơ sở tăng cường các hoạt động hợp tác giữa hai nước. Hiện có khoảng 40 sinh viên Timor-Leste đang theo học tại Việt Nam, phần lớn tại Đại học Thái Nguyên (39 sinh viên) và tại Đại học Quốc gia Hà Nội (1 sinh viên).

Trong hợp tác đa phương, hai nước tiếp tục tăng cường hợp tác và phối hợp lập trường tại các diễn đàn, tổ chức khu vực và quốc tế. Timor Leste ủng hộ Việt Nam ứng cử vào các tổ chức quốc tế, trong đó có Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025, Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027 và Ủy ban liên Chính phủ Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể nhiệm kỳ 2022-2026.

Chủ tịch nước Tô Lâm hội đàm với Tổng thống Timor Leste José Ramos-Horta sáng 1/8/2024. (Ảnh: TTXVN)

Timor Leste đang trong tiến trình gia nhập ASEAN và vào tháng 11/2022 đã được chấp thuận về nguyên tắc sẽ trở thành thành viên thứ 11 của Hiệp hội. Xuất phát từ truyền thống hữu nghị giữa hai nước, Việt Nam luôn dành sự ủng hộ mạnh mẽ đối với nỗ lực của Timor Leste gia nhập ASEAN. Trong việc phối hợp hỗ trợ Timor Leste trở thành thành viên ASEAN, Việt Nam chú trọng đến lĩnh vực đào tạo và xây dựng năng lực cán bộ, giúp Timor Leste xây dựng nền tảng nhân lực vững mạnh, thúc đẩy phát triển bền vững, hội nhập khu vực và quốc tế. Trên cơ sở đó, Việt Nam tiếp tục cùng các nước thành viên và Ban Thư ký ASEAN hỗ trợ Timor Leste chuẩn bị và tăng cường năng lực, tạo điều kiện thuận lợi để Timor Leste chính thức gia nhập Hiệp hội.

Trao đổi với báo chí, Đại sứ Việt Nam tại Indonesia kiêm nhiệm Timor Leste Tạ Văn Thông cho rằng: Việc Tổng thống Timor Leste đến thăm chính thức Việt Nam không chỉ là cơ hội để củng cố quan hệ hữu nghị, mà còn là dịp để thể hiện sự ủng hộ và hợp tác chặt chẽ giữa hai quốc gia. Đây cũng là cơ hội để hai nước cùng xem xét các hoạt động hợp tác, đàm phán và trao đổi kinh nghiệm trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, nông nghiệp và thủy sản.

“Do đó, chuyến thăm chính thức của Tổng thống Timor Leste tới Việt Nam lần này sẽ mang lại nhiều lợi ích chiến lược cho cả hai quốc gia, góp phần củng cố và phát triển quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước trong thời gian tới”, Đại sứ Tạ Văn Thông nói.