Quyết định của Tòa án Tối cao Mỹ – lật ngược phán quyết mang tính bước ngoặt trong vụ “Roe kiện Wade” năm 1973 – đã khiến việc thông qua luật về phá thai được trao lại cho từng bang ở Mỹ. Một số bang kể từ đó đã có những động thái mạng mẽ để ngăn cản phụ nữ phá thai.
“Lệnh cấm ở các bang chỉ là bước khởi đầu… Chương trình nghị sự của họ (đảng Cộng hòa) là cực đoan, nguy hiểm và không phù hợp với đại đa số người Mỹ”, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói trong một tuyên bố hôm 24.6, đánh dấu tròn một năm ngày tòa tối cao ra phán quyết, theo AFP.
Các nhóm ủng hộ và phản đối phá thai tại Mỹ đã tổ chức các sự kiện cạnh tranh ở thủ đô Washington DC hôm 24.6, và Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris đã nói về “khủng hoảng” y tế liên quan đến quyền sinh sản trong một bài phát biểu ở bang Bắc Carolina.
Khoảng 20 bang, chủ yếu ở miền Nam và vùng Trung Tây của Mỹ, đã cấm phá thai hoàn toàn hoặc hạn chế nghiêm ngặt việc tiếp cận dịch vụ này, trong khi một số bang khác, chủ yếu ở các vùng duyên hải, đã hành động để bảo vệ quyền phá thai của phụ nữ.
Việc đóng cửa các cơ sở y tế cung cấp dịch vụ phá thai ở hơn 10 bang đã buộc hàng chục nghìn phụ nữ phải đi nơi khác để thực hiện việc này.
Ông Biden, người của đảng Dân chủ, cũng cảnh báo rằng các thành viên đảng Cộng hòa đang nỗ lực ban hành lệnh cấm phá thai trên phạm vi toàn quốc.
“Các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội muốn cấm phá thai trên toàn quốc, nhưng còn đi xa hơn nữa, bằng cách không cho thuốc chấm dứt thai kỳ được FDA chấp thuận tiếp tục lưu hành trên thị trường và khiến việc tránh thai trở nên khó khăn hơn”, Tổng thống Mỹ nói, đề cập đến Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm của nước này.
Với một quốc hội bị chia rẽ, ông Biden không thể làm được gì nhiều. Tuy nhiên, ông cho biết ông sẽ thúc đẩy các biện pháp bảo vệ cấp liên bang.
“Chính quyền của tôi sẽ tiếp tục bảo vệ quyền tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và kêu gọi quốc hội khôi phục các biện pháp bảo vệ án lệ ‘Roe kiện Wade’ trong luật liên bang một lần và mãi mãi”, ông nói.
Quyền phá thai đã trở thành vấn đề quan trọng đối với đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022 và có khả năng cũng quan trọng như vậy trong cuộc đua tổng thống năm 2024.
Vấn đề này cũng được khai thác trong các chiến dịch phía đảng Cộng hòa. Các ứng viên cho vòng bầu cử sơ bộ đã cố gắng đánh vào lập trường không dứt khoát của cựu Tổng thống Donald Trump liên quan quyền phá thai. Ông Trump hiện là người dẫn đầu trong các cuộc thăm dò về đề cử tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2024.
Phát biểu hôm 23.6, Thống đốc Florida Ron DeSantis ca ngợi lệnh cấm phá thai từ 6 tuần tuổi mà ông đã ký thành luật tại bang của mình, trong khi cựu Phó tổng thống Mike Pence kêu gọi mọi ứng viên ủng hộ lệnh cấm toàn quốc.
“Đó là điều đúng đắn phải làm – đừng để ai nói với bạn rằng điều đó không đúng”, ông DeSantis nói với hàm ý nhắm đến ông Trump, người đã chỉ trích luật ở Florida là “quá hà khắc”.
Cùng ngày, ông Biden nhận được sự bảo trợ của các nhóm ủng hộ quyền phá thai hàng đầu nước Mỹ, bao gồm Planned Parenthood, NARAL và Emily’s List.