Tổng hành dinh có đường hầm bí mật dài gần 4 km ở Đà Lạt

Nằm trên ngọn đồi cao lẩn khuất giữa rừng thông (số 1 Trần Quang Diệu, cách trung tâm TP.Đà Lạt khoảng 4 km), Dinh 1 từng là dinh thự có tên Domain Bourgerie của triệu phú người Pháp Robert Clément Bourgery. Khoảng năm 1951, quốc trưởng Bảo Đại mua và sửa sang Domain Bourgerie làm Tổng hành dinh “Hoàng triều cương thổ” của mình. Năm 1955, sau khi quốc trưởng Bảo Đại bị phế truất, công trình được tổng thống VNCH Ngô Đình Diệm gia cố thêm đường hầm.

Công trình gồm hầm, trệt và lầu. Phòng làm việc của quốc trưởng Bảo Đại (sau là phòng ngủ của tổng thống Ngô Đình Diệm) có lối thoát hiểm khẩn cấp (được ngụy trang bằng giá sách có thể xoay tròn) nối với hầm bí mật, có hai lớp cửa sắt chống đạn. Dưới hầm có lỗ châu mai để nhìn ra ngoài, có phòng họp, phòng nghỉ, phòng điện đài. Đường hầm xuyên qua vườn Thượng uyển (phía sau Dinh 1) để ra bãi đáp máy bay cách hầm khoảng 100 m. Đường hầm bí mật (cao gần 2 m, rộng hơn 1 m) dài gần 4 km, có nhiều nhánh, dẫn ra kho xăng, qua Dinh Toàn quyền Đông Dương, các lô cốt và một số biệt thự xung quanh.

Mang phong cách Art Deco (*), Dinh 1 có hàng cửa lớn băng ngang mặt tiền, tường vàng, cửa xanh, ngói đỏ. Sau một thời gian dài bị bỏ hoang phế, năm 2014, Dinh 1 được trùng tu và trở thành điểm tham quan, nghỉ dưỡng nổi tiếng.

(*): Ra đời năm 1925 tại Pháp, nhấn mạnh những đường nét hình học mạnh mẽ, sử dụng màu sắc kết hợp trang trí bằng các hình đắp nổi.